تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

ارزیابی ریخت‌شناسی برخی توده‌های انجیر بر (Ficus carica L var caprificus) جنوب خراسان رضوی

محمد حسن باقری؛ مهدی علیزاده؛ مسلم جعفری؛ اسماعیل سیفی؛ خلیل زینلی نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 مهر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46624.2160

چکیده

انجیر یکی از درختان میوه‌ای است که زودتر از دیگر گیاهان اهلی شده است. طبق نظر محققان متنوع بودن جمعیت تحت گزینش حصول نتایج مطلوب در برنامه‌های به نژاد ی را تضممین می کند و در این راستا استفاده از ظرفیت ... بیشتر انجیر یکی از درختان میوه‌ای است که زودتر از دیگر گیاهان اهلی شده است. طبق نظر محققان متنوع بودن جمعیت تحت گزینش حصول نتایج مطلوب در برنامه‌های به نژاد ی را تضممین می کند و در این راستا استفاده از ظرفیت توده ها ی محلی، پیشبرد اهداف اصلاحی را بسیار کارآمد می سازد. در خصوص مطالعه و شناسایی تودهای انجیر موجود در ایران اقدامات متعددی انجام شده است. بیشتر این اقدامات در استان فارس صورت گرفته است. تاکنون نگارندگان هیچ گونه گزارشی در خصوص مطالعه انجیر در مناطق جنوبی خراسان رضوی که یکی از رویشگاه‌های طبیعی انجیر محسوب می‌شود را مشاهده نکرده‌اند. در این پژوهش ارزیابی ریخت شناسی 10 توده انجیرهای بر جنوب خراسان رضوی صورت گرفت و با دو رقم تجاری استهبان فارس مقایسه گردید. موقعیت مکانی محل‌های نمونه‌برداری در یک محدوده وسیع از عرصه های جنوب خراسان رضوی (از جنوبی ترین روستای گناباد تا بردسکن) بود. برای ارزیابی خصوصیات ریخت‌شناسی از توصیف‌گر بین المللی IPGRI و هم‌چنین دستورالعمل ملی آزمون‌های تمایز، یکنواختی و پایداری در انجیر(موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ایران) استفاده گردید. برای این منظور ویژگی‌های رویشی برگ و برخی خصوصیات ویژه بر انجیر اندازه‌گیری شد. پژوهش حاضر در سال 1398-1402 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. اندازه‌گیری‌ها متناسب با نوع صفت در اوخر بهار و اواسط تابستان انجام شد. این پژوهش در قالب طرح آشیانه‌ای با 3 تکرار انجام گردید. در هر تکرار 5 نمونه اندازه‌گیری و میانگین آن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SAS ver 9.4 برای تجزیه خوشه‌ای با استفاده از الگوریتم UPGMA و بر اساس فاصله ریخت‌شناسی اقلیدسی و هم‌چنین رسم کلاستر از نرم افزار NTSYS ver2.0.1.5 استفاده گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین صفات ریخت شناسی تودهای بر انجیر مورد مطالعه وجود دارد. تجزیه به عامل‌ها در صفات کمی نشان داد که در نه عامل مقدار ویژه بیشتر از یک می‌باشد. بررسی نتایج تجزیه با عامل‌ها در صفات کمی نشان داد فقط سه عامل اول به تنهایی می‌توانند بیش از 92 درصد تنوع را توجیه نمایند. در عامل اول صفت عرض پهنک برگ بالاترین تاثیر و صفت تعداد برگ در شاخه یک‌ساله کمترین تاثیر را داشتند. در عامل دوم صفت تعداد میوه بیشترین و صفت طول پهنک برگ کمترین تاثیر را داشتند. در عامل اصلی سوم صفت تعداد میان‌گره بیشترین و صفت تعداد برگ در شاخه یک‌ساله کمترین تاثیر را داشتند. هم‌چنین تجزیه به عامل‌های اصلی در صفات کیفی نشان داد تعداد 12 عامل مقدار ویژه آن‌ها از یک بیشتر بوده و شش عامل اول بیش از 93 درصد تنوع را توجیه می‌کنند. تجزیه خوشه‌ای نشان داد همه تودهای بررسی شده در سه گروه جای می‌گیرند. گروه اول شامل برانجیرهای استهبان فارس بود. گروه دوم فقط بر انجیرهای پچک و بجستان را شامل می‌شد و سایر بر انجیرها نیز در گروه سوم قرار گرفتند. با توجه به وجود تنوع بالا در تودهای بررسی شده پیشنهاد می‌گردد ارزیابی این تودها از جنبه‌های مختلف مولکولی و بیوشیمیایی صورت گیرد.

مشاهده مقاله

مطالعه تنوع پروتئین‌های ذخیره‌ای دانه در برخی ارقام محلی و تجاری گندم دوروم

فاطمه سورنی نیا؛ عبداله نجفی؛ دانیال کهریزی؛ علی مصطفایی؛ علی اشرف مهرابی

دوره 45، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 385-396

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.39915.2012

چکیده

کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه به‌کارگیری فرایندهای اصلاحی، منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژن‌های مفید می‌شود. از این‌رو مطالعه‌ تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی با استفاده از الکتروفورز پروتئین‌های ... بیشتر کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه به‌کارگیری فرایندهای اصلاحی، منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژن‌های مفید می‌شود. از این‌رو مطالعه‌ تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی با استفاده از الکتروفورز پروتئین‌های ذخیره‌ای دانه میتواند ابزاری سودمند درجهت بررسی خصوصیات آن‌ها از نظر پروتئین‌های ذخیره‌ای و در نتیجه تنوع باشد. در مطالعه حاضر، تنوع پروتئین‌های دانه 25 ژنوتیپ گندم دوروم به‌دست آمده از نواحی مختلف ایران که شامل برخی ارقام محلی و ارقام تجاری هستند با استفاده از روش الکتروفورز SDS-PAGE بررسی شدند. پروتئین‌های ذخیره‌ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بعد از استخراج و پس از الکتروفورز، نمره‌دهی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. صفات محتوای پروتئین دانه، از بذور برداشت شده با استفاده از دستگاه NIR و محتوای گلوتن کل با استفاده از دستگاه گلوتن‌شوی اندازه‌گیری شدند.این مطالعه در سال زراعی 97-1396 در مزرعه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی انجام پذیرفت. الکتروفورز منجر به شناسایی 14 نوار چندشکل گردید. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از ضرایب جاکارد و به روش UPGMA ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را به 4 گروه تقسیم کرد. نمودار دوبعدی حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز این 4 گروه را تایید کرد. بر اساس ماتریس تشابه جاکارد کمترین تشابه و بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپ‌های شماره 24 (رقم محلی اسلام آباد غرب) با ژنوتیپ‌های شماره 21 (رقم دهدشت)، 22 (رقم محلی خرم‌آباد) ، 23 (رقم دنا) و 25 (رقم محلی خرم آباد) با ضریب تشابه 41/0 به‌دست آمد. از طرفی مقایسه میانگین ژنوتیپ‌ها برای صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل بیشترین میزان این دو صفت را برای ژنوتیپهای شماره 3 (رقم محلی کرمانشاه)، 4 (رقم محلی ایرانی با منشاء نامشخص)، 1 (رقم محلی خرم‌آباد) و 2 (رقم محلی خرم‌آباد) نشان داد و کمترین میزان هردو صفت نیز برای ژنوتیپ شماره 24 (رقم محلی اسلامآباد غرب) به‌دست آمد. ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) نیز جزو ژنوتیپ‌های با مقادیر بالای گلوتن می‌باشد. با توجه به بررسی ژنوتیپ‌ها با استفاده از تجزیه واریانس صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل و مقایسه میانگین و نیز گروه‌بندی آن‌ها با استفاده از اطلاعات حاصل از الکتروفورز، می‌توان تلاقی بین ژنوتیپ‌های شماره3 (رقم محلی کرمانشاه) ،4 (رقم محلی ایرانی با منشاء ناشناخته)، 1 (رقم محلی خرم‌آباد) و 2 (رقم محلی خرم‌آباد) را به دلیل دارا بودن مقادیر بالای گلوتن و پروتئین با ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) به دلیل داشتن مقادیر بالای گلوتن و نیز فاصله ژنتیکی قابل قبول با ژنوتیپ‌های ذکر شده را پیشنهاد داد.

مطالعه‌ی روابط بین صفات ریخت‌شناسی و فیتوشیمیایی توده‌های مرزه (Satureja hortensis L.)

رقیه فتحی؛ مهدی محب الدینی؛ اسماعیل چمنی

دوره 44، شماره 3 ، آذر 1400، ، صفحه 305-319

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32495.1874

چکیده

چکیدهتنوع ژنتیکی نیاز بنیادی برنامه‌های به‌نژادی گیاهان می‌باشد و امکان تولید و پرورش گیاهانی با شرایط مطلوب را فراهم می‌سازد. مرزه با نام علمی .Satureja hortensis L از مهم‌ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده‌ی ... بیشتر چکیدهتنوع ژنتیکی نیاز بنیادی برنامه‌های به‌نژادی گیاهان می‌باشد و امکان تولید و پرورش گیاهانی با شرایط مطلوب را فراهم می‌سازد. مرزه با نام علمی .Satureja hortensis L از مهم‌ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده‌ی نعناع می‌باشد که به‌صورت وحشی و زراعی وجود دارد. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی20 توده‌ی مرزه‌ی منشا گرفته از ایران و سایر کشورهای جهان از نظر صفات ریخت‌شناسی، فیتوشیمیایی و درصد اسانس بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها تفاوت معنی‌داری را بین صفات مورد بررسی به‌جز تعداد و وزن خشک گل و فلاونوئید در دو طول موج 300 و 330 نانومتر نشان داد. نتایج بررسی ریخت‌شناسی توده‌ها نشان داد که صفات تعداد میانگره (03/11)، تعداد شاخه (58/18)، وزن هزار دانه (97/925 میلی‌گرم) توده‌ی ازبکستان بیشترین مقدار بود و بیشترین میزان تعداد گل (34/26) و وزن تر گل (14/26 میلی‌گرم) در توده‌ی بلغارستان مشاهده شد هم‌چنین بیشترین درصد اسانس (36/2 درصد) از توده‌ی کرج به‌دست آمد. برآورد ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بیشترین ضریب همبستگی بین وزن تر اندام هوایی و وزن تر گل (97/0 میلی‌گرم) مشاهده شد. هم‌چنین تجزیه خوشه‌ای بر اساس فاصله‌ی اقلیدسی، توده‌های مورد بررسی را در چهار گروه اصلی طبقه‌بندی نمود. نتایج تجزیه‌ی اسانس نشان داد که توده‌ی کرج بیشترین میزان Delta-3-carene (07/14 درصد) و Carvacrol (به‌ترتیب 07/14 و 99/28 درصد) را داشت و توده‌ی بلغارستان بیشترین میزان ɣ-Terpinene و Borneol را نشان داد (به‌ترتیب 21/76 و 81/0 درصد). نتایج تجزیه‌ی خوشه‌ای توده‌های مرزه براساس ترکیبات اسانس نیز توده‌های مرزه را در پنج گروه قرار داد. براساس نتایج این پژوهش، تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین توده‌های مرزه موجود در ایران و سایر کشورها وجود دارد.

ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های مختلف زیتون در برخی از شهرستان‌های استان خوزستان با استفاده از نشانگر مورفولوژیکی

سیروس صفی پور؛ اسمعیل خالقی؛ نوراله معلمی

دوره 44، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26385.1622

چکیده

چکیدهپژوهش‎ها نشان داده‎اند که برخی از صفات مورفولوژیکی میوه، هسته و برگ گیاه زیتون نظیر کمتر تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرند و هر گونه تغییری در این صفات نتیجه تغییر در خزانه‌‎ژنی گیاه است لذا پژوهشی ... بیشتر چکیدهپژوهش‎ها نشان داده‎اند که برخی از صفات مورفولوژیکی میوه، هسته و برگ گیاه زیتون نظیر کمتر تحت تأثیر محیط قرار می‌گیرند و هر گونه تغییری در این صفات نتیجه تغییر در خزانه‌‎ژنی گیاه است لذا پژوهشی به ‌منظوربررسیتنوعژنتیکی 50 ژنوتیپ زیتون در شهرستان‌های باغملک، اندیکا، ایذه و لالی استان خوزستان با استفاده از خصوصیات مورفولوژیکی میوه، هسته و برگ در قالب طرح آماری لانه آشیانه‌ای در سال 1395-1394 به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که دامنهوسیعیازتغییرات مورفولوژیکیدر بینژنوتیپ‌ها وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل‌ها نیز نشان داد که 12 مؤلفه در مجموع 7/78 درصد از واریانس کل صفات را توجیه نمودند. اولین مؤلفه 42/13 درصد از واریانس کل را توجیه نمود و در این عامل، طول میوه (63/0)، عرض میوه (61/0)، وزن‌تر میوه (61/0)، شکل هسته (7/0-)، عرض هسته (66/0)، طول هسته (44/0-)، تعداد شیار (40/0) و طول برگ (5/0) ضریب بالایی داشتند. همچنین صفاتی نظیر طول و عرض میوه، هسته و برگ، شکل هسته و برگ، خمش برگ، تعداد شیار هسته، قاعده میوه در موقعیت A، وزن هسته، سطح هسته در موقعیت B، تقارن هسته در موقعیت A، اندازه عدسک روی میوه، توزیع شیار روی هسته، تقارن هسته در موقعیت B از جمله مهم‌ترین صفات در تفکیک ژنوتیپ‌ها و گروه‌بندی شهرستان‌های مورد مطالعه از یکدیگر بودند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها به شش گروه مجزا تقسیم شدند. ژنوتیپ‎های متعلق به شهرستان باغملک دارای بیشترین یکنواختی اما ژنوتیپ‎های متعلق به شهرستان لالی، ایذه، اندیکا دارای بیشترین غیریکنواختی بودند.

تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ژنوتیپ‌های جو پاییزه از نظر ویژگی‌های ریشه و نشانگرهای ISSR

سهیلا شایان؛ محمد مقدم واحد؛ سید ابوالقاسم محمدی؛ کاظم قاسمی گلعذانی؛ فهیمه صادق پور؛ احمد یوسفی

دوره 43، شماره 3 ، آبان 1399، ، صفحه 323-336

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.27840.1684

چکیده

چکیدههدف این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی میان 28 ژنوتیپ جو پاییزه با استفاده از صفات ریشه و 14 آغازگر ISSR طی دو آزمایش بود. آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ... بیشتر چکیدههدف این پژوهش بررسی تنوع ژنتیکی میان 28 ژنوتیپ جو پاییزه با استفاده از صفات ریشه و 14 آغازگر ISSR طی دو آزمایش بود. آزمایش گلخانه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تبریز در سال 1388 صورت گرفت و صفات وزن خشک ریشه، حجم ریشه، وزن خشک بخش هوایی و نسبت وزن خشک ریشه به بخش هوایی اندازه‌گیری شدند. آزمایش مولکولی با 28 ژنوتیپ جو و 14 آغازگر ISSR انجام شد. تنوع معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های جو از نظر مشخصات ریشه مشاهده شد. ژنوتیپ‌های 3، 5، 9 و 20 دارای مقادیر بیشتری از نظر مشخصات ریشه بودند. تجزیه خوشه‌ای به روش Ward و فاصله اقلیدسی، ژنوتیپ‌ها را در چهار گروه قرار داد که ژنوتیپ‌های گروه سوم از نظر کلیه صفات دارای میانگین بالاتری بودند. از 14 آغازگر ISSR مورد استفاده، 11 آغازگر الگوی نواری مناسب و قابل امتیازدهی تولید کردند. در مجموع، 559 نشانگر چند شکل با طول 80 تا 3000 جفت باز در ژنوتیپ‌های جو تولید شد. میزان اطلاعات چند شکلی نشانگرها بین 116/0 تا 252/0 و شاخص نشانگر بین 528/3 تا 972/27 به‌دست‌آمد. گروه‌بندی ژنوتیپ‌های جو بر اساس داده‌های مولکولی ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه منتسب کرد. بین نتایج گروه‌بندی بر اساس داده‌های مولکولی و صفات مورد مطالعه تا حدودی تطابق وجود داشت. بر مبنای بررسی ارتباط نشانگرهای ISSR با صفات کمی، ISSRهای 1 و 5 دارای رابطه معنی‌داری با اکثر صفات بودند. به نظر می‌رسد که می‌توان از نشانگرهای ISSR مورد مطالعه در امر گزینش به کمک نشانگر در برنامه‌های به‌نژادی جو استفاده کرد.

ارزیابی روابط صفات، عملکرد و ویژگی‌های زراعی لاین‌های امیدبخش برنج

الناز خلیل خلیلی؛ غفار کیانی؛ سید کمال کاظمی تبار

دوره 43، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 107-116

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.26920.1643

چکیده

چکیدهبه منظور ارزیابی مهم‌ترین ویژگی‌های زراعی مؤثر بر عملکرد در سال 1396، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. ژنوتیپ‌ها ... بیشتر چکیدهبه منظور ارزیابی مهم‌ترین ویژگی‌های زراعی مؤثر بر عملکرد در سال 1396، آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. ژنوتیپ‌ها شامل 30 لاین امیدبخش برنج بود. در این بررسی 10 صفت از جمله ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد کل ‌دانه، تعداد دانه ‌پر، طول دانه، قطر دانه، نسبت طول به عرض دانه، وزن هزاردانه و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد با تعداد پنجه، دانه‌ پر و وزن هزاردانه وجود دارد. نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه علیت نشان داد که تعداد دانه پر بالاترین اثر مستقیم (67/0) و بعد از آن، صفات تعداد پنجه (59/0) و قطر دانه (47/0) بیشترین اثر را بر عملکرد دارد. بنابراین بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق، صفات تعداد پنجه، تعداد دانه پر به‌عنوان شاخص انتخاب بر بهبود عملکرد برنج شناسایی شدند. نتایج تجزیه خوشه‌ای لاین‌های مورد مطالعه نیز در 4 گروه مختلف قرار گرفتند، که ارقام موجود در کلاستر دوم و سوم علاوه‌بر متوسط عملکرد بالاتر، از ارتفاع کمتر، تعداد پنجه و تعداد دانه پر بیشتری برخوردار بودند. در این تحقیق لاین‌های 8، 13، 14، 15 و 28 برترین لاین‌ها از نظر عملکرد و سایر ویژگی‌های زراعی بودند.

به‌گزینی ژنوتیپ‌های گردوی ایرانی برای برخی از صفات کمّی و کیفی و بررسی تنوع ژنتیکی نمونه‌های امیدبخش بر اساس نشانگر ISSR

نسیم زارع رشنودی؛ جواد عرفانی مقدم؛ آرش فاضلی

دوره 42، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 279-294

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.24861.1569

چکیده

چکیدهدر این پژوهش، 119 ژنوتیپ گردوی ایرانی در سال 1393 و 1394 از مناطق مختلف غرب کشور جمع‌آوری‌شده بودند، بر اساس صفات مربوط به خشک میوه در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه ایلام مورد ارزیابی قرار گرفتند. ... بیشتر چکیدهدر این پژوهش، 119 ژنوتیپ گردوی ایرانی در سال 1393 و 1394 از مناطق مختلف غرب کشور جمع‌آوری‌شده بودند، بر اساس صفات مربوط به خشک میوه در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه ایلام مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی اولیه ژنوتیپ‌های گردو نشان داد که تنوع بالایی در صفات اندازه‌گیری‌شده مرتبط با خشک میوه و مغز وجود دارد. در بین صفات خشک میوه، چروکیدگی مغز دارای بیشترین مقدار ضریب تنوع (02/114 درصد) بود، در‌حالی‌که کمترین ضریب تنوع مربوط به قطر خشک میوه (68/8 درصد) بود. در بین ژنوتیپ‌های گردو، وزن خشک میوه و مغز به‌ترتیب از 7 تا 8/19 گرم و 8/2 تا 20/9 گرم متغیر بود. بر اساس ارزیابی اولیه، از بین 119 ژنوتیپ مورد بررسی، 30 ژنوتیپ برتر که دارای صفات مطلوبی در ویژگی‌های خشک میوه و مغز مانند وزن خشک میوه و مغز، درصد مغز، سهولت جدایی مغز از خشک میوه، گوشتی و توپر بودن مغز بودند، انتخاب شدند و سپس تنوع ژنتیکی بین آن‌ها با استفاده از 10 آغازگر ISSR بررسی و تنوع قابل توجهی مشاهده گردید. آغازگرهای ISSR در مجموع 79 آلل میان ژنوتیپ‌ها تولید کردند که 77 آلل دارای چندشکلی بودند. اندازه قطعات تکثیر‌شده در محدوه 200 تا 1700 جفت‌باز قرار داشت. تعداد آلل مشاهده‌شده برای هر مکان در دامنه سه (HB10) تا 13 آلل (UBC-807) با میانگین 77/7 آلل برای هر مکان به‌دست آمد. شاخص محتوی چندشکلی (PIC)برایمکانUBC-807 دارای بیشترین مقدار (82/0) و برای مکان HB10 دارای کمترین مقدار (51/0) بود و میانگین آن در همه مکان‌های ISSR برابر با75/0 بود. دامنه تشابه ژنتیکی میان ژنوتیپ‌ها از 31/0 تا 85/0 متغیر بود. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از داده‌های ISSR به روشUPGMA ، ژنوتیپ‌ها را در فاصله ژنتیکی 58/0، به هفت گروه اصلی تقسیم کرد. نتایج کلی این تحقیق نشان داد برخی از این ژنوتیپ‌ها (16، 4، 24، 26، 11 و 17) دارای صفات مطلوبی در خشک میوه و مغز هستند که می‌توانند از طریق روش‌های رویشی تکثیر و به صورت تجاری کشت شوند و یا در اصلاح سنتی گردو و مطالعات پیشرفته بیوتکنولوژی برای دستیابی به نتاج بهتر مورد استفاده قرار گیرند.

ارزیابی برخی ارقام گل داوودی باغچه‌ای (Chrysanthemum) با استفاده از صفات مورفولوژیک در شرایط بیرانشهر استان لرستان

شیرین تقی پور؛ عبداله احتشام نیا؛ حامد خدایاری؛ حسن مومیوند

دوره 42، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.22802.1496

چکیده

گل داوودی از مهم‌ترین گیاهان زینتی است که علاوه بر گل بریدنی، به‌عنوان گیاه باغچه‌ای، گلدانی و دارویی در عرصه جهانی به‌شمار می‌رود. کاربردهای متعدد این گل در زندگی امروزی نیاز به یک برنامه اصلاحی ... بیشتر گل داوودی از مهم‌ترین گیاهان زینتی است که علاوه بر گل بریدنی، به‌عنوان گیاه باغچه‌ای، گلدانی و دارویی در عرصه جهانی به‌شمار می‌رود. کاربردهای متعدد این گل در زندگی امروزی نیاز به یک برنامه اصلاحی برای افزایش تولید را سبب شده است. تنوع ژنتیکی 15 رقم داوودی باغچه‌ای در سال 1395 بر اساس صفات ریخت‌شناختی و انتخاب ارقام مناسب جهت کاشت در زیبایی فضایسبز،میادینوپارک‌هادر قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در بیرانشهر، استان لرستان ارزیابی گردید. بر اساس تجزیه واریانس داده‌ها اکثر صفات مورد بررسی در ارقام دارای تفاوت معنی‌دار (01/0 (p≤ بودند. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که بین سطح برگ با عرض برگ، قطر دمبرگ و تعداد برگ همبستگی مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (99/0r=) بین تعداد گل در بوته و تعداد گلچه‌های زبانه‌ای وجود داشت. نتایج تجزیه به عامل‌ها توانست هفت عامل را شناسایی کند که 89 درصد تغییرات میان صفات را توجیه نموند. تجزیه خوشه‌ای ارقام در فاصله اقلیدسی 68/26، به دو گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. بر اساس نتایج در بین صفات مورد مطالعه اندازه برگ، تعداد گلچه‌زبانه، ارتفاع شاخه، تعداد انشعاب و تعداد گل در بوته مهم‌ترین صفات برای تشخیص تنوع ارقام داوودی بودند. با بکارگیری برخی از ارقام متعلق به کلاستر اول با ارتفاع کمتر و ارقام موجود در کلاستر دوم با تعداد برگ و گل بیشتر به‌عنوان والد می‌توان چرخه جدیدی از به‌نژادی گل داوودی را آغاز نمود.

بررسی تنوع صفات مرفولوژیکی و عملکردی برخی کلون‌های مرزه رشینگری در شرایط اقلیمی دزفول

قاسم اقلیما؛ جواد هادیان؛ علیرضا مطلبی آذر

دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1396، ، صفحه 41-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.13442

چکیده

چکیده گیاه مرزه رشینگری متعلق به خانواده نعناعیان یکی از گونه‌های مرزه انحصاری ایران است که به دلیل داشتن کارواکرول در صنایع دارویی استفاده آن رو به گسترش می‌باشد. پس از غربالگری اولیه جمعیت‌های این ... بیشتر چکیده گیاه مرزه رشینگری متعلق به خانواده نعناعیان یکی از گونه‌های مرزه انحصاری ایران است که به دلیل داشتن کارواکرول در صنایع دارویی استفاده آن رو به گسترش می‌باشد. پس از غربالگری اولیه جمعیت‌های این گیاه، 58 ژنوتیپ که سازگاری مناسبی به شرایط مزرعه داشتند انتخاب و کلون گردیدند. به‌ منظور بررسی صفات مرفولوژیکی و عملکردی این کلون‌ها در شرایط اقلیمی دزفول، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. صفات مرفولوژیکی و عملکرد ی کلون‌ها در سال دوم کشت و در مرحله گلدهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در بین 58 کلون از نظر تمامی صفات در سطح یک درصد اختلاف معنی‌داری وجود دارد. صفات ارتفاع بوته بین 83/27 تا 50/71 سانتی‌متر، وزن تر بوته بین 26/20 تا 71/289 گرم در بوته، وزن خشک گل و برگ بین 05/4 تا 83/62 گرم در بوته و عملکرد اسانس بین 07/0 تا 54/1 گرم در بوته در بین کلون‌ها متنوع بود. همبستگی مثبت معنی‌دار بین صفت وزن برگ و گل با صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، عرض برگ، سطح مقطع بوته، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه و عملکرد اسانس مشاهده شد. براساس نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، 58 کلون مرزه رشینگری در دو گروه اصلی قرار گرفتند. تجزیه به عامل‌ها نشان داد که سه عامل اول توانستند 62/70 درصد از کل واریانس را توجیه نمایند. کلون‌های Z28، Z19، K48، E7، H82، F14، G48 از نظر صفات وزن برگ و گل خشک و عملکرد اسانس در بین کلون‌ها، برتر بودند و برای کشت تجاری در منطقه دزفول توصیه می شوند.

مقایسه ژنوتیپ‌های برتر کُنار گونه‌های Ziziphus spina-christi و Ziziphus mauritiana مستقر در باغ گیاه‌شناسی فدک دزفول با توجه به خصوصیات میوه و هسته

فرزاد صباغ زاده؛ عبدالرحمن مرید

دوره 38، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 113-123

https://doi.org/10.22055/ppd.2015.11459

چکیده

ژنوتیپ‌های کُنار مستقر در باغ گیاه شناسی فدک دزفول همگی متعلق به جنس Ziziphus از خانواده Rhamnaceae و گونه‌های Z. spina-christi ، Z. mauritiana و یا هیبریدهای بین آن‌ها بوده و میوه آن‌ها مورد توجه می باشد. با توجه به ... بیشتر ژنوتیپ‌های کُنار مستقر در باغ گیاه شناسی فدک دزفول همگی متعلق به جنس Ziziphus از خانواده Rhamnaceae و گونه‌های Z. spina-christi ، Z. mauritiana و یا هیبریدهای بین آن‌ها بوده و میوه آن‌ها مورد توجه می باشد. با توجه به این‌که خصوصیات ظاهری میوه ژنوتیپ‌های مذکور با هم تفاوت دارد، لذابه منظور مقایسه، بررسی صفات ریخت شناسی میوه و هسته آن‌ها در دستور کار پژوهش حاضر قرار گرفت. بدین منظور تعداد 14 صفت ریخت‌شناسی در میوه و هسته ژنوتیپ‌ها اندازه‌گیری شد. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را در پنج خوشه قرار داد که دو ژنوتیپ اصلی از گونه Z. mauritiana در خوشه سوم و سه ژنوتیپ بی‌هسته از گونه Z. spina-christi در خوشه دوم جای گرفتند. نتایج صفات طول، قطر، حجم و وزن میوه بیانگر برتری معنی دار ژنوتیپ «موریتانی غفاری» به‌ترتیب با 4/39 میلی‌متر ، 9/23 میلی‌متر ، 977/10 سانتی‌متر مکعب و 817/11 گرم بود. در صفات نسبت طول به قطر میوه و درصد گوشت میوه برتری معنی‌دار با ژنوتیپ «موریتانی بختیاری» با 806/1 و 92/95 درصد بود. بدین ترتیب در صفات اشاره شده که بیانگر درشتی میوه می باشند، برتری معنی‌دار به ژنوتیپ‌هایگونه Z. mauritiana تعلق داشت. این در حالی است که به‌جز صفت اسیدیته که با برتری ژنوتیپ «هیبرید اروند» بود، در سایر صفات، برتری معنی‌دار متعلق به ژنوتیپ‌های گونه Z. spina-christi بود. البته بعضی ژنوتیپ‌های هیبرید صفات مناسب کمی و کیفی دو گونه را به ارث برده اند، که این موضوع می تواند آن ها را به عنوان درخت میوه با بازار پسندی خوب مطرح کند.

بررسی تنوع ژنتیکی برخی ارقام توت فرنگی ایران با استفاده از ویژگی‌های مورفولوژیک

حسینعلی اسدی قارنه؛ کاظم ارزانی؛ عبدالعلی شجاعیان؛ احمدرضا گل‌پرور؛ ناصر صباغ‌نیا

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 93-106

چکیده

توت فرنگی یکی از مهم‌ترین میوه‌های ریز جهان و ایران به شمار می‌آید. برای انجام برنامه‌های به‌نژادی این گیاه در ایران، شناسایی ارقام برتر با توجه به ویژگی‌های آن‌ها مورد نیاز است. به منظور ارزیابی ... بیشتر توت فرنگی یکی از مهم‌ترین میوه‌های ریز جهان و ایران به شمار می‌آید. برای انجام برنامه‌های به‌نژادی این گیاه در ایران، شناسایی ارقام برتر با توجه به ویژگی‌های آن‌ها مورد نیاز است. به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک ارقام توت فرنگی موجود در کشور، گیاه‌چه‌های دختری 15 رقم توت فرنگی تجاری در گلخانه با شرایط کنترل شده و سیستم هیدروپونیک کشت شدند. تغذیه گیاهان با استفاده از فرمول اختصاصی مورگان برای توت فرنگی انجام شد. پس از رشد رویشی و زایشی گیاهان مورد آزمایش، صفات کمّی و کیفی آن‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌دار بین ارقام از نظر تمامی صفات مورد مطالعه بود. میانگین بعضی صفات مورد ارزیابی از جمله تعداد برگ، تعداد طوقه جانبی، تعداد روندک و تعداد خوشه گل در هر بوته به ترتیب 18/11، 81/4، 9 و 89/2 عدد بودند. دامنه عملکرد ارقام در دوره شش ماهه آزمایش بین 83/45 تا 9/322 گرم میوه در هر بوته متفاوت بود. عملکرد 4 رقم آلیسو، سلوا، پاروس و گاویوتا بیش از 250 گرم در هر بوته بود، در حالی‌که ارقام بلاک مور، فرزنو و کردستان کمتر از 100 گرم میوه در هر بوته تولید کردند. مقدار سفتی بافت میوه نیز نشان داد که میوه‌های کاماروزا با سفتی معادل 7 نیوتن، نسبت به سایر ارقام از سفتی بافت بیشتری برخوردار بودند. در تجزیه به عامل‌ها، صفات در 7 عامل اصلی و مستقل قرار گرفتند که در مجموع 24/90 درصد واریانس کل را توجیه کردند و 14 صفت را شامل شدند. همچنین ارقام مورد بررسی بر اساس تجزیه خوشه‌ای در 7 گروه مجزا قرار گرفتند. گروه چهارم از لحاظ میانگین برخی صفات اندازه‌گیری شده بالاتر از میانگین کل قرار گرفت. رقم‌های کردستان و سکویا نیز هر کدام در یک گروه مجزا قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده، ارقام توت فرنگی مورد مطالعه از نظر صفات مورد بررسی دارای تنوع بالایی بوده و بنابراین برای استفاده در برنامه‌های به‌نژادی توت فرنگی در ایران دارای اهمیّت می‌باشند.

ارزیابی تنوع ژنتیکی ده اکوتیپ خارمریم Silybum marianum (L.) با استفاده از صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیتوشیمیایی

رسمیه حمید؛ محمد رضا سیاهپوش؛ رضا مامقانی؛ امیر سیاهپوش

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 37-47

چکیده

شناخت تنوع ژنتیکی در گیاه خارمریم مقدمه انجام برنامههای اصلاحی در این گیاه است.به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای جمعآوری شده از نه منطقه کشور ایران به همراه رقم خارجی بوداکالازی، آزمایشی ... بیشتر شناخت تنوع ژنتیکی در گیاه خارمریم مقدمه انجام برنامههای اصلاحی در این گیاه است.به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپهای جمعآوری شده از نه منطقه کشور ایران به همراه رقم خارجی بوداکالازی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه آزمایش دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در این پژوهش صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیتوشیمیایی بر روی اکوتیپهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه واریانس دادهها تفاوت معنیداری ( 01/0≥α) را برای کلیه صفات نشان داد. اکوتیپهای ساری و مبارکه بالاترین عملکرد دانه را در مقایسه با سایر اکوتیپها به خود اختصاص دادند. مقایسات میانگین صفات فیتوشیمیایی نشان داد که مقدار ترکیبات فنلی در محدوده 19/14-18/8 میلیگرم تانیک اسید بر گرم ماده گیاهی و مقدار ترکیبات فلاونوئیدی در اکوتیپهای مختلف بین 079/11-357/5 میلیگرم در 100گرم عصاره خشک بود. میزان سیلیمارین در محدوده 40/55-07/32 میلیگرم بر 100گرم عصاره خشک در بین ارقام تغییر یافت. بر اساس تجزیه خوشهای دادهها، اکوتیپها در دو گروه قرار گرفتند. بهطوریکه، اکوتیپ های ملاثانی، آمل، ساری، اهواز،شوشتر، اصفهان، بابل و نجفآباد در خوشه اول و اکوتیپهای مبارکه و مجاری در خوشه دوم قرار گرفتند. اعضای گروه اول از نظر میزان ترکیبات پلیفنلی و ظرفیت آنتیاکسیدانی بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داده، ارتفاع متوسط تا کوتاه داشتند. اکوتیپهای گروه دوم بسیار زودرس و پا بلند بودند.نتایج این پژوهش نشان داد که بین تودههای خارمریم از نظر صفات مورفولوژیکی تنوع بالایی وجود دارد. بهطوریکه میتوان از این اکوتیپها در برنامههای اصلاحی بهره برد.

بررسی تنوع ژنتیکی گونه های گندم وحشی با استفاده از صفات مورفولوژیک

امیر مرادی سراب‌شلی؛ محمدرضا نقوی؛ محمدجعفر آقایی

دوره 34، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 41-55

چکیده

بیشتر

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

کلیدواژه‌ها = تجزیه خوشه‌ای

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده