آناهیتا بویری دهشیخ؛ محمد محمودی سورستانی؛ نعیمه عنایتی ضمیر؛ مهدی صفدریان
چکیده
بهمنظور مطالعه تاثیر تنش شوری و کاربرد محلولپاشی تنظیمکننده سالیسیلیک اسید بر صفات بیوشیمیایی گیاه لعل کوهستان، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه تاثیر تنش شوری و کاربرد محلولپاشی تنظیمکننده سالیسیلیک اسید بر صفات بیوشیمیایی گیاه لعل کوهستان، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز در 1400-1399 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل چهار سطح شوری آب آبیاری (1/1 (آب شهری)، 5/2، 5 و 5/7 دسیزیمنس بر متر) و چهار سطح کاربرد برگی تنظیمکننده سالیسیلیک اسید (صفر، 100، 200 و 500 میلیگرم بر لیتر) بود. صفات بیوشیمیایی گیاه شامل میزان کربوهیدرات محلول کل، پرولین، مالوندی آلدهید، عناصر سدیم و پتاسیم، فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دسموتاز، کاتالاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، پلیفنول اکسیداز و فنیلآلانین آمونیالیاز گیاه در ابتدای مرحله گلدهی، اندازهگیری شدند. اثر متقابل تنش شوری و محلولپاشی تنظیمکننده سالیسیلیک اسید کلیه صفات گیاه لعل کوهستان را بهطور معنیدار تغییر داد. کاربرد برگی 200 میلیگرم در لیتر این تنظیمکننده در گیاهان تحت تنش شوری 5 دسیزیمنس بر متر میزان کربوهیدرات محلول کل، پرولین، فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددسموتاز، کاتالاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، پلیفنول اکسیداز را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. بالاترین میزان فعالیت آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز و فنیلآلانین آمونیالیاز نیز در محلولپاشی گیاهان تحت تنش شوری 5 دسیزیمنس بر متر توسط غلظت 500 میلیگرم در لیتر سالیسیلیک اسید بهدست آمد اما تفاوت معنیداری میان این غلظت و کاربرد 200 میلیگرم در لیتر تنظیمکننده مذکور مشاهده نشد. بیشترین میزان غلظت عنصر پتاسیم و کمترین میزان مالوندی آلدهید و عنصر سدیم برگ گیاه لعل کوهستان نیز در تیمار گیاهان تحت تنش شوری 5/2 دسیزیمنس بر متر توسط غلظت 200 میلیگرم در لیتر تنظیمکننده سالیسیلیک اسید ثبت گردید. تنظیمکننده سالیسیلیک اسید به عنوان یک پیامرسان بسیار مهم در سیستم دفاعی گیاه از طریق افزایش تحریک فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانت در گیاه لعل کوهستان سبب کاهش اثرات منفی رادیکالهای آزاد، تخریب غشاء و تولید ترکیب مالون دیآلدهید در تنش شوری 5 دسیزیمنس بر متر گردید. از سوی دیگر، کاربرد این تنظیمکننده با بالا بردن توان گیاه در تولید ترکیبات تنظیمکننده فشار اسمزی شامل کربوهیدراتهای محلول و پرولین آسیب ناشی از تنش ثانویه کمآبی را کاهش داد. گیاه لعل کوهستان به واسطه توانایی خود در افزایش تولید ترکیبات اسمولیت شامل کربوهیدراتهای محلول و پرولین، فعالسازی آنزیمهای آنتیاکسیدانت و حفظ پایداری غشاءهای سلولی، قادر به تحمل تنش شوری تا سطح 5 دسیزیمنس بر متر میباشد. کاربرد غلظت 200 میلیگرم در لیتر تنظیمکننده سالیسیلیک اسید نیز به دلیل اثر مثبت بر ظرفیت آنتیاکسیدانی و افزایش تولید ترکیبات محافظ اسمزی در گیاه بعنوان راهکاری جهت افزایش مقاومت گیاه لعل کوهستان در برابر تنش مذکور، سودمند و قابل توصیه است.
