سیدحسین پورحسینی؛ محمدحسین میرجلیلی؛ صمد نژاد ابراهیمی؛ علی سنبلی
چکیده
برازَمبل (Perovskia abrotanoides Karel.)، یکی از گیاهان دارویی با ارزش و کمتر شناخته‌شده ایران است؛ که اغلب به‌صورت خودرو در حاشیه جاده‌های کوهستانی با اقلیم سرد و خشک می‌روید. در طب سنتی از این گیاه برای درمان دردهای ...
بیشتر
برازَمبل (Perovskia abrotanoides Karel.)، یکی از گیاهان دارویی با ارزش و کمتر شناخته‌شده ایران است؛ که اغلب به‌صورت خودرو در حاشیه جاده‌های کوهستانی با اقلیم سرد و خشک می‌روید. در طب سنتی از این گیاه برای درمان دردهای روماتیسمی، بیماری سالک، اثرات ضد‌درد، خنک‌کننده، و ضدالتهاب، استفاده می‌شود. در مطالعه حاضر، اندام‌های مختلف (برگ، گل و ساقه) برازمبل از رویشگاه طبیعی چمن بید (استان خراسان شمالی) برداشت و پس از اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر، توسط دستگاه گازکروماتوگرافی و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی، از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات اسانس بررسی شدند. میانگین محتوای اسانس اندام‌های مختلف به‌ترتیب 0/1، 3/2 و 7/0 درصد (وزنی به وزنی) برای برگ، گل و ساقه به‌دست آمد. در مجموع 39، 32 و 35 ترکیب که 4/99، 8/99 و 7/98 درصد از کل ترکیب‌های اسانس برگ، گل و ساقه بودند، شناسایی شد. آلفابیسابلول (29–6/2 درصد)، 1و 8 سینئول (5/16–4/11 درصد)، کامفور (21–1/10 درصد)، آلفاپینن (2/16–9/1 درصد) و دلتا3کارن (3/11 – 4/7 درصد)، از ترکیب‌های عمده اسانس بودند. اسانس برگ غنی از سزکوئی‌ترپن‌های اکسیژنه و اسانس گل و ساقه غنی از مونوترپن‌های اکسیژنه بودند. گل برازمبل، پتانسیل تولید اسانس بالاتری نسبت به سایر اندام‌ها داشت. محتوای آلفابیسابلول برگ، 11 برابر محتوای آن در دیگر اندام‌ها بود.کامفور و 1و 8 سینئول، ترکیب‌های غالب اسانس در گل و ساقه بودند. در مجموع، از تنوع ترکیب‌های اسانس اندام‌های گیاه، جهت پیشبرد اهداف اصلاحی به‌نژادگران در صنایع دارویی، آرایشی-بهداشتی و غذایی، می‌توان استفاده نمود.
