علیرضا نیکخو؛ کامران قاسمی؛ وحید اکبرپور
چکیده
کلم بروکلی (Brassica oleracea var. italica)، از خانواده براسیکاسه و جنس براسیکا، یکی از واریتههای کلم محسوب میگردد که گل نارس سبزرنگ آن خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. کشت گیاه بروکلی، بهاره یا پاییزه است ...
بیشتر
کلم بروکلی (Brassica oleracea var. italica)، از خانواده براسیکاسه و جنس براسیکا، یکی از واریتههای کلم محسوب میگردد که گل نارس سبزرنگ آن خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. کشت گیاه بروکلی، بهاره یا پاییزه است و در مراحل اولیه به شرایط خیلی سرد و خشکی حساس میباشد. کاهش ناگهانی دما در زمستانهای شمال کشور، خطری جدی برای برخی گونههای سبزی از جمله کلم بروکلی محسوب میگردد. در این پژوهش برای بررسی تأثیر تیمارهای ضدتنش بر افزایش تحمل نشای کلم بروکلی به تنش سرمای ناگهانی (منفی 2 درجه سلسیوس به مدت 12 ساعت)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار شامل شاهد، ساکارز 1 درصد، سیلیکات پتاسیم 2/0 درصد، بردوفیکس 2/0 درصد، ساکارز+سیلیکات پتاسیم، ساکارز+بردوفیکس، سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس و ساکارز+سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس انجام شد. نتایج بهدست آمده یک هفته بعد از اعمال تنش سرمای ناگهانی نشان داد که تأثیر تیمارهای بهکاررفته بر شاخصهای مختلف رشد رویشی کلم بروکلی شامل ارتفاع ساقه، تعداد برگ، وزن خشک هوایی، وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه، از نیز آماری معنیدار نبود. از نظر عملکرد کوآنتومی خاموشی غیرفتوشیمیایی، بیشترین مقدار این شاخص در تیمار شاهد و سیلیکاتپتاسیم تنها دیده شد که بهطور معنیداری نسبت به تمامی تیمارهای دیگر بیشتر بود. کمترین میزان عملکرد کوآنتومی خاموشی غیرفتوشیمیایی در تیمار سیلیکاتپتاسیم+بردوفیکس دیده شد که اختلاف معنیداری با دو تیمار ساکارز+سیلیکاتپتاسیم و تیمار سهگانه (ساکارز+ سیلیکاتپتاسیم+ بردوفیکس) نداشت. بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمار ساکارز تنها (26/50 درصد مهار) دیده شد که اختلاف معنی داری با دو تیمار ساکارز+سیلیکات پتاسیم و بردوفیکس تنها نداشت، ولی هر سه این تیمارها نسبت به سایر تیمارهای بکارفته در این آزمایش از نظر آماری برتر بودند. در میزان قند محلول نیز دو تیمار سیلیکات پتاسیم تنها و تیمار سهگانه، بهتر از شاهد بودند و سایر تیمارها در مقایسه با شاهد تفاوت معنیداری نشان ندادند. بیشترین نشتیونی در تیمار ساکارز+بردوفیکس دیده شد که نسبت به شاهد و تمامی تیمارهای دیگر بیشتر بود. بیشترین میزان پرولین در تیمار ساکارز+سیلیکات پتاسیم دیده شد، که بهطور معنیداری نسبت به همه تیمارهای دیگر برتر بود. از آنجاییکه در تیمار سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس وضعیت شاخصهای مختلف آنتیاکسیدانی و رنگیزههای فتوسنتزی بالا نبوده است، لذا مکانیسم تأثیر این تیمار در تعدیل تنش سرمای ناگهانی مرتبط با سیستم دفاعی آنتیاکسیدانی گیاه نبوده و احتمالا به اثر مستقیم عناصر مس، سیلیسیم و پتاسیم برمیگردد. نتیجهگیری کلی این آزمایش نشان میدهد که تیمارهای برتر این آزمایش سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس و ساکارز+سیلیکات پتاسیم بودند که توانستند تحمل نشای کلم بروکلی به تنش سرمای ناگهانی را افزایش دهند.