تولیدات گیاهی - فهرست مقالات

مطالعه ژنتیک تحمل به ریزش خورجین و صفات مرتبط در ژنوتیپ‌های کلزای زمستانه با استفاده از روش تلاقی دای‌آلل

مصطفی عیدی کهنکی؛ غفار کیانی؛ بهرام علیزاده؛ قربانعلی نعمت زاده؛ حسن امیری اوغان

دوره 44، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 65-76

https://doi.org/10.22055/ppd.2019.28332.1714

چکیده

چکیدهبهمنظور تجزیه ژنتیکی تحمل به ریزش خورجین در ژنوتیپ‌های کلزای زمستانه، یازده ژنوتیپ ایرانی و خارجی کلزا به‌صورت "دای آلل یک‌طرفه" با یکدیگر تلاقی داده شدند. والدین به همراه نتاج F1 (جمعاً 66 تیمار) ... بیشتر چکیدهبهمنظور تجزیه ژنتیکی تحمل به ریزش خورجین در ژنوتیپ‌های کلزای زمستانه، یازده ژنوتیپ ایرانی و خارجی کلزا به‌صورت "دای آلل یک‌طرفه" با یکدیگر تلاقی داده شدند. والدین به همراه نتاج F1 (جمعاً 66 تیمار) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج کشت و شاخص تحمل به ریزش خورجین و برخی از صفات مرتبط اندازه‌گیری شدند. تجزیه واریانس ژنوتیپ‌ها تنوع ژنتیکی بالایی را از لحاظ صفات مورد بررسی نشان داد. به همین ترتیب واریانس ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای اکثر صفات ازجمله عملکرد دانه و همچنین شاخص تحمل به ریزش خورجین معنی‌دار به‌دست‌آمد که مبین سهم اثرات افزایشی و غالبیت ژنی در کنترل ژنتیکی این صفات بود. بنابراین به نظر می‌رسد انتخاب دوره‌ای همراه با آزمون نتاج، روش اصلاحی مناسبی برای بهره‌گیری از هر دو جزء افزایشی و غیرافزایشی باشد. میزان وراثت‌پذیری عمومی صفات بررسی‌شده در دامنه 87/93-81/78 درصد برآورد شد که بیانگر سهم بالای واریانس ژنتیکی در کنترل این صفات بود. بررسی همبستگی صفات نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری بین صفت شاخص تحمل به ریزش خورجین با صفات عملکرد دانه (449/0=r) و میزان روغن (313/0=r) وجود دارد. در مجموع والدین Zarfam و ES Artist با عملکرد مطلوب و شاخص تحمل به ریزش بالا به‌عنوان بهترین ترکیب‌شونده‌های عمومی و دورگ‌های Okapi × Zarfam،Nafis × ES Artist ، Ahmadi × Nafis، Ahmadi × ES Neptune،Zarfam× ES Neptune ،Nafis × ES Natalie، وNima × ES Natalie به‌عنوان بهترین ترکیب‌شونده‌های خصوصی برای برداشت مکانیزه کلزا و بهبود صفت تحمل به ریزش خورجین توصیه می‌گردد.

رابطه بین تجمع ترکیبات نیتروژن دار و قندها، و تحمل به تنش شوری در گیاه کلزا (.Brassica napus L)

وحید اطلسی پاک؛ مچید نبی پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 39، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.11951

چکیده

تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و ... بیشتر تنش‌های غیر زیستی نظیر شوری سبب افزایش ترکیبات نیتروژن دار مانند پرولین و پروتئین های محلول در گیاه می‌گردد. به منظور بررسی نقش این ترکیبات در تحمل به شوری، آزمایشی روی گیاه کلزا به صورت کنترل شده و در شرایط هیدروپونیک در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 1390 اجرا گردید. شوری به عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل صفر، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر کلرید سدیم در نظر گرفته شد و سه رقم کلزا شامل MHA4921 ، MHA4026 و Hyola401 سطوح عامل فرعی را تشکیل دادند. شوری باعث کاهش معنی داری در ماده خشک ریشه، ماده خشک شاخساره و نیترات شاخساره گردید. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث افزایش پرولین و پروتئین های محلول در همه ارقام شد، اما این افزایش در MHA4026 (حساس به شوری) در بالاترین سطح شوری بیشتر از دو رقم دیگر (ارقام متحمل) بود. مقدار قند‌های محلول در شاخساره در هر سه رقم با افزایش شوری افزایش یافت، اما این افزایش در ارقام متحمل بیشتر از رقم حساس بود. نسبت قند‌های محلول در شاخساره به ریشه در ارقام متحمل بیشتر بود، اما این اختلاف بین MHA4026 و Hyola401 غیر معنی دار شد. نتایج نشان داد که تجمع پرولین تحت شرایط شوری ملاک تحمل به شوری نبوده بلکه نشانه ای از میزان خسارت در ارقام مورد مطالعه می باشد.

جداسازی باکتری آزوسپریلوم و بررسی تأثیر چهار جدایه برتر روی جوانه‌زنی بذور کلزا

نگار قادری؛ محسن علمائی؛ محمد حسین ارزانش؛ یونس محمدنژاد؛ علی رضا ربیع زاده

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 9-21

چکیده

باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ... بیشتر باکتری جنس Azospirillum از باکتریهای محرک رشد گیاه میباشد که در ریزوسفر و فضای بین سلولی ریشه غلات و سایر گیاهان وجود دارند. یکی از ویژگیهای این باکتری که در تحقیق حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است تاثیر این باکتری روی توان جوانهزنی بذرهای تلقیح شده است. در این تحقیق از 38 نمونه خاک و ریزوسفر ریشه گیاه کلزا از مناطق مختلف استان گلستان، 58 جدایه Azospirillum جداسازی و ضمن مقایسه ویژگیهای محرک رشد، جدایههای برتر انتخاب شدند. سپس تأثیر تلقیح 4 جدایه برتر به همراه شاهد (تلقیح نشده) روی برخی از شاخصهای جوانهزنی بذور کلزا (رقم هایولا 401) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در 8 تکرار بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داد که بین جدایههای مختلف از نظر درصد جوانهزنی، میانگین مدت و سرعت جوانهزنی در سطح 1 درصد اختلاف معنیداری وجود دارد. در اثر تلقیح بذرهای کلزا درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش و مدت زمان جوانهزنی نسبت به تیمار تلقیح نشده افزایش یافته است. جدایه AC34-III در مقایسه با سایر جدایه¬ها دارای حداقل میزان تولید اکسین بود که در نتیجه کمترین درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی را به خود اختصاص داد. همچنین جدایه مولد هورمون اکسین بالاتر (AC43-III)، بیشترین درصد جوانهزنی را نشان دادکه بهعنوان بهترین تیمار معرفی شد.

پاسخ به انتخاب مستقیم و غیرمستقیم عملکرد دانه، روغن و اجزای عملکرد در ارقام کلزا تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

محسن جعفرزاده قهدریجانی؛ محمد مهدی مجیدی؛ آقا فخر میرلوحی؛ مریم ابراهیمیان

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 129-141

چکیده

برای بهبود صفت پیچیدهای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روشها در گزینش ژنوتیپهای مطلوب، استفاده از شاخصهای انتخاب میباشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخصهای مختلف انتخاب، 28 ... بیشتر برای بهبود صفت پیچیدهای مانند عملکرد، یکی از مؤثرترین روشها در گزینش ژنوتیپهای مطلوب، استفاده از شاخصهای انتخاب میباشد. در این پژوهش، به منظور ارزیابی کارآیی شاخصهای مختلف انتخاب، 28 رقم کلزا (Brassica napus L.) در یک آزمایش مزرعهای با دو سطح رطوبتی شامل 50 (عادی) و 85 (تنش) درصد تخلیه رطوبتی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 مورد ارزیابی قرار گرفتند. شاخصهای انتخاب اسمیت-هیزل و پسک-بیکر براساس 7 صفت شامل روز تا گلدهی، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و عملکرد دانه و همچنین پاسخهای مستقیم و همبسته این صفات، برای هر یک از شرایط رطوبتی محاسبه شدند. هر دو شاخص در دو شکل، همراه با عملکرد و بدون عملکرد نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان داد که عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد روغن بود. همچنین در هر دو شرایط رطوبتی تعداد خورجین در بوته با عملکرد دانه و عملکرد روغن همبستگی مثبت داشت که نشان میدهد این صفت میتواند در افزایش همزمان عملکرد دانه و روغن بیشتر از سایر صفات تأثیرگذار باشد. نتایج حاکی از آن بود که شاخص انتخاب اسمیت-هیزل (همراه با عملکرد روغن یا دانه) بالاترین کارایی انتخاب را در شرایط عادی و تنش خشکی دارا بود و میتواند برای انتخاب ارقام مناسب در برنامههای اصلاحی کلزا به منظور افزایش عملکرد روغن و دانه مورد استفاده قرار گیرد.

تجزیه پایداری کلزا در شرایط دیم و مقایسه روش های گزینش ژنوتیپ های پایدار با استفاده از آماره های پایداری

جعفر احمدی؛ بهروز واعظی؛ هوشنگ نارکی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 13-22

چکیده

انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق ... بیشتر انتخاب ارقام بهبود یافته و پر محصول با پایداری عملکرد بالا یکی از اهداف مهم اصلاح کلزا برای مناطق دیم و خشک می باشد. همچنین بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به منظور آزاد سازی ارقام پایدار برای مناطق مختلف حائز اهمیت است. در این تحقیق بهمنظورمطالعه سازگاری و پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا در شرایط دیم و نیمه گرمسیرکشور،تعداد 19 لاین و رقم کلزا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم منطقه نیمه گرمسیری گچساران به مدت سه سال زراعی (1383- 1385) از نظر پایداری عملکرد دانه و ارزیابی کارائی روشهای مختلف گزینش مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرساده رقم و اثر متقابل رقم × سال معنی دار بود. به منظور گزینش بهترین ارقام و لینه با عملکرد بالا و پایدار، آماره های پارامتریک مختلف برای تجزیه پایداری شامل آماره های تیپ I (S2i و CVi)، تیپ II (2iσ، Wi ، bi)، تیپ III (S2di)، آماره های غیرپارامتریک میانگین رتبه ارقام (R) و انحراف معیار رتبه (S.D.R) و روش گزینش همزمان عملکرد – پایداری (YSi) محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت با در نظر گرفتن صفت میزان روغن دانه در کنار عملکرد بالا و پایداری، ارقام و لاینهای Option 500، PP-308-8، PP-401-15E ، PP-401-16 و Shiralee به عنوان ارقام و لاینهای پرمحصول پایدار با میزان روغن بالا گزینش و معرفی شدند.

ارزیابی برخی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تحمل به آبیاری با آب شور در سه ژنوتیپ کلزا

فرانک طهماسبی؛ پیمان حسیبی؛ موسی مسکرباشی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 75-86

چکیده

مطالعه تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری میتواند به شناسایی فاکتورهای مؤثر در تحمل به این تنش کمک نماید. به منظور بررسی این عوامل یک آزمایش گلخانهایدر سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده ... بیشتر مطالعه تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی در شرایط تنش شوری میتواند به شناسایی فاکتورهای مؤثر در تحمل به این تنش کمک نماید. به منظور بررسی این عوامل یک آزمایش گلخانهایدر سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول ژنوتیپ شامل هایولا401، RGS0003 و شیرالی و فاکتور دوم آبیاری با آب شور مشتمل برشاهد (صفر میلی مولار)، 50، 100 و 150 میلی مولار از دو منبع شوری NaCl و CaCl2 به نسبت مساوی بود. اعمال تنش آبیاری با آب شور سبب کاهش وزن خشک اندام هوایی، پتانسیل اسمزی و محتوای نسبی آب در هر سه ژنوتیپ شد. نتایج همچنین نشان دادند که قندهای محلول و غلظت کلروفیل در واحد سطح برگ تا سطح شوری 100 میلی مولار افزایش قابل توجهی یافتند ولی در سطح 150 میلی مولار، کاهش نشان دادند. تحت تنش آبیاری با آب شور میزان پرولین طی سطوح مختلف شوری افزایش یافت. ژنوتیپشیرالی دارای ساز و کارهای تحمل کارآمدتری نسبت به دو ژنوتیپ دیگر بود. نتایج همبستگی صفات نشان داد که در هر سه سطح شوری با کاهش ماده خشک شاخص حساسیت به تنش افزایش یافت و در سطح 100میلی مولار محتوای نسبی آب برگ با شاخص حساسیت به تنش همبستگی منفی و معنیدار داشت. در تیمارهای شاهد، 50 و 100 میلی مولار همبستگی منفی و معنی دار بین پرولین و پتانسیل اسمزی وجود داشت. میتوان نتیجه گرفت تجمع بیشتر پرولین، ماده خشک و محتوای نسبی آّب برگ میتوانند شاخص های گزینش مناسبی در ارتباط با تحمل به آبیاری با آّب شور در کلزا محسوب گردند.

بررسی اثر کمبود آب بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی سه رقم کلزا (.Brassica napus L)

سید محمد حسینی؛ پیمان حسیبی؛ بهرام اندرزیان

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 13-24

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب در مراحل ساقه رفتن و گلدهی بر برخی صفات فیزیولوژیکی شامل ماده خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، کل قندهای محلول و نشاسته، پرولین و پتانسیل اسمزی ارقام کلزا این تحقیق در سال ... بیشتر به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب در مراحل ساقه رفتن و گلدهی بر برخی صفات فیزیولوژیکی شامل ماده خشک اندام هوایی، عملکرد دانه، کل قندهای محلول و نشاسته، پرولین و پتانسیل اسمزی ارقام کلزا این تحقیق در سال زراعی 88-1387 در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول ارقام شامل هایولا 308، هایولا 401 و RGS003، و عامل دوم تنش کمبود آب، شامل تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای گلدهی (1D)، تنش در مرحله ابتدای گلدهی تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (2D)، تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (3D) و آبیاری نرمال (4D) یا شاهد، بودند. نتایج نشان داد که رقم هایولا 401، کمترین کاهش، و رقم هایولا 308 بیشترین کاهش را در میزان ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه داشتند. کمترین میزان ماده خشک اندام هوایی در رقم هایولا 308 در شرایط اعمال تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها (22 گرم در بوته) و بیشترین میزان ماده خشک اندام هوایی در رقم هایولا 401 (74 گرم در بوته) در شرایط نرمال آبیاری مشاهده شد. در شرایط تنش میزان ماده خشک اندام هوایی در تمام ارقام مورد بررسی کاهش یافت و میزان این کاهش در زمان تنش در مرحله گلدهی نسبت به مرحله ابتدای ساقه رفتن بیشتر بود که نشان دهنده حساس‎تر بودن آن نسبت به ساقه رفتن به تنش کمبود آب بود. همچنین اثر متقابل تنش کمبود آب و رقم در صفات کل قندهای محلول و نشاسته، میزان اسید‎آمینه پرولین، پتانسیل اسمزی (01/0 p≤)، ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه (05/0 p≤) دارای تفاوت معنی دار بود. همچنین در شرایط تنش میزان کل قند‎های محلول و پرولین برگ به دلیل شرکت در فرآیند تنظیم اسمزی برای کاهش تاثیر منفی تنش افزایش یافت و در رقم هایولا 401 میزان این افزایش بیشتر بود. میزان پتانسیل اسمزی در زمان اعمال تنش کاهش یافت و کمترین میزان پتانسیل اسمزی در رقم هایولا 401 و بیشترین آن در رقم هایولا 308 مشاهده شد. کاهش (منفی تر شدن) میزان پتانسیل اسمزی دلیل بر متحمل بودن رقم هایولا 401 به تنش کمبود آب ارزیابی گردید. کمترین پتانسیل اسمزی برگ در شرایط اعمال تنش در مرحله ابتدای ساقه رفتن تا ابتدای ظهور خورجین‎ها در رقم هایولا 401 ( 23/2- مگاپاسکال) و بیشترین پتانسیل اسمزی برگ در رقم هایولا 308 و در آبیاری نرمال (65/1- مگاپاسکال) مشاهده شد. در این تحقیق با توجه به نتایج بدست آمده به ترتیب ارقام هایولا 401، RGS003 و هایولا 308 متحمل، نیمه متحمل و حساس به تنش کمبود آب ارزیابی شدند.

ارزیابی فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام بهاره کلزا (.Brassica napus L) تحت تنش شوری

محمد عظیمی گندمانی؛ اشکبوس دهداری؛ هوشنگ فرجی؛ محسن موحدی دهنوی؛ مصطفی علی نقی زاده

دوره 35، شماره 4 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-16

چکیده

این آزمایش در سال زراعی 1386-1385 به منظور ارزیابی فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام بهاره کلزا تحت تنش شوریدر گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 ... بیشتر این آزمایش در سال زراعی 1386-1385 به منظور ارزیابی فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک ارقام بهاره کلزا تحت تنش شوریدر گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. عامل اول شامل چهار سطح شوری 92/1(شاهد)، 87/9، 6/19 و 94/21 دسی‌زیمنس بر متر ( حاصل از کلرید‌سدیم و کلریدکلسیم با نسبت مولی 20 به 1 در محلول هوگلند) و عامل دوم هشت رقم کلزای بهاره شامل (Hyola 330، PP-401-15E، RGSoo، Oftion 500، Hyola 60، Hyola 401، PP-308-8 و PP-401-16) بودند. پارامتر‌های فلورسانس کلروفیل (حداکثر عملکرد کوآنتومی فتوسیستم دو (Fv/Fm)، عملکرد کوآنتومی فتوسیستم دو (ΦPSII)، خاموشی فتوشیمیایی(qp) محتوی کلروفیل و ﻣﺆلفه خاموشی غیر فتوشیمیایی (qN))، محتوای پرولین، عملکرد دانه و روغن اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد رقم Hyola 60 که از نظر صفات ΦPSII ، Fv/Fm (در مرحله رویشی و زایشی)، خاموشی فتوشیمیایی، کلروفیل a، کلروفیل b، مجموع کلروفیل a وb، ماده خشک کل، عملکرد دانه و عملکرد روغن در سطوح بالای شوری نسبت به سایر ارقام میانگین بالاتری داشت به عنوان رقم متحمل به شوری و رقم PP-401-15E که در سطوح بالای شوری، پایین‌ترین رتبه در تمام صفات مورد بررسی بجز ﻣﺆلفه خاموشی غیر فتوشیمیایی را به خود اختصاص داده بود، به عنوان رقم حساس به شوری ارزیابی شد.

تجزیه بای‌پلات صفات تعدادی از ژنوتیپ‌های پاییزه کلزا (.Brassica napus L) در شرایط آبیاری و تنش خشکی

فرنوش ملکشاهی؛ حمید دهقانی؛ بهرام علیزاده

دوره 35، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 1-16

چکیده

کلزا یکی از گیاهان مهم صنعتی در زمینه تولید روغن می‌باشد و به دلیل اهمیت آن به عنوان یک دانه روغنی با ارزش و سازگار در مناطق خشک از جمله گیاهانی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به ... بیشتر کلزا یکی از گیاهان مهم صنعتی در زمینه تولید روغن می‌باشد و به دلیل اهمیت آن به عنوان یک دانه روغنی با ارزش و سازگار در مناطق خشک از جمله گیاهانی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به منظور تعیین روابط بین صفات و صفات وابسته به عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی، بررسی تاثیر تنش کمبود آب بر روی برخی از صفات زراعی ژنوتیپ‌های کلزا در مراحل رویشی و گلدهی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 25 ژنوتیپ در 4 تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آب در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. داده‌های حاصل از آزمایش با استفاده از روش بای پلات و تجزیه علیت تجزیه و تحلیل شدند. ضرایب همبستگی میان عملکرد و صفات مختلف در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آّب محاسبه و مشخص شد که عملکرد دانه، رابطه بسیار معنی‌داری با اجزای عملکرد داشت. تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آّب نشان داد که صفات شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد دانه داشتند و می‌توان آنها را به عنوان مهم ترین صفات موثر بر عملکرد معرفی نمود و به عنوان معیارهای گزینش جهت اصلاح برای عملکرد دانه در کلزا استفاده نمود. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه و صفات تعداد دانه در خورجین اصلی، تعداد دانه در خورجین فرعی و تعداد دانه در خورجین در هر دو شرایط مشاهده گردید. مطالعه روابط بین صفات مختلف و مقایسه ژنوتیپ‌ها با استفاده از روش تجزیه بای‌پلات نشان داد که ژنوتیپ‌های Jura، Elvis، Eshydromel، GKH305 و Vectra در شرایط آبیاری نرمال و ژنوتیپ‌های Jura، Eshydromel، GKH305 و GKH1103 در شرایط تنش کمبود آب با دارا بودن صفات مطلوبی مانند مقادیر بالای عملکرد دانه، تعداد دانه در خورجین اصلی، تعداد دانه در خورجین فرعی و تعداد دانه در خورجین به عنوان مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند.

ارزیابی کاهش عملکرد کلزا (Brassica napus L. ) و تفکیک میزان تاثیر عوامل موثر بر آن در کشت‌های تاخیری

عبدالامیر راهنما

دوره 35، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 17-25

چکیده

عواملی از قبیل آماده نبودن شرایط تهیه بستر، فراهم نبودن نهاده‌ها، یا تناوب زراعی رایج در منطقه معمولا از جمله عواملی هستند که سبب تاخیر در کاشت کلزا می‌شوند، آزمایش حاضر با هدف ارزیابی میزان خسارت ناشی ... بیشتر عواملی از قبیل آماده نبودن شرایط تهیه بستر، فراهم نبودن نهاده‌ها، یا تناوب زراعی رایج در منطقه معمولا از جمله عواملی هستند که سبب تاخیر در کاشت کلزا می‌شوند، آزمایش حاضر با هدف ارزیابی میزان خسارت ناشی از تاخیر در کاشت، تعیین و تفکیک میزان اثر مهم ترین عوامل موثر در عملکرد کلزا هیبرید Hyola308 در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با هفت تاریخ کاشت15/8 الی27/9 بـه فاصلـه یـک هفتـه، طـی دو سـال زراعی 85-1384 و 86-1385 در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اهواز اجرا گردید. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت کلزا سبب افزایش معنی‌دار فاصله زمانی کاشت تا سبز شدن، کاهش درصد سبز شدن، کاهش طول دوره گلدهی و رسیدگی گردید. کاهش طول دوره‌های زایشی گیاه سبب کاهش معنی‌دار تعداد خورجین در بوته ، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه و روغن به میزان 6/2 درصد به ازاء هر روز تاخیر گردید. بررسی همبستگی صفات و اجزاء عملکرد و تفکیک اثرات مستقیم و غیرمستقیم آنها نشان داد که تاریخ شروع گلدهی بیش ترین تاثیر مستقیم و تاثیر از طریق سایر عوامل را بر عملکرد دانه و روغن داشت؛ لذا تاریخ کاشت باید به گونه‌ای تنظیم گردد تا شروع گلدهی با شرایط بهینه نیمه بهمن ماه و دمای محیط 14 تا 17 درجه سانتیگراد منطبق گردد.

تأثیر تنوع ترکیبات یونی بر برخی ویژگی های فیزیولوژیکی دو رقم کلزا

مهسا بالاورد؛ موسی مسکرباشی؛ مجید نبی‌پور

دوره 35، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 103-115

چکیده

به منظور بررسی تنوع ترکیبات یونی بر روی برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی دو رقم کلزا، آزمایشی گلدانی به صورت طرح کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، درمزرعه گروه زراعت و اصلاح نباتات ... بیشتر به منظور بررسی تنوع ترکیبات یونی بر روی برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی دو رقم کلزا، آزمایشی گلدانی به صورت طرح کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، درمزرعه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز، در سال زراعی 89-88 اجرا شد. فاکتورهای اصلی شامل الف: اعمال شوری از طریق آب آبیاری در 3 سطح شوری 8 و 14 دسی زیمنس بر متر و آب تصفیه شهری به عنوان شاهد با سطح شوری 2/2 دسی زیمنس بر متر و ب: نوع ترکیب یونی در 2 سطح NaCl, Na2SO4 . فاکتور فرعی شامل ژنوتیپ در 2 سطحHayola 401, RGS000 بودند. نتایج نشان داد که در هر دو ژنوتیپ با افزایش سطوح شوری القائی به وسیله هر دو نوع نمک، وزن تر اندام هوایی، سطح برگ، هدایت روزنه‌ای، پتانسیل اسمزی و میزان محتوای آب نسبی برگ کاهش یافت. با افزایش شوری از سطح شاهد به 8 دسی‌زیمنس بر متر در هر دو ژنوتیپ و تحت تأثیر هر دو نوع نمک میزان عددSPAD افزایش و در سطح شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر کاهش یافت. Na2SO4 به طور معنی‌داری میزان هدایت روزنه‌ای را کاهش داد. بیش ترین میزان وزن تر اندام هوایی در این مرحله از نمونه برداری در ژنوتیپ هایولا 401 در سطح شاهد و به میزان 88/10 گرم در بوته مشاهده شد و کم ترین مقدار آن نیز متعلق به همین ژنوتیپ و به میزان 60/3 گرم در بوته در سطح 14 دسی‌زیمنس بر متر شوری اعمال شده به وسیله NaCl بود. بیش ترین سطح برگ در ژنوتیپ هایولا 401 و به میزان 2/41LA= در تیمار شاهد و کم ترین مقدار آن نیز در ژنوتیپ RGS000 و به میزان0/16LA= در 14 دسی‌زیمنس بر متر شوری اعمال شده به وسیله NaCl، به دست آمد. بیش ترین میزان هدایت روزنه‌ای متعلق به ژنوتیپ هایولا 401 و به میزان 26/0 مول بر متر مربع بر ثانیه در تیمار شاهد و کم ترین میزان هدایت روزنه‌ای متعلق به ژنوتیپ RGS000 و به میزان 06/0 مول بر متر مربع بر ثانیه در تیمار 14 دسی‌زیمنس بر متر شوری اعمال شده به وسیله Na2So4 بود. گرچه هر دو ژنوتیپ با افزایش مقدار شوری، سطح برگ، هدایت روزنه‌ای، پتانسیل اسمزی و میزان محتوای آب نسبی برگ را کاهش داده؛ ولی کاهش ناشی از نمک NaCl در مقایسه با Na2SO4بیش تر بود.

صفات مهم مورفولوژیک موثر بر عملکرد دانه کلزا در کشت دوم در گیلان

مهدی رحیمی؛ بابک ربیعی؛ محمد ربیعی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 85-98

چکیده

به منظور شناسایی صفات وابسته به عملکرد دانه در کلزا، 8 رقم کلزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 85-1384 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) بررسی گردید و صفات طول دوره کاشت تا روزت، طول ... بیشتر به منظور شناسایی صفات وابسته به عملکرد دانه در کلزا، 8 رقم کلزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 85-1384 در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) بررسی گردید و صفات طول دوره کاشت تا روزت، طول دوره روزت تا گلدهی، طول دوره گلدهی تا رسیدگی، تعداد برگ ساقه آغوش، ارتفاع اولین خورجین از سطح خاک، ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی درجه اول، تعداد ساقه فرعی درجه دوم، تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد خورجین در ساقه فرعی درجه اول، تعداد خورجین در ساقه فرعی درجه دوم، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین رقم‌ها از نظر کلیه صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی‌داری وجود دارد که دلالت بر وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین رقم‌ها است. عملکرد دانه با وزن هزار دانه و طول دوره گلدهی تا رسیدگی، همبستگی مثبت و معنی‌دار و با صفات تعداد دانه در خورجین و طول خورجین همبستگی منفی و معنی‌دار داشت. رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه نشان داد که صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین، تعداد ساقه فرعی درجه دوم و ارتفاع اولین خورجین از سطح خاک به ترتیب بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه دارند و 98 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه می‌کنند. تجزیه ضرایب همبستگی ژنوتیپی به ضرایب مسیر نشان داد که صفت وزن هزار دانه بالاترین اثر مستقیم را نسبت به سایر صفات بر عملکرد دانه دارد؛ اما اثرات غیرمستقیم این صفت از طریق سایر صفات ناچیز بود. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که سه عامل اصلی و مستقل به نام‌های اجزای عملکرد، تیپ بوته و رشد رویشی، 275/79 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند و مهم‌ترین صفات به عنوان شاخص گزینش جهت بهبود عملکرد دانه، به ترتیب صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین و طول دوره گلدهی تا رسیدگی بودند که به همراه عملکرد دانه، در عامل اول قرار گرفتند. رسم نمودار بای‌پلات حاصل از تجزیه به عامل‌ها و گروه‌بندی صفات با استفاده از تجزیه خوشه‌ای نیز این نتیجه را تأیید و صفات فوق را به عنوان مهم ترین صفات جهت بهبود عملکرد دانه در کلزا معرفی نمود.

مطالعه‌ی اثر تنش خشکی انتهایی (پایان فصل رشد) بر روی عملکرد دانه، اجزای عملکرد، درصد روغن، درصد پروتئین و خصوصیات رشد ریشه‌ی کلزا (Brassica napus) در شرایط آب و هوایی اهواز

عبدالرضا سید احمدی؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ قدرت الله فتحی؛ احمد نادری

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 53-66

چکیده

این تحقیق به منظور مطالعه‌ی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، درصد روغن، درصد پروتئین و صفات وابسته به ریشه به مدت دو سال 1387و 1388 در شرایط گل دانی درگلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان ... بیشتر این تحقیق به منظور مطالعه‌ی اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، درصد روغن، درصد پروتئین و صفات وابسته به ریشه به مدت دو سال 1387و 1388 در شرایط گل دانی درگلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا گردید. تیمارها شامل سطوح خشکی 50،60 و70 درصد تخلیه ی رطوبت خاک که از مرحله ی شروع گل دهی تا زمان برداشت اعمال گردیدو سه رقم کلزا بهاره به نام های هایولا401، شیرالی و آر.جی.اس بوده که به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. اندازه گیری ها شامل عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه، درصد پروتئین، درصد روغن، طول، قطر، حجم و ماده ی خشک ریشه بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی سبب کاهش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت شد و میانگین کاهش دو ساله به ترتیب 3/21 ، 3/29 و 1/32 درصد بود. در بین اجزا عملکرد دانه وزن دانه و تعداد غلاف در بوته در اثر تنش خشکی به ترتیب 3/28 و 4/49 درصد کاهش یافتند. تنش خشکی درصد روغن را 1/9 درصد کاهش ومیزان پروتئین دانه را 6/16 درصد افزایش داد. تنش خشکی سبب کاهش طول ریشه، ماده ی خشک ریشه و افزایش قطر ریشه شد. میانگین طول ریشه و ماده ی خشک ریشه به ترتیب 55 و 9/36 درصدکاهش یافتند و قطر ریشه 03/58 درصد افزایش نشان داد. یافته های به دست آمده نشان داد در شرایط آب و هوایی استان خوزستان تنش خشکی انتهایی فصل از طریق تاثیر بر مؤلفه های ریشه و همچنین با کاهش عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه وکاهش درصد روغن تولید کلزا را کاهش داده است.

تأثیر مقادیر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا تحت تنش قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد

مصطفی احمدی؛ محمد جعفر بحرانی

دوره 33، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 15-30

چکیده

کلزا ((Brassica napus L. یکی از مهم‌ترین دانه‌های روغنی است که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است؛ لذا کشت، تولید و مدیریت صحیح آن جهت افزایش عملکرد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به منظور ... بیشتر کلزا ((Brassica napus L. یکی از مهم‌ترین دانه‌های روغنی است که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است؛ لذا کشت، تولید و مدیریت صحیح آن جهت افزایش عملکرد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به منظور بررسی تأثیر چهار سطح کود نیتروژن (0، 75 ، 150، 225 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی و چهار سطح تنش قطع‌ آبیاری ‌(آبیاری در‌تمام مراحل رشد کلزا (تیمار شاهد)، و تنش در دوره‌های به ترتیب گلدهی، خورجین‌دهی و دانه ‌بندی) به عنوان کرت اصلی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا، آزمایشی در سال‌های 1385 و 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه) روی رقم طلایه کلزا انجام شد. نتایج نشان داد که بیش ترین میزان عملکرد دانه، تعداد خورجین، وزن هزاردانه از تیمار‌شاهد آبیاری و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار‌ حاصل شد. با افزایش میزان نیتروژن، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه افزایش معنی‌داری یافتند. کم ترین وزن هزاردانه مربوط به تیمار بدون مصرف کود نیتروژن و تنش در مرحله دانه‌بندی بود. با افزایش مصرف نیتروژن درصد روغن دانه کاهش یافت؛ به نحوی که بالاترین درصد‌ روغن‌دانه در تیمار ‌شاهد آبیاری و 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل گردید. نتایج نشان داد کلزا از کودپذیری نسبتاً بالایی برخوردار می باشد و گلدهی نیازمندترین مرحله رشدی گیاه است که با انجام آبیاری در این مرحله می‌توان از کاهش عملکرد جلوگیری‌کرد.

ارزیابی تأخیر تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی و انتقال مجدّد مادۀ خشک در سه رقم کلزای زمستانه در استان مرکزی

معرفت مصطفوی‌راد؛ اکبر میر عبدالحق هزاوه ای

دوره 33، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 49-66

چکیده

به منظور ارزیابی اثرات تأخیر در تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی سه رقم کلزای پاییزه، آزمایشی در دو سال زراعی 86-1385 و 1387–1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت کرت‌های خرد شده ... بیشتر به منظور ارزیابی اثرات تأخیر در تاریخ کاشت بر صفات کمّی و کیفی سه رقم کلزای پاییزه، آزمایشی در دو سال زراعی 86-1385 و 1387–1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی (اراک) به صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایة بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. ارقام کلزا دارای سطوح V1 (اوکاپی) ، V2 (مودنا) و V3 (لیکورد) و تاریخ کاشت دارای سطوح D1(10 مهر)، D2(20 مهر)، D3(30 مهر) به ترتیب به عنوان فاکتور اصلی و فرعی بودند. کمترین میزان عملکرد دانه (1723 کیلوگرم در هکتار)، وزن هزار دانه (34/3 گرم)، تعداد دانه در خورجین (01/22)، تعداد خورجین در بوته (34/70)، ارتفاع بوته (8/110 سانتی متر)، تعداد شاخه های فرعی (92/2)، تعداد روز تا رسیدگی (79/244)، طول دورۀ رسیدگی (22/29)، درصد روغن دانه (5/45)، عملکرد روغن دانه (806 کیلوگرم در هکتار)، درصد پروتئین دانه (54/15)، شاخص برداشت (94/24 درصد)، عملکرد زیست توده (6673 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد تک بوته (99/2 گرم) و انتقال مجدّد مادۀ خشک (09/64 میلی گرم بر بوته) در تاریخ کاشت سوم (30 مهر ماه) به دست آمد. اثر متقابل بین سال × رقم بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه (05/0P<) و بر تعداد خورجین در بوته (01/0P<)معنی دار بود. همچنین اثر متقابل سال × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در بوته (01/0P<) معنی دار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم بر وزن هزار دانه (05/0P<)، تعداد خورجین در بوته، درصد پروتئین و شاخص برداشت (01/0P<) معنی دار بود. به علاوه اثر متقابل سال × رقم × تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و ارتفاع بوته در سطح احتمال 1% معنی دار بود. بدین ترتیب می توان نتیجه گیری کرد که بیشترین تفاوت عملکرد از سالی به سال دیگر ناشی از تغییر پذیری سالیانه محیط رشد می باشد. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار با وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین، تعداد خورجین در بوته، ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد روز تا رسیدگی و طول دورۀ رسیدگی، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد پروتئین، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، عملکرد تک بوته و انتقال مجدّد مادۀ خشک به استثنای تعداد روز تا شروع و خاتمه گلدهی داشت؛ ولی همبستگی عملکرد دانه با طول دورۀ گلدهی، منفی و معنی دار بود. تاخیر در تاریخ کاشت، عملکرد دانه را به سبب کاهش وزن هزار دانه، تعداد دانه در خورجین و تعداد خورجین در بوته، کاهش داد. در این تحقیق رقم لیکورد عملکرد دانة (4213 کیلوگرم در هکتار) بیشتری نسبت به بقیة ارقام داشت که می‌تواند ناشی از تفاوت ژنتیکی ارقام در استفاده از منابع رشد در راستای افزایش عملکرد دانه در واحد سطح باشد. [1]- Okapi [2]- Modena [3]- Licord

تعیین مناسب‌ترین سطح کود نیتروژن در تاریخ‌های مختلف کاشت کلزا در خوزستان

عبدالامیر راهنما؛ علیرضا جعفر نژادی

دوره 32، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 53-63

چکیده

شرایط تناوب زراعی خوزستان سبب می‌شود کلزا (Brassica napus L.) عمدتاً در خارج از دامنه تاریخ کاشت توصیه شده کشت شود. باهدف بررسی امکان کاهش یا جبران خسارت ناشی از تاخیر در کاشت، این آزمایش طی دو سال زراعی 84- 1383 ... بیشتر شرایط تناوب زراعی خوزستان سبب می‌شود کلزا (Brassica napus L.) عمدتاً در خارج از دامنه تاریخ کاشت توصیه شده کشت شود. باهدف بررسی امکان کاهش یا جبران خسارت ناشی از تاخیر در کاشت، این آزمایش طی دو سال زراعی 84- 1383 و 85 – 1384 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی به روش کرت های یکبار خرد شده با چهار تاریخ کاشت 20/8 ، 30/8، 10/9 و 20/9 در کرت های اصلی و پنج سطح صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار درکرت های فرعی در سه تکرار اجراء گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد، که تأخیر در کاشت از 20/8 به 20/9 موجب کاهش تعداد خورجین (6/24 در بوته)، تعداد دانه در خورجین (1/3 عدد)، وزن هزار دانه (43/0گرم)، عملکرد دانه (8/1084 کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (6/5 درصد) و عملکرد روغن (1/539 کیلوگرم در هکتار) گردید. افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 200 کیلوگرم در هکتار سبب گردید تا تعداد خورجین در بوته (3/55 عدد)، تعداد دانه در خورجین (1/2 عدد)، وزن هزار دانه (6/0 گرم)، عملکرد دانه (7/1965 کیلوگرم در هکتار)، روغن دانه (5/3 درصد) و عملکرد روغن (0/789 کیلوگرم در هکتار) بطور معنی داری افزایش یافت. بررسی اثرات متقابل نشان داد که در هر تاریخ کاشت، افزایش نیتروژن سبب بهبود معنی دار عملکرد و اجزای عملکرد گردید. با عنایت به عدم تفاوت معنی دار بین سطوح کودی 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تاریخ کاشت 20/8 و 30/8 ، در اولویت اوّل کاشت کلزا در آبانماه با کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در صورت الزام به کشت تأخیری در آذر ماه، کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار توصیه می‌شود.

مطالعه پویایی جمعیت علف های هرز با اعمال مدیریت بقایای گیاهی و تقسیط کود نیتروژن در زراعت گیاه کلزا (.Brassica napus L)

مریم تهرانی؛ امیر آینه بند؛ داریوش نباتی احمدی

دوره 32، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 65-79

چکیده

به منظور بررسی روش های مدیریت بقایای گیاهی و تقسیط کود نیتروژن بر پویایی جمعیت علف های هرز، آزمایش دو ساله ای در طی سال های 86-1385 و 87-1386 (سال اول کشت گیاه گندم و سال دوم کشت گیاه کلزا) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده ... بیشتر به منظور بررسی روش های مدیریت بقایای گیاهی و تقسیط کود نیتروژن بر پویایی جمعیت علف های هرز، آزمایش دو ساله ای در طی سال های 86-1385 و 87-1386 (سال اول کشت گیاه گندم و سال دوم کشت گیاه کلزا) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی بصورت کرت های یک بار خرد شده و در سه تکرار انجام گردید. تیمار اصلی شامل روش های مدیریت بقایای گیاهی در سه سطح شامل مخلوط کردن کامل بقایا، سوزاندن بقایا و حذف کامل بقایا بود. تیمار فرعی شامل روش تقسیط کود نیتروژن از طریق ترکیب نسبت های مختلف کود پایه و سرک نیتروژن در سه سطح (بر حسب درصد) که به ترتیب تحت عنوان تقسیط اول (%50+50)، تقسیط دوم (%75 +25) و تقسیط سوم (%25+50+25) اجرا شد. صفات مورد اندازه گیری شامل تعداد گونه، تراکم و وزن خشک کل علف های هرز، تراکم و وزن خشک علف های هرز باریک برگ و پهن برگ کلزا بودند. نتایج نشان داد اثر مخلوط کردن بقایای گیاهی بر کاهش پویایی علف های هرز بصورت معنی داری بهتر از دو سطح دیگر تیمار مدیریت بقایای گیاهی بود. همچنین روش تقسیط اول کود نیتروژن (%50 +50) نسبت به دو روش دیگر برتری معنی داری به لحاظ تأثیر بر کاهش پویایی علف های هرز داشت. بیشترین (4/19 بوته در مترمربع) تراکم کل علف های هرز در روش های سوزاندن بقایای گیاهی و روش سوم تقسیط کود نیتروژن و کمترین (1/5 بوته در مترمربع) تراکم کل علف های هرز مخلوط کردن بقایای گیاهی و روش اول تقسیط کود نیتروژن بود. بیشترین (8/153 گرم در مترمربع) و کمترین (2/43 گرم در مترمربع) وزن خشک کل علف های هرز نیز به ترتیب مربوط به روش های سوزاندن بقایای گیاهی و روش سوم تقسیط کود نیتروژن و مخلوط کردن بقایای گیاهی و روش اول تقسیط کود نیتروژن می باشد. در مجموع روش مخلوط کردن بقایای گیاهی و روش اول تقسیط کود نیتروژن (%50+50) در کاهش پویایی جمعیت علف های هرز بهتر از سایر روش ها بود.

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

کلیدواژه‌ها = %DA%A9%D9%84%D8%B2%D8%A7

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده