تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

تأثیر منابع کود فسفره بر بهبود جذب عناصر غذایی و کارایی مصرف فسفر در سویا (Glycine max L.)

صائب جلال پور؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ راضیه کرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 دی 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48406.2231

چکیده

چکیدهدانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع مهم تأمین انرژی لازم جوامع انسانی به شمار می‌روند. از آنجا که بخش زیادی از روغن مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود، کشت دانه‌های روغنی از جمله سویا و مدیریت صحیح ... بیشتر چکیدهدانه‌های روغنی بعد از غلات دومین منبع مهم تأمین انرژی لازم جوامع انسانی به شمار می‌روند. از آنجا که بخش زیادی از روغن مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود، کشت دانه‌های روغنی از جمله سویا و مدیریت صحیح آنها در جهت افزایش عملکرد، اهمیت بسیار زیادی دارد. فسفر، دومین عنصر محدودکننده رشد گیاهان پس از نیتروژن محسوب می‌شود و سالانه مقادیر زیادی از فسفر موجود در کودهای شیمیایی بعد از ورود به خاک به فرم نامحلول درآمده و از دسترس گیاه خارج می-شود. از جمله راه‌های عملی برای استفاده از فسفر تجمع یافته در اراضی، به کارگیری کودهای زیستی فسفره می‌باشد. این مطالعه جهت ارزیابی اثر قارچ مایکوریزا، تلقیح کود زیستی فسفاته به‌رشد و مصرف کود شیمیایی فسفره در سویا رقم پارسا، در سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج واقع در دشت‌روم اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. عامل اول شامل کود شیمیایی فسفره (سوپرفسفات تریپل) در چهار سطح: صفر، 60 ، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار و عامل دوم شامل کود زیستی فسفره در چهار سطح شاهد، کود زیستی فسفاته به‌رشد حاوی باکتری سودوموناس، قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae L.) و کاربرد توأم کود زیستی فسفاته به‌رشد و قارچ مایکوریزا می‌باشد. نتایج نشان داد اثر متقابل تیمارهای اعمال شده بر شاخص سطح برگ معنی‌دار بود و مصرف 180 کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی همراه تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا باعث افزایش 61/112 درصدی شاخص سطح برگ نسبت به شاهد شد. تلقیح با کود زیستی فسفره اثر افزایشی معنی‌داری بر غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی و دانه داشت. بیشترین غلظت عناصر غذایی اندام هوایی و دانه مربوط به تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا و کمترین نیز مربوط به شاهد بود. برهمکنش کود شیمیایی و زیستی فسفره بر عملکرد دانه معنی‌دار گردید. بالاترین عملکرد دانه (2085 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 180 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‌تریپل و تلقیح با کود زیستی فسفاته به‌رشد + قارچ مایکوریزا به دست آمد و کمترین عملکرد دانه (67/971 کیلوگرم در هکتار) در سطح صفر کود شیمیایی و تیمار شاهد کود زیستی مشاهده شد. نتایج نشان داد که با افزایش مصرف کود شیمیایی کارآیی مصرف فسفر روند نزولی پیدا می‌کند. در سطح 60 کیلوگرم کود سوپرفسفات مصرفی، کاربرد کود زیستی فسفاته به‌رشد + مایکوریزا توانست افزایش معنی‌داری نسبت به سایر سطوح کود زیستی در این صفت ایجاد نماید و افزایش 17/38 درصدی نسبت به شاهد داشت. لذا در این پژوهش تلفیق کودهای زیستی فسفره شامل باکتری‌های حل کننده فسفات و قارج مایکوریزا باعث افزایش رشد رویشی و بهبود عملکرد دانه و عملکرد روغن و بهبود کارایی مصرف فسفر در سویا گردید. در حالی که با افزایش سطوح مصرف کودهای شیمیایی فسفره، کارآیی مصرف کودهای زیستی کاهش معنی‌داری پیدا کرد.

