ابراهیم رضایی؛ مرتضی سام دلیری؛ حمیدرضا مبصر؛ امیرعباس موسوی میرکلایی؛ مرتضی مبلغی
چکیده
خاک یکی از مهمترین عوامل محیطی و منبع اصلی تأمین مواد مغذی و آب برای رشد گیاهان است. از اینرو خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بهطور مستقیم بر رشد گیاه و در نتیجه بر تولید محصول برنج تأثیر میگذارد. همچنین ...
بیشتر
خاک یکی از مهمترین عوامل محیطی و منبع اصلی تأمین مواد مغذی و آب برای رشد گیاهان است. از اینرو خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بهطور مستقیم بر رشد گیاه و در نتیجه بر تولید محصول برنج تأثیر میگذارد. همچنین تعیین تراکم مطلوب گیاهی اساسیترین و حیاتیترین اقدامات زراعی برای کاشت ارقام برنج پرمحصول میباشد. با توجه به نشاکاری برنج در ایران به هر دو صورت دستی و ماشینی، آزمایش جاری با هدف تعیین تراکم مطلوب گیاهی در دو نوع خاک با خصوصیات فیزیکوشیمیایی مختلف در نشاکاری دستی و ماشینی برنج انجام شد. آزمایش حاضر بهصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی سالهای 1400 و 1401 در دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد قائمشهر، استان مازندران انجام شد. عوامل آزمایشی شامل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (خاک نوع اول و خاک نوع دوم) بهعنوان عامل اصلی، روش کاشت (نشاکاری دستی و ماشینی) بهعنوان عامل فرعی و تراکم بوته (بهترتیب 9/15، 8/20 و 8/27 بوته در متر مربع) بهعنوان عامل فرعی-فرعی بودند. نتایج نشان دادند که در مرحله آغازش خوشه، بیشترین طول ریشه در سال 1401 در تراکم 8/27 بوته در متر مربع (9/23 سانتیمتر) بهدست آمد. در همان مرحله، بیشینه وزن تر ریشه در سال 1401 با خاک نوع دوم (2/66 گرم) مشاهده شد. در مرحله رسیدگی، بیشینه طول ریشه با خاک نوع دوم در نشاکاری دستی (4/22 سانتیمتر) ثبت شد. در همان مرحله، بیشترین وزن تر ریشه با خاک نوع دوم در تراکم 9/15 بوته در متر مربع (4/86 گرم) مشاهده شد. بیشترین تعداد خوشه در متر مربع در خاک نوع دوم بهترتیب در نشاکاری ماشینی و تراکم 8/27 بوته در متر مربع (6/554 خوشه) و در نشاکاری دستی با همان تراکم بوته (4/547 خوشه) بهدست آمد. بیشترین تعداد کل خوشهچه در خوشه در خاک نوع اول در نشاکاری دستی و تراکم 8/27 بوته در متر مربع (1/134 خوشهچه) مشاهده شد که بهخاطر تعداد خوشه در متر مربع (0/427 خوشه) بود. کمترین وزن هزار دانه در سال 1400 با خاک نوع اول در نشاکاری دستی (6/26 گرم) بهدست آمد. عملکرد دانه در خاک نوع دوم، 7/8 درصد بیشتر از خاک نوع اول بود. همچنین بیشترین عملکرد دانه در تراکم 8/27 بوته در متر مربع (8687 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. بر اساس نتایج بهدست آمده در مطاله حاضر، خاک نوع دوم و تراکم 8/27 بوته در متر مربع هر کدام بهتنهایی بهمنظور دستیابی به بالاترین عملکرد دانه بهعنوان پیشنهادات قابل ارائه میباشند.