مصطفی فاضلی؛ منصور مطلوبی؛ فریبرز زارع نهندی
چکیده
پاکلوبوترازول (Paclobutrazol) تنظیم کننده رشدی است که برای کنترل رشد و کاهش تعداد دفعات چمن زنی در انواع گیاهان چمنی به کار میرود. این ماده همچنین ارتفاع و کیفیت گونههای مختلف چمن را تحت تأثیر قرار میدهد. ...
بیشتر
پاکلوبوترازول (Paclobutrazol) تنظیم کننده رشدی است که برای کنترل رشد و کاهش تعداد دفعات چمن زنی در انواع گیاهان چمنی به کار میرود. این ماده همچنین ارتفاع و کیفیت گونههای مختلف چمن را تحت تأثیر قرار میدهد. برای تعیین تأثیر پاکلوبوترازول در ارتفاع و دیگر ویژگیهای ظاهری چمن مانند تراکم گیاه، زیست توده (وزن تر)، شاخص سبزینگی برگ، طول و عرض پهنک برگ، دو گیاه چمنی پوآ (Poa pratensis L.) و فستوکا بلند (Festuca arundinaceae Scherb.) با ماده پاکلوبوترازول در غلظتهای مختلف تیمار شدند. گیاهان چمنی با غلظتهای صفر (شاهد)، 15، 30 و 45 میلیگرم در لیتر پاکلوبوترازول به صورت اسپری برگی در 4 تکرار از هر تیمار، مورد آزمایش قرار گرفتند. این پژوهش در سال 1391 به صورت کرت-های خرده شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه اجرا گردید، بهطوریکه نوع چمن به عنوان فاکتور اصلی در 2 سطح و پاکلوبوترازول به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. آزمایش در طول فصل بهار انجام شد. بذرکاری در هفته آخر فروردین ماه و محلول پاشی بعد از دو ماه از زمان شروع آزمایش اجرا شد. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع، زیست توده، طول و عرض پهنک برگ، پس از تیمار پاکلوبوترازول کاهش و صفات تراکم گیاه و شاخص سبزینگی برگ در هر دو چمن پوآ و فستوکا بلند افزایش یافتند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که مؤثرترین و اقتصادیترین غلظت پاکلوبوترازول 30 میلیگرم در لیتر میباشد. به طورکلی، تیمار پاکلوبوترازول باعث ایجاد برگهای باریکتر و کوتاهتر شد. در مورد عملکرد نیز بهترین تأثیر با غلظت 30 میلیگرم در لیتر پاکلوبوترازول مشاهده شد. بیشترین تراکم در چمن فستوکا بلند، در 40 روز پس از اعمال تیمار در غلظت 45 میلیگرم در لیتر پاکلوترازول دیده شد. تیمار 45 میلیگرم در لیتر پاکلوبوترازول در تمام تیمارها به جز در فستوکا بلند و اندازهگیری اول (10 روز پس از تیمار) تراکم یکسانی را ایجاد نمود. به طورکلی با تیمار غلظتهای مختلف پاکلوبوترازول، تعداد شاخههای هوایی تولید شده در فستوکا بلند بیشتر از پوآ بود. از آنجایی که پاکلوبوترازول ماده بازدارنده رشد بوده و از طریق جلوگیری از سنتز هورمون جیبرلین سبب جلوگیری از طویل شدن گیاهان میشود، میتوان از این ماده برای کنترل رشد گیاهان چمنی استفاده کرد. این کنترل رشد موجب کاهش تعداد دفعات چمنزنی، کاهش مصرف کود، افزایش کارایی استفاده از آب و در نهایت صرفهجویی در هزینه نگهداری گیاهان چمنی میشود. از آنجایی که پاکلوبوترازول در ریشهها تجمع مییابد و به مرور باعث ایجاد شاخههای جدید میشود، بنابراین میتوان نتیجه گرفت که اثر پاکلوبوترازول روی تراکم فستوکا بلند بیشتر از پوآ باشد.