ارزیابی مدل APSIM-Barley برای ارقام مختلف جو آبی تحت تنش آب و نیتروژن

حسن شهبازی؛ خسرو عزیزی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ سلیمان محمدی؛ ناصر اکبری

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43267.2092

چکیده

مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری ... بیشتر مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری زیرمدل های مختلف (زیرمدل های بیولوژیک، محیطی، مدیریتی و اقتصادی) که با موتور اصلی مدل مرتبط می شوند قادر به شبیه سازی سیستم های کشاورزی در مناطق مختلف از جمله نواحی خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشند. مدل APSIM-Barley می تواند جهت ارزیابی مدیریت در محصول جو مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی و ارزیابی مدل APSIM-Barley در رابطه با شبیه سازی رشد، نمو و عملکرد سه رقم جو آذران، جلگه و بهمن، تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن و آبیاری بود. به منظور ارزیابی مدل APSIM-Barley در راستای شبیه سازی و کمی سازی مراحل رشد فنولوژیک، زیست توده و عملکرد دانه ارقام مختلف جو از یک سری آزمایش مستقل استفاده شد. به منظور واسنجی مدل زراعی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در شهر همدان در سال 1398 انجام شد. در طرح مذکور سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و رقم مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (40-30، 70-60 و 100-90 درصد ظرفیت مزرعه) و فاکتورهای فرعی شامل سطوح رقم (آذران، جلگه و بهمن به ترتیب ارقام زودرس، متوسطرس و دیررس) و نیتروژن (سه سطح صفر، متوسط و بهینه) بودند. برای اعتبارسنجی و واسنجی مدل از یکسری مجموعه داده مستقل دیگر در سال های مختلف شامل مقالات چاپ شده و همچنین گزارش نهایی طرح های تحقیقاتی انجام شده استفاده شد. برای ارزیابی کارایی مدل زراعی و مقایسه مقدارهای شبیه سازی و اندازه گیری شده از شاخص های آماری شامل ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا نرمال شده، شاخص توافق و میانگین انحراف خطا استفاده شد. در این تحقیق برای تمامی تجزیه های آماری و رسم شکل ها از نرم افزار OriginPro استفاده شد. یافته های حاصل از شبیه سازی توسط مدل APSIM-Barley در مرحله واسنجی نشان داد که مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در رابطه با پیش بینی مراحل فنولوژی گیاه (روز تا گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک) به ترتیب برابر 43/2 و 4/2 درصد بود. همچنین دقت مدل برای شاخص سطح برگ برای ارقام آذران، جلگه و بهمن تحت شرایط تیمار مصرف کامل آب و نیتروژن به ترتیب 5/13، 1/14 و 7/10 درصد و تحت شرایط تیمار تنش شدید آب و نیتروژن به ترتیب 5/16، 6/18 و 5/26 درصد بود. در این مرحله مقادیر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و شاخص توافق برای عملکرد زیست توده و دانه برابر 9/24 درصد و 98/0و 2/15 درصد و 96/0 بود. در مرحله اعتبارسنجی مدل زراعی، مقادیر شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، شاخص توافق، ضریب تبیین و میانگین انحراف خطا به ترتیب برای عملکرد دانه 02/15درصد، 96/0، 82/0 و 34/0 تن در هکتار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که مدل APSIM-Barley قادر است رشد، نمو و عملکرد دانه ارقام مختلف جو را با دقت قابل قبولی تحت شرایط مختلف مدیریت آب و نیتروژن در سال ها و مناطق مختلف شبیه سازی کند. بنابراین مدل مذکور می تواند به عنوان ابزاری قابل اعتماد در مطالعات آینده در زمینه ارزیابی تغییر اقلیم، آنالیز خلاء عملکرد، پهنه بندی و غیره مورد استفاده قرارگیرد.

ارزیابی تغییرات راندمان مصرف نور و شاخص‌های رشد ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری و سطوح افزایش یافته‌ تراکم بوته

هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ سید امیر موسوی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، ، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43064.2086

چکیده

با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب ... بیشتر با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این پژوهش قطع آبیاری (شاهد (بدون اعمال قطع آبیاری)، قطع آبیاری از مرحلۀ گلدهی تا 50 درصد خورجین دهی و قطع آبیاری از مرحلۀ خورجین دهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی و ارقام (هایولا 4815 و آرام) و تراکم بوته (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات شاخص های رشد شامل شاخص سطح برگ ( LAI)، شاخص دوام سطح برگ (LAD) ، سرعت رشد نسبی (RGR)، سرعت رشد گیاه (CGR) و ماده خشک تجمعی (TDW) و کارایی مصرف نور (RUE) و تشعشع فعال فتوسنتزی (PAR) ارزیابی شد. تغییرات شاخص برداشت، دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعۀ برگها تا کمی قبل از ظهور گل آذین روندی کند داشت، اما پس از آن شیب افزایش شاخص های ذکر شده بیشتر گردید. براساس نتایج بدست آمده در سطوح مختلف شاهد و قطع آبیاری RUE86 بین مقادیر 544/1-588/0 گرم ماده خشک بر مگاژول و RUE100 بین مقادیر858/0-255/0 گرم ماده خشک بر مگاژول متغیر بود. به نظر می‌رسد تیمار قطع آبیاری مرحلۀ دوم در تراکم 80 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815 با حفظ سطح سبز بیشتر از طریق دوام سطح برگ بیشتر و استهلاک نوری پایین تر در شرایط قطع آبیاری انتهایی فصل رشد، توانست RUE100 بالاتری در مقایسه با سایر تیمارها به خود اختصاص دهد. بیشترین میزان عملکرد دانه(61/1572 کیلوگرم در هکتار) نیز به تراکم 110 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815، اختصاص یافت.

کاهش آثار فیزیولوژیک تنش گرمایی آخر فصل رشد با مصرف بور در سه رقم کلزا

سید محمد مولی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ علی مشتطی؛ علی قاطعی؛ نفیسه رنگزن

دوره 46، شماره 3 ، آذر 1402، ، صفحه 367-380

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43212.2091

چکیده

با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- ... بیشتر با هدف ارزیابی واکنش رشد، فیزیولوژی و عملکرد ارقام کلزا (.Brassica napus L) به سطوح عنصر بور در شرایط تنش گرمای آخر فصل ناشی از تاریخ‌های کاشت دیرهنگام در شرایط آب و هوایی ملاثانی- اهواز، این مطالعه به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تاریخ‌های کاشت مورد بررسی شامل سه تاریخ کاشت (30 آبان (شاهد)، 20 آذر و 10 دی‌ماه) در کرت‌های اصلی، چهار سطح مصرف بور از منبع اسید بوریک (صفر، 4، 8 و 12 کیلوگرم در هکتار) در کرت‌های فرعی و ارقام کلزا ( (RGS (میان‌رس)، ظفر (میان‌رس) و صفار (زودرس)) در کرت‌های فرعی- فرعی بودند. نتایج پژوهش نشان داد، تاریخ کاشت و تنش گرمای آخر فصل اثر معنی‌دار بر اغلب صفات مورد بررسی داشت. اثر متقابل فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی بر اغلب صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار شد. این موضوع نشان‌دهنده تغییرپذیری قابل‌توجه ویژگی‌های رشد و عملکرد کلزا به تاریخ کاشت و مصرف بور در بین ارقام مختلف مورد بررسی بود. در این آزمایش هم‌چنین اثر بور بر صفاتی از جمله شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی آب برگ، نشت الکترولیت‌ها، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی، معنی‌دار شد. اثر متقابل سه گانه نیز بر اغلب صفات مورد بررسی معنی‌دار شد. به طوری که با تأخیر در کاشت و به تبع آن افزایش دما و وقوع تنش گرمای آخر فصل در دوره‌های زایشی و حساس گیاه کلزا، موجب کاهش شاخص سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی برگ، نسبت سطح برگ، سطح ویژه برگ، عملکرد دانه و بیولوژیک گردید، در مقابل، اثر تنش گرمای آخر فصل، نشت الکترولیت‌ها از سلول‌های برگ و دمای سایه‌انداز گیاهی را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه به رقم صفار در تاریخ کاشت 20 آذر با سطح بور 4 کیلوگرم در هکتار با میانگین 4590 کیلوگرم در هکتار تعلق داشت. بیشترین میانگین شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت اول و رقم صفار مشاهده شد. کاربرد بور به طور معنی‌داری شاخص‌ سطح برگ در هر سه رقم مورد بررسی کاهش داد که این نشان‌دهنده نیاز کمتر ارقام مورد بررسی در این آزمایش به مصرف بور بود. به طور کلی تنش گرمای آخر فصل، بسته به شدت آن موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک از جمله رطوبت نسبی برگ (RWC)، پایداری غشا و دمای سابه‌انداز گیاه شد و در نهایت عملکرد دانه را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتیپ گیاه، تحت تاثیر قرار داد. بر اساس نتایج بدست‌آمده می‌توان گفت که مصرف بور در مزارع کلزا مخصوصا در نواحی گرمسیری می‌تواند روشی موثر در مقابله با تنش گرمای آخر فصل در نظر گرفته شود و از کاهش عملکرد دانه و عملکرد روغن در واحد سطح جلوگیری نماید.

تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا (Stevia rebaudiana)

راضیه تفنگ سازپور؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ امین لطفی جلال آبادی

دوره 44، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 183-194

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.29391.1762

چکیده

چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی ... بیشتر چکیدهبه منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی پتاسیم و بور بر برخی ویژگی‌های کمی و کیفی استویا‌، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 96-۱۳۹5 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش، چهار مقدار محلول‌پاشی بور (صفر، 25، 50 و 75 پی‌پی‌ام) از منبع اسیدبوریک و سه مقدارمحلول‌پاشی پتاسیم (صفر، 10000 و 15000 پی‌پی‌ام) از منبع سولفات پتاسیم بودند. محلول‌پاشی‌ها به فاصله 50، 65 و 80 روز پس از کشت نشاها صورت گرفت. نتایج نشان داد که اثرات متقابل محلول‌پاشی پتاسیم و بور از نظر صفات عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، درصد استویوزید برگ، درصد نیتروژن برگ، میزان پتاسیم و بور برگ اختلاف معنی‌داری ایجاد کرد به‌طوری‌که ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 50 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد ماده خشک (8/1495 کیلوگرم در هکتار) را ایجاد کرد که با ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور (2/1490 کیلوگرم در هکتار) تفاوت معنی‌داری نداشت. هم‌چنین ترکیب تیماری 15000 پی‌پی‌ام پتاسیم و 75 پی‌پی‌ام بور بیشترین عملکرد برگ (68/1134 کیلوگرم در هکتار) و درصد استویوزید برگ (34/10 درصد) را ایجاد کرد. هم‌چنین کمترین عملکرد ماده خشک (73/1407 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد برگ (6/725 کیلوگرم در هکتار) درترکیب تیماری عدم محلول‌پاشی پتاسیم و 25 پی‌پی‌ام بور به‌دست آمد. با توجه به تأثیر مثبت محلول‌پاشی عناصر پتاسیم و بور در افزایش عملکرد ماده خشک، عملکرد برگ و درصد استویوزید گیاه استویا تلفیقی از محلول‌پاشی عناصر پرمصرف و کم‌مصرف مانند پتاسیم و بور در افزایش عملکرد گیاه استویا در شرایط آب و هوایی اهواز مناسب به نظر می‌رسد.

ارزیابی اثر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ‌های کنجد (Sesamum indicum L.) تحت رقابت علف‌های‌هرز

ثریا حقانیان؛ علیرضا یدوی؛ حمید رضا بلوچی؛ علی مرادی؛ یعقوب بهزادی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 195-210

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22805.1497

چکیده

چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل ... بیشتر چکیدهاین آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در شهرستان امیدیه انجام شد. فاکتور اصلی سطوح مختلف نیتروژن (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل برهمکنش ژنوتیپ کنجد (بهبهان، یلووایت،tn -238 و tn-240) و علف‌ هرز (با دو سطح عاری وآلوده به علف‌ هرز) بود. نتایج نشان داد که تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن، رقابت علف‌های هرز و ارقام کنجد بـر عملکـرد و اجـزای عملکرد معنی‌داری گردید. برهم‌کنش نیتروژن و رقم بر شاخص سطح برگ، تعداد کپسول در بوته، وزن هزاردانه و شاخص برداشت معنی‌دار شد. با افزایش نیتروژن مصرفی شاخص سطح برگ کنجد افزایش یافت ولی رقابت علف‌های هرز سبب کاهش 23 درصدی تعداد کپسول در بوته کنجد شد و وزن هزار دانه به میزان 5/7 درصد شد. بیشترین عملکرد دانه (06/158 گرم در مترمربع) از تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن و از رقم محلی بهبهان (38/ 151 گرم در مترمربع) حاصل شد. در مجموع کاربرد تیمار نیتروژن افزایش 31 درصدی عملکرد بیولوژیک را نسبت به تیمار شاهد سبب شد. رقابت علف‌های هرز به‌ترتیب کاهش 43 و24 درصدی عملکرد دانه و بیولوژیک کنجد را باعث شد. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق نشان داد که کشت رقم محلـی بهبهان با کاربرد تیمار 100 کیلوگرم نیتـروژن در شـرایط منطقه‌ای امیدیه، سبب افزایش عملکرد دانه خواهد شد.

اثر محلول‌پاشی جاسمونیک‌اسید بر کارایی مصرف نور و تجمع ماده خشک چغندرقند (Beta vulgaris L.) تحت شرایط کم‌آبی

حمیده غفاری؛ محمود رضا تدین

دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 111-124

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.22847.1499

چکیده

به ‌منظور بررسی محلول‌پاشی جاسمونیک اسید و تنش کم‌آبی بر کارایی مصرف نور و تجمع ماده خشک گیاه چغندرقند، آزمایشی در سال 1394 به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ... بیشتر به ‌منظور بررسی محلول‌پاشی جاسمونیک اسید و تنش کم‌آبی بر کارایی مصرف نور و تجمع ماده خشک گیاه چغندرقند، آزمایشی در سال 1394 به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. تیمار آبیاری در 3 سطح (100 درصد شاهد، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه چغندرقند) به‌عنوان عامل اصلی و محلول‌پاشی جاسمونیک اسید در دو سطح 5 و 10 میکرومولار و محلول‌پاشی با آب (شاهد) به‌عنوان عامل فرعی و رقم کاستیل به‌عنوان رقم مورد آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که بین سطوح آبیاری و محلول‌پاشی جاسمونیک اسید بر درصد نور جذب‌شده، ضریب استهلاک نوری و برهمکنش آن‌ها تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. مقایسه میانگین اثر متقابل آبیاری و محلول‌پاشی جاسمونیک اسید نشان داد، تیمار 100 درصد آبیاری مورد نیاز گیاه و محلول‌پاشی 10 میکرومولار جاسمونیک اسید بیشترین میزان درصد نور جذب‌شده (07/73) و ضریب استهلاک نوری (58/0) را به خود اختصاص داد. افزایش تیمارهای تنش باعث کاهش کارایی مصرف نور و تیمار جاسمونیک اسید باعث افزایش کارایی مصرف نور شد. بیشترین شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک اندام هوایی و ریشه در تمام طول فصل رشد مربوط به تیمار 100 درصد نیاز آبی گیاه و محلول‌پاشی 10 میکرومولار جاسمونیک اسید بود. کاربرد جاسمونیک اسید باعث کاهش اثرات منفی تنش خشکی بر رشد و بیوماس گیاه چغندرقند می‌شود.

اثر دور آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی دو گونه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) و مرزه رشینگری (S. Rechingeri jamzad) در منطقه غرب لرستان

احمد نوش‌کام؛ ناصر مجنون حسینی؛ جواد هادیان؛ محمدرضا جهان‌سوز؛ کاظم خاوازی؛ علی‌نظر صالح‌نیا؛ سمیرا هدایت‌پور

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 11-20

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12039

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) ... بیشتر به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی دو گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در دورهای مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه غرب لرستان(کشکان) درسال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارهای فواصل آبیاری(15 روزیک‌بار، 30 روزیک‌بار و دیم) در کرت‌های اصلی و گونه مرزه (خوزستانی و رشینگری) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، ترکیبات اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر همه صفات اندازه‌گیری شده به جزء ترکیبات اسانس معنی‌دار بوده و اثر گونه تنها بر بازده و عملکرد اسانس مرزه معنی‌دار شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که در هر دو گونه مرزه، با افزایش فواصل آبیاری و کشت دیم، وزن برگ و سرشاخه گلدار، بازده و عملکرد اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته به ترتیب به میزان 73، 23، 78، 80 و 33 درصد در مقایسه با شاهد (آبیاری 15 روز) کاهش نشان دادند. در بین گونه‌ها نیز گونه رشینگری ازلحاظ بازده اسانس (7/3 درصد) و عملکرد اسانس (26/100کیلوگرم در هکتار) بر گونه خوزستانی با بازده اسانس (03/2) و عملکرد اسانس (25/62 کیلوگرم در هکتار) برتر بود.

برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک رقم هایولا 401 کلزا در اهواز

حسین کمائی؛ قدرت الله فتحی؛ علیرضا ابدالی مشهدی؛ جعفر پوررضا؛ محمدحسین قرینه

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 21-34

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11952

چکیده

به‌منظور برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک گیاه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های ... بیشتر به‌منظور برآورد ضریب خاموشی، کارایی مصرف تشعشع و ضرایب توزیع ماده خشک گیاه کلزا رقم هایولا 401، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار در سال زراعی 1391-1390 انجام شد. تیمارها شامل سه تاریخ کاشت (8 آذر، 28 آذر و 18 دی) و چهار تراکم (50، 70، 90 و 110 بوته در متر مربع) بودند. مقدار ضریب خاموشی محاسبه شده برای رقم هایولا 401 کلزا به‌طور متوسط با توجه به تیمارهای مختلف اعمال شده حدود 39/0 بود. مقدار کارایی مصرف تشعشع محاسبه شده برای رقم هایولا 401 کلزا به‌طور متوسط با توجه به تیمارهای مختلف اعمال شده حدود 92/0 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزی به‌دست آمد. سهم تخصیص ماده خشک از مرحله ساقه رفتن تا گلدهی برای برگ‌ها، ساقه‌ها و خورجین‌ها به ترتیب 79/40%، 76/36% و 45/22%، از مرحله گلدهی تا پر شدن خورجین 85/14%، 9/47% و 25/37% و از مرحله پر شدن خورجین تا رسیدگی 7/7%،7/47% و 6/44% به‌دست آمد. نتایج نشان داد که اثر تراکم بوته بر تخصیص ماده خشک در میان اندام‌های مختلف کلزا رقم هایولا 401 معنی‌دار بود اما اختلاف معنی‌داری بین تاریخ‌های مختلف کاشت و اثر متقابل تاریخ کاشت و تراکم بوته بر تخصیص ماده خشک در میان اندام‌های مختلف مشاهده نگردید.

تغییرات رشد ریشه، اندام هوایی و گره ریزوبیومی گیاه شنبلیله (Trigonella foenum gracum) تحت تأثیر تیمار کودی و کشت مخلوط با اسفرزه (Plantago ovata)

سهیلا قاسمی مهام؛ سیف‌اله فلاح؛ محمودرضا تدین

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 35-46

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12040

چکیده

استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله ... بیشتر استفاده از کودهای آلی و گونه‌های لگوم می‌تواند علاوه‌بر کاهش مصرف کودهای شیمیایی سبب پایداری سیستم‌های زراعی گردد. بنابراین، به‌منظور ارزیابی اثر تیمارهای کودی و نسبت‌های کشت مخلوط اسفرزه- شنبلیله بر گره‌های ریزوبیومی، رشد ریشه و اندام هوایی گیاه شنبلیله، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 1392 اجرا گردید. چهار تیمار کشت مخلوط شامل کشت خالص شنبلیله؛ سه نسبت کشت مخلوط شنبلیله: اسفرزه (2:1، 1:1، 1:2) به عنوان فاکتور اول و سه نوع کود (کود شیمیایی، کود گاوی، کود شیمیایی:کود گاوی) به‌عنوان فاکتور دوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، وزن خشک اندام هوایی و تعداد شاخه جانبی از کشت شنبلیله: اسفرزه (2:1) همراه با کاربرد کود تلفیقی (شیمیایی+گاوی) به‌دست‌آمده و بیشترین ارتفاع بوته و وزن نیام از کشت شنبلیله با تیمار کود تلفیقی حاصل شد. هم‌چنین در بین تیمارهای کودی، کمترین تعداد و وزن گره‌های ریزوبیومی، سطح ویژه برگ، نسبت سطح برگ و نسبت وزن برگ مربوط به کود شیمیایی بود. بر اساس نتایج این آزمایش استفاده از کود تلفیقی در برهمکنش با کشت مخلوط شنبلیله و اسفرزه می‌تواند در افزایش عملکرد گیاه شنبلیله مؤثر باشد و به لحاظ کاهش مصرف کودهای شیمیایی می‌تواند در حفاظت از محیط‌زیست اهمیت داشته باشد.

تأثیر محلول‌پاشی اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و برخی صفات گلرنگ بهاره در شرایط تنش کم‌آبیاری

صفیه عرب؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمیدرضا اصغری

دوره 38، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 93-104

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11845

چکیده

امروزه کاربرد مواد آنتی‌اکسیدان و تنظیم کننده رشد گیاه به منظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف مطرح شده است. اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید از جمله این مواد هستند که موجب مقاومت گیاه به تنش‌های ... بیشتر امروزه کاربرد مواد آنتی‌اکسیدان و تنظیم کننده رشد گیاه به منظور کاهش اثرات منفی ناشی از تنش‌های مختلف مطرح شده است. اسید آسکوربیک و سدیم نیتروپروساید از جمله این مواد هستند که موجب مقاومت گیاه به تنش‌های زیستی و غیر زیستی می‌شوند. جهت بررسی این موضوع در گیاه گلرنگ آزمایشی در سال 1390 به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود انجام شد. فاکتور اصلی تنش کم‌آبیاری شامل 2 سطح 8 و 16 روز آبیاری به ترتیب به عنوان عدم تنش و تنش بود که بعد از استقرار کامل بوته‌ها اعمال گردید. فاکتورهای فرعی شامل 3 سطح محلول‌پاشی سدیم نیتروپروساید در 3 غلظت صفر، 50 و 100 میکرو مولار و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک در 3 سطح صفر، 10 و 20 میلی مولار در مرحله گلدهی بودند. در 63 و 65 روز پس از کاشت به ترتیب محلول‌پاشی با سدیم نیتروپروساید و اسید آسکوربیک انجام شد و یک هفته بعد محلول‌پاشی تکرار گردید. تنش، شاخص پایداری غشاء را کاهش داد. این صفت با کاربرد اسید آسکوربیک کاهش و با کاربرد سدیم نیتروپروساید افزایش یافت. کاربرد سدیم نیتروپروساید موجب افزایش شاخص سطح برگ گردید. در عدم تنش، محلول‌پاشی با هر دو غلظت سدیم نیتروپروساید کلروفیل b را افزایش دادند. محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک با غلظت 10 میلی مولار در شرایط عدم تنش کاروتنوئید را افزایش داد. عملکرد دانه در بالاترین سطح از سدیم نیتروپروساید 2/13 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. لذا به نظر میرسد که کاربرد برگی سدیم نیتروپروساید با غظت مناسب می‌تواند در کاهش شدت تنش کم‌آبی مفید باشد.

دوره 48 (1404)

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

کلیدواژه‌ها = شاخص سطح برگ

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده