تولیدات گیاهی

بررسی تجمع سدیم در برگ‌های ارقام حساس و متحمل به شوری گندم (Triticum aestivum L.)

وحید اطلسی پاک

دوره 41، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 43-56

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.19760.1405

چکیده

  انتقال مقادیر اندک سدیم به اندام هوایی و تحمل غلظت‌های بالای املاح در برگ از طریق محفظه‌بندی سدیم در واکوئل دو مکانیسم مهم تحمل به شوری در گیاهان می‌باشد. به منظور درک مکانیسم‌های تحمل به شوری و الگوی ...  بیشتر انتقال مقادیر اندک سدیم به اندام هوایی و تحمل غلظت‌های بالای املاح در برگ از طریق محفظه‌بندی سدیم در واکوئل دو مکانیسم مهم تحمل به شوری در گیاهان می‌باشد. به منظور درک مکانیسم‌های تحمل به شوری و الگوی تجمع یون سدیم در برگ‌ها، سه رقم گندم نان (کویر، مهدوی و تجن) که از لحاظ مقاومت به شوری متفاوت بودند در چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در سال 1394 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار اجرا شد. در واکنش به افزایش شوری، سدیم برگ‌ها پس از 14 روز در همه ارقام افزایش یافت، اما غلظت آن در رقم حساس تجن بیش از ارقام متحمل کویر و مهدوی بود. اختلاف معنی‌داری در سرعت رشد نسبی و نسبت اندام هوایی به ریشه بین ارقام مختلف مشاهده نشد. نتایج نشان داد که اختلاف بین ارقام در انتقال سدیم موجب تفاوت در غلظت سدیم اندام هوایی می‌باشد. غلظت سدیم ریشه در همه ارقام یکسان بود اما ارقام متحمل دارای مقدار بیشتری از نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی بودند. وزن خشک اندام هوایی به‌طور معنی‌داری در شوری 150 میلی‌مولار کاهش یافت اما مقدار این کاهش در همه ارقام تقریباً مشابه بود. به نظر می‌رسد اثر مهم شوری بر وزن خشک اندام هوایی به دلیل تأثیر اسمزی املاح می‌باشد نه اثرات ویژه یونی در داخل گیاه. نتایج نشان داد رقم کویر دارای تحمل بیشتری نسبت به غلظت‌های بالای سدیم در برگ‌ها بوده و رقم مهدوی نیز نسبت به دو رقم دیگر دارای کمترین غلظت سدیم در برگ‌ها بود. در نهایت مقایسه ارقام نشان داد که حداقل دو مکانیسم مهم تحمل به شوری در گندم وجود دارد. اول میزان پایین تجمع سدیم در اندام هوایی و دوم تحمل غلظت‌های بالای سدیم توسط بافت‌ها.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 751.66 K

تأثیر سامانه‌های خاک‌ورزی و تناوب‌های زراعی مختلف بر عملکرد گندم (.Triticum aestivum L)

امیرهوشنگ جلالی؛ حکمت اسفندیاری

دوره 39، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 43-56

https://doi.org/10.22055/ppd.2016.12054

چکیده

  به‌منظور بررسی روند تغییرات عملکرد گندم در سه سامانه‌ی مختلف خاک‌ورزی و شش تناوب زراعی، پژوهشی در سه فصل زراعی (91-1389) با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در ...  بیشتر به‌منظور بررسی روند تغییرات عملکرد گندم در سه سامانه‌ی مختلف خاک‌ورزی و شش تناوب زراعی، پژوهشی در سه فصل زراعی (91-1389) با استفاده از آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان اردستان انجام شد. سامانه‌های خاک‌ورزی مرسوم (گاوآهن برگردان‌دار)، حداقل (کولتیواتور مزرعه) و بدون خاک‌ورزی، فاکتور اصلی و تناوب‌های (جو، ذرت و گندم)، (کلزا، آفتابگردان و گندم)، (آیش، چغندرقند و گندم)، (گندم، آیش و گندم)، (کلزا، آیش و گندم) و (کلزا، ذرت و گندم)، فاکتور فرعی آزمایش بودند. نتایج پژوهش نشان داد عملکرد گندم در روش‌های خاک‌ورزی مرسوم و حداقل به ترتیب 4531 و 4340 کیلوگرم در هکتار بود که 8/33 و 1/28 درصد بیش از روش بدون خاک‌ورزی بود. در روش خاک‌ورزی مرسوم عملکرد گندم در تناوب‌های (جو، ذرت و گندم) و (کلزا، ذرت و گندم) برابر 4129 و 4118 کیلوگرم در هکتار بود. در سامانه بدون خاک‌ورزی، وزن خشک علف هرز فالاریس با 1485 کیلوگرم در هکتار نسبت به دو سامانه دیگر به‌طور معنی‌دار افزایش نشان داد. در بین تناوب‌ها، تناوب (کلزا، آفتابگردان و گندم) به ترتیب با شاخص بهره‌وری آب 05/1 کیلوگرم بر متر مکعب و کارایی استفاده از زمین 6/52 درصد یکی از بهترین تناوب‌ها بود. با توجه به شرایط آزمایش، در هر سه سامانه خاک‌ورزی چغندر قند و دانه‌های روغنی غیر‌تثبیت‌کننده نیتروژن، بهترین محصولات قبل از کشت گندم بودند. در تمام تناوب‌ها، با استفاده از سامانه کم خاک‌ورزی می‌توان عملکردی معادل سامانه خاک‌ورزی مرسوم تولید کرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 726.65 K

اثر کاربرد برگی پوترسین و عناصر غذایی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در اهواز

مریم سادات عمادی؛ پیمان حسیبی؛ عبدالرضا عظیمی

دوره 37، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 107-118

چکیده

  به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگی­های فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرت­های ...  بیشتر به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی پوترسین و برخی عناصر غذایی بر ویژگی­های فیزیولوژیک و عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1390-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت طرح کرت­های خرد شده بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد برگی پوترسین، بر و مولیبدن در مراحل پنجه زنی + غلاف رفتن باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. کاربرد پوترسین به طور معنی دار دوام سطح برگ و شاخص سطح برگ را افزایش داد. با کاربرد برگی عناصر غذایی جذب و تحلیل دی­اکسید­کربن و هدایت روزنه­ای در هر دو رقم نسبت به شاهد (بدون کاربرد عناصر) افزایش یافت. بنابراین دمای برگ کاهش معنی داری نشان داد. بیشترین میزان تنفس در تیمار شاهد و کمترین آن مربوط به تیمار پوترسین (پنجه­زنی+ غلاف رفتن) بود. کاربرد برگی عناصر، سرعت پر شدن دانه و دوره پر شدن مؤثر دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. سرعت پر شدن دانه در رقم چمران 27/91 میلی گرم در روز بود که کاربرد برگی پوترسین در طی پنجه­زنی و غلاف رفتن آن را به 09/145 میلی گرم در روز افزایش داد. با توجه به اینکه گرمای زود­رس بهاره در اهواز یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گندم می­باشد لذا به نظر می‌رسد کاربرد برگی عناصر از طریق کاهش تنفس و دمای برگ، افزایش هدایت روزنه­ای، فتوسنتز، شاخص سطح برگ و طول عمر برگ می‌تواند طول دوره پر شدن مؤثر دانه را افزایش داده و در نهایت سبب بهبود عملکرد دانه گردد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 203.86 K

تأثیر سه گونه قارچ میکوریزا (Glomus SPP.) بر شاخص‌های فیزیولوژیک گندم در شرایط شور

سمانه حبیبی؛ موسی مسکرباشی؛ معصومه فرزانه

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 37-52

چکیده

  به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل ...  بیشتر به منظور بررسی تأثیر قارچ‌های میکوریزا آربوسکولار بر شاخص‌های فیزیولوژیکی گیاه گندم، رقم چمران، تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز به صورت یک بار خرد شده‌ی فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 91-1390 به اجرا در‌آمد. فاکتورهای مورد آزمایش شامل فاکتور اول، شوری آب (کیفیت آب) در چهار سطح آب تصفیه (dS m-1 1 ≥EC)، آب شهری (dS m-1 3-7/1 EC =)، آب شهری به همراه نمک و آب تصفیه به همراه نمک (dS m-1 8EC = )، فاکتور دوم شامل استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر‌استریل و فاکتور سوم کاربرد قارچ‌ میکوریزا شامل 3 گونه e‌Glomus mossea، G. intraradices، G. geosporum، مخلوط سه گونه قارچ و شاهد (بدون تلقیح) اعمال گردید.نتایج نشان داد که اعمال شوری سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ و هدایت روزنه‌ای و افزایش نشت الکترولیت در هر دو مرحله گرده‌‌افشانی و پر شدن دانه گردید ولی عدد SPAD و حداکثر عملکرد فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم  II(ΦPSII) فقط در مرحله پر شدن دانه با افزایش غلظت شوری کاهش معنی‌داری نشان داد. کاربرد قارچ میکوریزا سبب افزایش محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، Fv/Fm و ΦPSII و کاهش نشت الکترولیت در گیاه میزبان نسبت به شاهد گردید که این تغییرات بسته به گونه‌ قارچی با افزایش سطح شوری به طور معنی‌داری بیشتر بود. هدایت روزنه‌ای بیشترین همبستگی مثبت (77/0=r) و نشت الکترولیت بیشترین همبستگی منفی (85/0-=r) را با شاخص تحمل به شوری نشان دادند. کاهش عدد SPAD در مرحله پر شدن دانه با افزایش شوری نشان دهنده‌ی تخریب کلروفیل می‌باشد. عدد SPAD، همبستگی مثبت و معنی‌داری با شاخص تحمل به شوری و ΦPSII نشان داد. با توجه به نتایج آزمایش می‌توان بیان نمود گونه‌های G. mosseae و  G. geosporumبا افزایش محتوای نسبی آب برگ و کاهش نشت الکترولیت، منجر به بهبود تحمل گندم ‌در شرایط شورگردیدند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 235.27 K

تأثیر سطوح مختلف پتاسیم بر انتقال مجدد کربوهیدرات‌های محلول دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.)

آزاده علیزاده؛ مجید نبی پور؛ افراسیاب راهنما

دوره 37، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 69-82

چکیده

  انتقال مجدد مواد پروده به دانه­ها، یکی از شاخص­های فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلی­گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد ...  بیشتر انتقال مجدد مواد پروده به دانه­ها، یکی از شاخص­های فیزیولوژیکی مهم در تشکیل عملکرد دانۀ غلات است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف پتاسیم (200، 300 و 400 میلی­گرم پتاسیم در کیلوگرم خاک) بر انتقال مجدد کربوهیدرات­های محلول، دو رقم گندم نان با طول دورۀ رسیدگی متفاوت (ویریناک و چمران به ترتیب به عنوان ارقام زودرس و متوسط رس) در یک آزمایش گلدانی در شرایط مزرعه به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران مورد ارزیابی قرار گرفتند. مقادیر کربوهیدرات محلول در ساقۀ هر دو رقم در سطح 300 میلی­گرم در کیلوگرم از زمان گلدهی تا رسیدگی افزایش بیشتری داشت و بنابراین ذخیرۀ کربوهیدرات محلول ساقه در این سطح نسبت به دو سطح کودی دیگر بیشتر بود. علی­رغم مقادیر پایین پتاسیم در سطح 200 میلی­گرم در کیلوگرم، قندهای محلول برگ در هر دو رقم بالا بود ولی در مقابل قندهای محلول ریشه کاهش بیشتری نشان داد. پتاسیم سبب افزایش میزان نشاستۀ دانه در طی دورۀ پر شدن دانه گردید. به طورکلی پتاسیم سبب افزایش کربوهیدرات اندام­های مختلف گندم گردید. همچنین انتقال مجدد در سطح 200 میلی­گرم در کیلوگرم پتاسیم در هر دو رقم به دلیل داشتن دوام سطح برگ کمتر نسبت به دو سطح دیگر بیشتر بود و رقم ویریناک نیز نسبت به چمران انتقال مجدد مواد فتوسنتزی بیشتری نشان داد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 386.46 K

اثر عصاره آبی دود گیاهی بر برخی از صفات بالای زمینی و زیرزمینی گندم زمستانه

سید سعید موسوی؛ محمد رضا عبداللهی؛ حجت الله مظاهری لقب؛ بهزاد مهرشاد

دوره 37، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 81-92

چکیده

  اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی ...  بیشتر اثر عصاره آبی دود حاصل از سوختن مواد گیاهی، بر روی برخی از صفات بالای زمین و زیر زمینی دو رقم گندم زمستانه (پیشگام و نوید) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. در این آزمایش اثر 3 غلظت عصارهآبی دود (0، 1:10 و 1:100) بر برخی از صفات شامل تعداد پنجه، طول ساقه، طول سنبله، طول ریشک، طول برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، سطح برگ، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، تعداد ریشه­های بذری، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، نسبت وزن خشک ریشه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر آن، نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه در دو رقم گندم بررسی شد. نتایج تفاوت های معنی­داری را بین سطوح مختلف عصاره دود برای بیشتر صفات نشان داد، به طوری­که غلظت 1:100 برای بیشتر صفات دارای برتری نسبی در مقایسه با شاهد بود. همچنین بین دو رقم پیشگام و نوید از نظر تعدادی از صفات تفاوت معنی­داری وجود داشت و در کل رقم پیشگام دارای برتری نسبی بهتری در مقایسه با رقم نوید بود. اثر متقابل رقم در  غلظت عصاره دود برای صفات طول ساقه، وزن خشک ساقه، نسبت وزن خشک ساقه به وزن تر ساقه و نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه معنی­دار گردید که در این حالت از روش برش­دهی جهت تجزیه نتایج استفاده شد. بطور کلی، بهترین غلظت عصاره آبی دود، غلظت 1:100 بود و ارقام مورد مطالعه در برخی از صفات، پاسخ متفاوتی به کاربرد عصاره دودی نشان دادند.  از بین دو رقم مورد مطالعه، رقم پیشگام پاسخ بهتری به کاربرد عصاره دودی نشان داد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 153.37 K

مقایسه اثر گیاهان مختلف کودسبز و سطوح نیتروژن در گندم (.Triticum aestivum L) با استفاده از شاخص های کارایی نیتروژن

فرزاد گرامی؛ امیر آینه بند؛ اسفندیار فاتح

دوره 36، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 135-148

چکیده

  این تحقیق با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و نوع گیاهان کودسبز با استفاده از شاخص‌های کارایی نیتروژن، به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی ...  بیشتر این تحقیق با هدف بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن و نوع گیاهان کودسبز با استفاده از شاخص‌های کارایی نیتروژن، به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده‌ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل مقادیر مختلف نیتروژن در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و تیمار فرعی شامل گیاهان کود سبز ارزن، سسبانیا، آمارانت، لوبیا چشم‌بلبلی، ماش و تیمار آیش بود. نتایج نشان داد که گیاهان کودسبز اثر معنی‌دار بر عملکرد کمی (35/16 درصد) و کیفی (01/12 درصد) دانه گندم داشتند. با افزایش مقدار نیتروژن مصرفی هم از میزان اثرگذاری گیاهان کودسبز و هم کلیه شاخص‌های کارایی بجز شاخص اتکا به نیتروژن (35/82 درصد افزایش) کاهش یافتند. درحالی که در بسیاری موارد عملکرد و درصد پروتئین دانه تفاوت معنی‌دار نداشتند. مناسب‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی تیمار نیتروژن به ترتیب عبارتند از شاخص‌های موازنه نیتروژن، اتکا به نیتروژن و کارایی مصرف نیتروژن و برای تیمار گیاهان مختلف کودسبز بهترین شاخص‌ها به‌ترتیب عبارتند از شاخص موازنه نیتروژن، کارایی جذب نیتروژن و کارایی برداشت نیتروژن. بیشترین شاخص موازنه نیتروژن و کارایی جذب نیتروژن در تیمار لوبیا چشم‌بلبلی (93/1، 71/0 کیلوگرم بر کیلوگرم) و بیشترین مقدار کارایی برداشت نیتروژن در تیمار آمارانت (18/89 درصد) مشاهده شد. شاخص اتکا به نیتروژن بیشترین (77/0) همبستگی مثبت با عملکرد دانه را دارا بود. با توجه به نتایج این پژوهش صرفاً توجه به معیارهای سنتی تولید مانند عملکرد دانه کافی نبوده و باید به‌طور همزمان معیارهای اکولوژیکی تولید مانند شاخص‌های کارایی نیز مورد توجه قرار گیرند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 215.5 K

ارزیابی القای تحمل به تنش کم آبی با استفاده از پیش تیمار بذر در ارقام گندم (.Triticum aestivum L)

علیرضا عیوضی؛ علی نجفی پر؛ سید حیدر موسوی انزابی؛ حسین رنجی

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 1-12

چکیده

  جهت ارزیابی اثرات پیش تیمار بذر در القای تحمل به تنش رطوبتی، آزمایشی تحت شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای در سال زراعی 8-1387 به صورت کرت های خرد شده در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ...  بیشتر جهت ارزیابی اثرات پیش تیمار بذر در القای تحمل به تنش رطوبتی، آزمایشی تحت شرایط آزمایشگاهی و مزرعه‌ای در سال زراعی 8-1387 به صورت کرت های خرد شده در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی اجرا شد که در آنچهار رقم گندم زرین و شهریار (از ارقام آبی)، سرداری و آذر (از ارقام دیم) به عنوان فاکتور اول و عامل‌های هیدرو پرایمینگ (آب مقطر)، اسمو پرایمینگ (پلی اتیلن گلیکول8000، 10 درصد وزنی، کلرید سدیم 5 درصد و کلرید پتاسیم 5/2 درصد)، ریز مغذّی 4 درصد، اوره 10 درصد و تنظیم کننده‌های رشد (سایکوسل1000 و اکسین 20 میکروگرم بر گرم) به همراه شاهد (عدم پیش تیمار) به عنوان فاکتور دوم مورد بررسی قرار گرفتند. آرایش تیمارها در ارزیابی آزمایشگاهی به صورت طرح کاملاًٌ تصادفی و دو آزمایش مجزای مزرعه‌ای تحت شرایط تنش رطوبتی و شاهد بدون تنش رطوبتی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تکرار بودند. تنش رطوبتی در مزرعه با قطع آبیاری از مرحله ساقه رفتن اعمال شد. تجزیه واریانس صفات نشان داد که صفات طول ساقه‌چه و ریشه‌چه و وزن خشک آنها، عملکرد دانه و اجزای آن، ماده خشک کل و محتوای نسبی آب برگ پرچم اختلاف آماری معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد داشتند. پیش تیمار سایکوسل از بالاترین طول (8/17 و 2/17 سانتی‌متر) و و وزن خشک (0/8 و 5/11 میلی‌گرم) به ترتیب در ریشه‌چه و ساقه‌چه برخوردار بود. کلیه پیش تیمارها نسبت به شاهد در چهار رقم موجب افزایش عملکرد دانه شد. در میان پیش تیمارها، سایکوسل و اکسین بیشترین عملکرد دانه (به ترتیب 563 و 557 گرم بر متر مربع) و همچنین بیشترین درصد تغییرات را تحت شرایط تنش رطوبتی در مقایسه با شرایط شاهد بدون تنش رطوبتی داشتند. پیش تیمار کلرید پتاسیم در چهار رقم از حداقل درصد تغییرات تحت تنش رطوبتی در مقایسه با شرایط شاهد بدون تنش رطوبتی برای صفات ماده خشک کل (7/10- درصد)، عملکرد دانه (0/4- درصد) و محتوای نسبی آب برگ پرچم (3/9- درصد) برخوردار بود. این پیش تیمار باعث افزایش تعداد سنبله در متر مربع در رقم‌های شهریار، زرین و آذر گردید. در بین ارقام، آذر با 89/0 شاخص حساسیت به تنش محیطی متحمل­ترین رقم به تنش رطوبتی شناخته شد. همبستگی مثبت و معنی‌دار بین صفات تعداد سنبله در متر مربع (**91/0)، دانه در سنبله (**92/0) و ماده خشک کل (*79/0) با عملکرد دانه تحت تاثیر پیش تیمار بذر مشاهده شد که به نظر می‌رسد این صفات می‌توانند به عنوان معیار غیر مستقیم در گزینش ارقام با عملکرد بالا سودمند باشند.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 196.83 K
• چکیده تفصیلی

استفاده از پاسخ‌های کوتاه مدت هدایت روزنه‌ای در غربال‌گری تحمل تنش اسمزی ارقام حساس و متحمل گندم (.Triticum aestivum L) به شوری

افراسیاب راهنما؛ کاظم پوستینی؛ رضا توکل افشاری

دوره 36، شماره 3 ، آذر 1392، ، صفحه 93-105

چکیده

  شوری رشد گیاه را از طریق تنش اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط اطراف ریشه و سمیّت یونی ناشی از تجمع نمک در برگ‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر هدایت روزنه‌ای و سرعت رشد وارتباط ...  بیشتر شوری رشد گیاه را از طریق تنش اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط اطراف ریشه و سمیّت یونی ناشی از تجمع نمک در برگ‌ها تحت تأثیر قرار می‌دهد. به منظور بررسی اثرات تنش شوری بر هدایت روزنه‌ای و سرعت رشد وارتباط بین این دو ویژگی، شش رقم گندم با تحمل متفاوت نسبت به شوری (روشن، کویر، بم، گاسپارد، شیراز و قدس) در یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی در سه تکرار با سه سطح شوری (صفر، 100 و 200 میلی مولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در فواصل زمانی 1، 10 و 20 روز پس از اعمال تنش شوری، هدایت روزنه‌ای و در فواصل زمانی 10 و 20 روز سرعت رشد نسبی ارقام کاهش یافت، ولی این کاهش در ارقام حساس شدیدتر بود. هدایت روزنه‌ای بلافاصله پس از اعمال تنش کاهش یافت و بیشترین کاهش سرعت رشد نسبی نیز در مرحله‌ی اسمزی تنش (10-1 روز پس از آغاز شوری) رخ داد. ارقام دارای هدایت روزنه‌ای بالا در شرایط تنش دارای سرعت رشد نسبی بالاتری بودند و هدایت روزنه‌ای بالا طی دوره‌های زمانی کوتاه پس از آغاز شوری با سرعت رشد نسبی بالا طی مدت زمان‌های طولانی مرتبط بود. ارتباط مثبت و معنی‌دار بین این دو ویژگی در شرایط شوری مؤید این نکته است که هدایت روزنه‌ای می‌تواند به عنوان شاخصی مطمئن برای تعیین میزان فتوسنتز و در نهایت سرعت رشد در مرحله‌ی رشد رویشی گندم محسوب شود و از این جهت به عنوان شاخصی مطمئن جهت تعیین تحمل به تنش اسمزی و سایر تنش‌های غیر زیستی مد نظر قرار گیرد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 158.01 K

مقایسه ارقام گندم با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز

علی مشتطی؛ سید عطا اله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا جلال کمالی

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 61-73

چکیده

  شاخص‌های زیادی برای مقایسه تحمل و حساسیت گیاهان زراعی نسبت به تنش‌های محیطی معرفی شده‌اند. به منظور مقایسه ارقام گندم نان بهاره با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز، آزمایشی ...  بیشتر شاخص‌های زیادی برای مقایسه تحمل و حساسیت گیاهان زراعی نسبت به تنش‌های محیطی معرفی شده‌اند. به منظور مقایسه ارقام گندم نان بهاره با استفاده از شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گرمای آخر فصل در اهواز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان در سال‌های زراعی 87-1386 و 88-1387 به صورت بلوک‌های نواری که فاکتورهای آزمایشی شامل چهار تاریخ کاشت {15 آبان (زودهنگام)، 15 آذر (به‌هنگام)، 15 دی (دیرهنگام) و 15 بهمن ماه (خیلی دیر)} در کرت‌های طولی و 20 رقم گندم نان بهاره در کرت‌های عرضی بودند، با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد مقایسه از نظر صفت عملکرد دانه از لحاظ شاخص‌های حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TI)، میانگین بهره‌وری (MP)، میانگین هارمونیک (HM)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص رتبه‌بندی (Rank)، میانگین بهره‌وری هندسی (GPM)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI)، شاخص تحمل تنش تعدیل شده برای شرایط مطلوب (MSTI1)، شاخص تحمل تنش تعدیل شده برای شرایط نامطلوب (MSTI2) و شاخص درصد کاهش عملکرد (YRPI) تفاوت معنی‌دار داشتند. به طور کلی، بهترین شاخص برای ارزیابی تحمل و حساسیت ارقام گندم نسبت به تنش گرمای آخر فصل، شاخص تحمل تنش (STI) بود که براساس آن، متحمل‌ترین و حساس‌ترین ارقام، به ترتیب ویریناک و روشن بودند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 157.05 K
• چکیده تفصیلی

تاثیر قطع آبیاری در سیستم کودی N.P.K و کودهای آلی بر روی میزان توزیع مجدد ماده خشک و فتوسنتز جاری در گندم نان ( .Triticum aestivum L)

معصومه نمروری؛ قدرت الله فتحی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد حسین قرینه؛ سیروس جعفری

دوره 36، شماره 2 ، شهریور 1392، ، صفحه 99-109

چکیده

  به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی در سیستم‌های مختلف کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ...  بیشتر به منظور بررسی تاثیر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشدی در سیستم‌های مختلف کودی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم چمران آزمایشی در سال زراعی 1389-1388 به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه کشاورزی رامین انجام شد. در این آزمایش آبیاری در سه سطح شامل I1 (قطع آبیاری در مرحله­ی سنبله­دهی کامل تا زمان برداشت)، I2 (در مرحله­ی گرده­افشانی تا زمان برداشت) و I3 (شاهد یعنی آبیاری کامل) در کرت­های اصلی، همچنین سیستم‌های کودی شامل کود شیمیایی، کود دامی، کود بیولوژیک و کود بیولوژیک همراه با کود دامی در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اثر تیمار قطع آبیاری و سیستم­های کودی بر میزان توزیع مجدد، درصد کارایی توزیع مجدد، سهم دانه از توزیع مجدد و سهم فتوسنتز جاری در سطح 1درصد معنی­دار گردید. تیمار آبیاری کامل کمترین میزان توزیع مجدد و بیشترین سهم فتوسنتز جاری و تیمار قطع آبیاری در زمان سنبله­دهی، بیشترین توزیع مجدد و کمترین سهم فتوسنتز جاری را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان توزیع مجدد و بیشترین سهم فتوسنتز جاری از تیمار کود دامی مخلوط با کود بیولوژیکی به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش استفاده از کود دامی به همراه کود بیولوژیکی حتی در شرایط تنش خشکی پایان دوره برای تولید بهینه محصول در رقم چمران می­تواند مفید باشد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 135.23 K
• چکیده تفصیلی

اثر سیستم‌های کودی شیمیایی، آلی و بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم نان و دوروم در منطقه اهواز

امین لطفی جلال آبادی؛ سید عطاء اله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ قدرت اله فتحی؛ خلیل عالمی سعید

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 103-116

چکیده

  به منظور بررسی اثر سیستم‌های کودی شیمیایی، آلی و بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم، آزمایشی طی سال زراعی 88- 87 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به صورت کرت‌های ...  بیشتر به منظور بررسی اثر سیستم‌های کودی شیمیایی، آلی و بیولوژیک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم، آزمایشی طی سال زراعی 88- 87 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به صورت کرت‌های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. سیستم کودی شامل: 1- سیستم کود شیمیایی کم نهاده 2- سیستم کود شیمیایی پرنهاده یا معمول 3- سیستم کود مرغی 4- سیستم کود مرغی + کودهای بیولوژیک (تلفیقی)، به عنوان فاکتور اصلی و شش رقم گندم (ویریناک، چمران، استار،79-15D، کرخه و50SP) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادند که کاربرد سیستم دامی تلفیقی میزان عملکرد دانه را با 5/7042 کیلوگرم در هکتار به طور معنی‌داری افزایش داد به نحوی که با سیستم کود شیمیایی پرنهاده با عملکرد دانه 9/6530 کیلوگرم در هکتار در یک سطح آماری قرار داشتند. همچنین سیستم‌های کود دامی و تلفیقی بالاترین شاخص برداشت، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در مترمربع و میزان کلروفیل برگ را دارا بودند، اما بالاترین میزان عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله و بیشترین میزان درصد پروتئین دانه (63/12 درصد)  مربوط به سیستم پرنهاده شیمیایی بود. درکلیه سیستم‌های کودی بالاترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و میزان کلروفیل در ارقام دیررس نان (استار) و دوروم (SP50) به‌دست آمد. به‌طور کلی عملکرد و اجزاء عملکرد گندم  با استفاده صحیح از کودهای بیولوژیک و دامی و همچنین تلفیق آنها افزایش می‌یابد و این افزایش عملکرد می‌تواند به اندازه‌ی افزایش عملکرد ناشی از کاربرد کودهای شیمیایی باشد. به علاوه کاربرد کمتر کودهای شیمیایی باعث سلامت محیط زیست می‌گردد. بنابراین استفاده تلفیقی از کودهای دامی و کودهای بیولوژیک جهت تولید عملکرد مناسب و بهبود شرایط محیط زیست پیشنهاد می‌گردد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 170.03 K
• چکیده تفصیلی

ارزیابی عملکرد چند رقم گندم نسبت به تاریخ کاشت در نورآباد ممسنی

هوشنگ فرجی؛ علی گودرزی؛ حمید رضا اولیایی؛ محمد عظیمی گندمانی

دوره 35، شماره 4 ، اسفند 1391، ، صفحه 29-42

چکیده

  به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه گندم در شهرستان ممسنی، آزمایشی در سال زراعی 1386-1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو عامل رقم و تاریخ کاشت در چهار تکرار اجرا گردید. عامل رقم در سه ...  بیشتر به منظور تعیین تاریخ کاشت بهینه گندم در شهرستان ممسنی، آزمایشی در سال زراعی 1386-1385 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو عامل رقم و تاریخ کاشت در چهار تکرار اجرا گردید. عامل رقم در سه سطح شامل رقم‌های فلات، شیراز و چمران و عامل تاریخ کاشت نیز شامل سه سطح 20 آبان، 15 آذر و 10 دی‌ماه بود. نتایج نشان داد که تاثیر تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذرماه به میزان 33/6168 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که نسبت به تاریخ کاشت 20 آبان، 24 درصد و نسبت به تاریخ کاشت 10 دی‌ماه، 35 درصد برتری داشت. در تاریخ کاشت 15 آذرماه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب با 95/13604 کیلوگرم در هکتار و 33/45 درصد نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر به طور معنی‌داری بیشتر بود. از سوی دیگر، هر سه جزء عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 آذر بیشتر از دو تاریخ کاشت دیگر بود. عملکرد دانه رقم شیراز با 92/5407 کیلوگرم در هکتار به طور معنی‌داری بیشتر از دو رقم دیگر بود. عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و نیز تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله بارور در متر مربع در رقم شیراز نسبت به دو رقم دیگر، بیشتر بود. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد دانه معنی‌دار شد. مناسب‌ترین زمان کاشت برای رقم‌های فلات و چمران، 15 آذرماه و برای رقم شیراز، 20 آبان تا 15 آذر بود. در تاریخ کاشت 10 دی‌ماه، عملکرد هر سه رقم به شدت کاهش یافت. در مجموع کشت زود هنگام و دیر هنگام هر دو باعث کاهش عملکرد دانه گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 180.92 K
• چکیده تفصیلی

بررسی کاشت بذر و گیاهچه گندم و تأثیر آن بر عملکرد و اجزای عملکرد

روح الله آواره شیرازی؛ مجید نبی‌پور؛ موسی مسکرباشی

دوره 35، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 91-101

چکیده

  به منظور مقایسه کاشت بذر و کاشت گیاهچه گندم (گیاهچه با سنین مختلف) در تاریخ‌های مختلف کاشت، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی1389- 1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت ...  بیشتر به منظور مقایسه کاشت بذر و کاشت گیاهچه گندم (گیاهچه با سنین مختلف) در تاریخ‌های مختلف کاشت، آزمایشی مزرعه‌ای در سال زراعی1389- 1388 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. این آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات (کرت‌های دوبار خرد شده) و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا گردید. کرت‌های اصلی شامل روش‌های کاشت در سه سطح بدون سرزنی گیاهچه، با سرزنی گیاهچه و کاشت بذر بود و فاکتور فرعی نیز شامل ارقام گندم در دو سطح شامل رقم فونگ و رقم چمران و فاکتور فرعی فرعی شامل تاریخ کاشت بذر و انتقال گیاهچه در 30 آذر و 15 دی بود. نتایج آزمایش نشان داد که تعداد سنبلک در سنبله، تعداد دانه در سنبله در کاشت بذر بیش ترین مقدار (با عملکرد 3/2766 کیلو گرم در هکتار)و در کاشت گیاهچه‌ای کم ترین مقدار (با عملکرد 6/1795 کیلو گرم در هکتار) بودند. در تیمار تاریخ کاشت و انتقال (کاشت به صورت گیاهچه) ، تعداد سنبلک در سنبله و عملکرد دانه در تاریخ کاشت و انتقال اول (انتقال گیاهچه 30 روزه)، بیش ترین مقدار و در تاریخ کاشت و انتقال دوم (انتقال گیاهچه 45 روزه) کم ترین مقدار بودند. بین دو رقم فونگ و چمران، اختلاف معنی داری در صفات تعداد سنبلک در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه مشاهده نگردید. با توجه به نتایج حاصل، انتقال دیر گیاهچه (گیاهچه 45 روزه) و تأخیر در کاشت (15 دی) نیز عملکرد را به صورت معنی‌داری کاهش داد. کاشت بذر عملکرد بالاتری (حدود 31 درصد) را نسبت به کاشت نشایی داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که تیمار کاشت مستقیم بذر رقم چمران در تاریخ کاشت اول دارای بیش ترین عملکرد بود؛ پس از آن تیمار کاشت گیاهچه بدون سرزنی و با سرزنی رقم چمران بیش ترین عملکرد را داشتند و تیمارهای گیاهچه‌ای در تاریخ کاشت دوم دارای کم ترین میزان عملکرد بودند. بنابراین، در شرایط آب و هوایی خوزستان در صورت وقفه در کاشت به دلیل تأخیر در بارندگی و یا فراهم نشدن شرایط کاشت بذر به دلیل بارندگی‌های مکرر (بعد از وقفه اولیه) و مساعد نبودن شرایط کاشت مستقیم بذر در 30 آذر، می‌توان با کاشت گیاهچه گندم (گیاهچه 30 روزه) در آن زمان از کاهش محصول در کاشت تأخیری (در 15 دی) جلوگیری نمود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 159.17 K
• چکیده تفصیلی

ارزیابی تحمل به ماندابی ژنوتیپ‎های گندم (Triticum aestivum L.) در مرحله ساقه رفتن بر اساس شاخص‎های تحمل و حساسیت به تنش ماندابی

مژگان سلطان زاده شوشتری؛ شهرام لک؛ ایرج لک زاه؛ معصومه گوهری

دوره 35، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 117-128

چکیده

  به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ‎های گندم به سطوح مختلف تنش ماندابی در مرحله ساقه رفتن و ارزیابی شاخص‎های تحمل و حساسیت به تنش، آزمایشی به صورت کرت‎های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی ...  بیشتر به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ‎های گندم به سطوح مختلف تنش ماندابی در مرحله ساقه رفتن و ارزیابی شاخص‎های تحمل و حساسیت به تنش، آزمایشی به صورت کرت‎های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال زراعی 87-1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اهواز اجرا گردید. در این بررسی ژنوتیپ‎های گندم (چمران، ویریناک،11-78S- و 18-80S- ) در کرت‎های اصلی و سطوح ماندابی (شاهد، 10 و 20 روز) در کرت‎های فرعی قرار داده شدند. شش شاخص تحمل و حساسیت به تنش ماندابی (MP، GMP، STI، TOL،HARM و SSI) برای عملکرد محاسبه گردید. در شرایط شاهد، لاین 18-80S- با عملکرد 99/4 تن در هکتار و در شرایط تنش ملایم و شدید لاین 11-78S- با عملکرد 68/3 تن در هکتار دارای بیش ترین عملکرد بودند. شاخص‎های MP ، GMP ، HARM و STI که دارای بیش ترین همبستگی با عملکرد در شرایط شاهد و سطوح مختلف تنش بودند به عنوان شاخص‎های برتر معرفی شدند. این شاخص‎ها لاین‎های 11-78S- و 18-80S- را به عنوان ژنوتیپ‎های متحمل و رقم ویریناک را به عنوان رقمی حساس به ماندابی مشخص کردند. از طرفی شاخص‎های TOL و SSI نیز لاین 11-78 S- را متحمل‎ترین و رقم چمران را حساس‎ترین ژنوتیپ‎ها نسبت به تنش ماندابی نشان دادند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 198.31 K
• چکیده تفصیلی

اثرات روش های کاشت و سطوح آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم

علی کریمی؛ موسی مسکرباشی؛ مجید نبی‌پور؛ سعید برومندنسب

دوره 34، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 89-98

چکیده

  به‌منظور مطالعه‌ی اثرات روش‌های کاشت مختلف و سطوح آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم، این تحقیق به صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار، در مزرعه ی آموزشی و ...  بیشتر به‌منظور مطالعه‌ی اثرات روش‌های کاشت مختلف و سطوح آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم گندم، این تحقیق به صورت کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی، در سه تکرار، در مزرعه ی آموزشی و تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 89- 1388 اجرا گردید. فاکتورها شامل: فاکتور آبیاری در دو سطح (آبیاری بر اساس تخلیه 25% و 50% آب قابل استفاده گیاه در خاک)، روش کاشت در چهار سطح (کاشت خطی در کرت، کاشت 3 ، 6 و 9 خط گندم روی پشته) و همچنین دو رقم چمران واستار بودند. نتایج نشان داد که روش‌های کاشت، در صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع و عملکرد دانه با یک دیگر اختلاف معنی دار داشتند. روش نه خطی به طور معنی داری تعداد دانه در سنبله کم تری از بقیه روش‌های کاشت داشت (58/28). روش‌های سه خطی و کرتی بالاترین تعداد دانه در سنبله را داشتند (39/34، 89/33) و بالاترین عملکرد دانه مربوط به روش سه خطی بود (62/3 تن در هکتار). بین سطوح آبیاری تفاوت معنی‌دار وجود نداشت و در بین ارقام نیز رقم چمران، به طور معنی‌دار در صفت عملکرد دانه نسبت به رقم استار برتر بود (67/2 تن در هکتار). باتوجه به نتایج به دست آمده از اثرات متقابل فاکتورها و کم‌آبی موجود، در شرایط مشابه این تحقیق، کاربرد روش‌های کاشت روی پشته، به ویژه روش سه خطی با سطح دوم آبیاری پیشنهاد می‌شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 154.99 K
• چکیده تفصیلی

تأثیر تغییر دما بر هدایت روزنه ای و غلظت کلروفیل در گندم

حبیب اله روشنفکر دزفولی؛ مجید نبی‌پور؛ فواد مرادی؛ موسی مسکرباشی

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 39-52

چکیده

  حساس ترین شاخص برای بررسی وضعیت فیزیولوژیکی گیاه به ویژه تحت شرایط تنش، بررسی رفتار روزنه ها است. بر این اساس این تحقیق طی دو سال زراعی 85- 1384 و 86- 1385 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران ...  بیشتر حساس ترین شاخص برای بررسی وضعیت فیزیولوژیکی گیاه به ویژه تحت شرایط تنش، بررسی رفتار روزنه ها است. بر این اساس این تحقیق طی دو سال زراعی 85- 1384 و 86- 1385 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز صورت گرفت. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، که کرت های اصلی شامل سه تاریخ کشت ( 15 آبان، 5 آذر و 25 آذر ) و عامل فرعی سه رقم گندم ( فونگ، چمران و استار ) بودند. نتایج نشان داد که اختلاف میانگین پتانسیل کل آب برگ پرچم در تیمار تاریخ کشت معنی دار ( در سطح 1% )بود ولی رقم های مختلف و اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم تفاوت آماری نشان ندادند. تفاوت محتوای رطوبت نسبی در طول پر شدن دانه طی چهار مرحله نمونه برداری در بین تاریخ های مختلف کشت و نیز در بین رقم های مورد بررسی در اغلب نمونه برداری ها، معنی دار بود ولی بین اثر متقابل رقم و تاریخ کاشت اختلاف معنی دار مشاهده نگردید. هدایت روزنه ای در مراحل مختلف دوره پر شدن در بین تاریخ های مختلف کاشت دارای اختلاف معنی دار بود، همچنین هدایت روزنه ای رقم های مورد بررسی در طول این دوره در سطح 1%  دارای تفاوت معنی دار بود ولی اثر متقابل آن ها اختلاف معنی دار نداشت. بیش ترین مقاومت روزنهای در تاریخ کشت سوم مشاهده گردید و  مقایسه ی میانگین این صفت در بین رقم های مورد بررسی نشان داد که در اواخر دوره پر شدن دانه، بیش ترین و کم ترین هدایت روزنه ای را رقم فونگ و چمران به ترتیب با 93/0 و 67/0 سانتی متر بر ثانیه به خود اختصاص دادند. اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم نشان داد که به استثنای نمونه برداری اول در طول دوره پر شدن دانه عدد SPAD متأثر از تاریخ کاشت بود. مواجه شدن دوره پر شدن دانه با تنش دمای بالای آخر فصل، موجب گردید که مولفه های مؤثر بر عملکرد (پتانسیل کل، محتوای رطوبت نسبی، هدایت روزنه ای و غلظت کلروفیل) در وضعیت مطلوب قرار نگیرند و تغییر در تاریخ کاشت (کشت دیر) که مصادف با دوره پر شدن دانه با هوای گرمتر بود، تأثیر شدیدتری بر وزن دانه نسبت به عملکرد بیولوژیکی داشت. همچنین اثر تاریخ کاشت روی دانه ( درسطح احتمال 1% ) تفاوت معنی داری داشت و بیشترین و کم ترین وزن تک دانه 61/44 و 53/35 میلی گرم به ترتیب در اولین و سومین تاریخ کاشت بود. همچنین کشت زود رقم فونگ با استفاده بهتر از شرایط محیطی بیشترین محصول را نسبت به دو رقم دیگر به دست آورد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 508.59 K
• چکیده تفصیلی

ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از ارقام گندم بهاره و پاییزه با استفاده از نشانگرهای ریز ماهواره

بهمن فاضلی نسب؛ بهمن یزدی صمدی؛ محمدرضا نقوی؛ محسن مردی

دوره 33، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 71-79

چکیده

  در این تحقیق به منظور بررسی رابطه ژنتیکی و امکان تفکیک 21 رقم و لاین گندم بهاره و پاییزه ایرانی در سطح مولکولی از 37 جفت آغازگر ریزماهواره استفاده شد. میانگین شاخص چندشکلی و میزان اطلاعات چندشکلی هر آغازگر ...  بیشتر در این تحقیق به منظور بررسی رابطه ژنتیکی و امکان تفکیک 21 رقم و لاین گندم بهاره و پاییزه ایرانی در سطح مولکولی از 37 جفت آغازگر ریزماهواره استفاده شد. میانگین شاخص چندشکلی و میزان اطلاعات چندشکلی هر آغازگر ریزماهواره بترتیب 68/0 و 63/0 برای آنها به دست آمد. شباهت ژنتیکی با استفاده از دو روش جاکارد و نی و لی محاسبه و به ترتیب میانگین 201/0و 328/0 برای آنها به دست آمد. در هر دو روش ارقام قدس و الوند دارای بیش ترین میزان شباهت و ارقام بولانی و نیک نژاد دارای کم ترین میزان شباهت بودند. تعداد آلل تولید شده از دو تا 10 متغیر و میانگین تعداد آلل در هر جایگاه 37/5 و در مجموع 199 آلل تکثیر شد. ژنوتیپ ها با استفاده از دو ضریب تشابه جاکارد و نی و لی و روش تجزیه خوشه ای UPGMA گروه بندی شدند و 21 ژنوتیپ گندم در 4 گروه قرار گرفتند؛ ضمناً اکثر ارقام از لحاظ بهاره و پاییزه بودن از همدیگر تفکیک شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که نشانگرهای ریزماهواره قادر است چندشکلی بسیار بالا، مطمئن و قابل تکراری را نمایان سازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 281.04 K

اثر تاریخ کاشت و نسبت های مختلفN – P – K بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در گندم در شرایط آب و هوایی اهواز

مریم ولی پور؛ امیر آینه بند؛ اسفندیار فاتح

دوره 33، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 33-47

چکیده

  به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف N-P-K و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88 – 87 در مزرعه آزمایشی ...  بیشتر به منظور بررسی اثر نسبت های مختلف N-P-K و تاریخ کاشت بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88 – 87 در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمار اصلی شامل تاریخ کاشت در 3 سطح، 1 – اولین تاریخ کاشت (5 آبان)، 2 – دومین تاریخ کاشت (25 آبان) و 3 – سومین تاریخ کاشت (15 آذر) و تیمار فرعی شامل نسبت های مختلفN-P-K  (کیلوگرم در هکتار) در 4 سطح، 1 – شاهد (0-0-0)، 2 – 40% کمتر از بهینه (40- 50-70)، 3 – بهینه (80-90-110) و 4 – 40% بیشتر از بهینه (120-130-150) بود. صفات مورد اندازه گیری شامل عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و شاخص های کارایی مصرف نیتروژن بود. نتایج آزمایش نشان داد که در محدوده ی تاریخ کاشت بهینه در منطقه (تاریخ کاشت های دوم و سوم) بهترین عملکرد دانه (به ترتیب، 04/5 و 23/5 تن در هکتار) تولید شد. در مقابل تاریخ کاشت زود هنگام کمترین (68/4 تن در هکتار) عملکرد دانه را دارا بود. در بین تیمارهای کودی بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به نسبت 120-130-150 و شاهد به میزان 18/6 و 27/3 تن در هکتار بود. در بین اجزای عملکرد وزن هزاردانه و تعداد سنبله در متر مربع به ترتیب بیشترین تأثیر را در بهبود عملکرد دانه در بین تاریخ های کاشت و سطوح کودی دارا بودند. بهترین کارایی مصرف نیتروژن (08/38 کیلوگرم بر کیلوگرم) در دومین تاریخ کاشت و سطح کودی 40% کمتر از بهینه به دست آمد. به علاوه با افزایش مصرف نیتروژن کارایی مصرف  نیتروژن نیز کاهش یافت؛ همچنین در هر سه تاریخ کاشت، نسبت کودی 40-50-70 بهترین کارایی مصرف نیتروژن را دارا بود. در مجموع مشخص شد که اگر چه بالاترین عملکرد دانه در تیمار تاریخ کاشت دوم و سطح کودی 40% بیشتر از بهینه به دست آمد؛ ولی این شرایط بهترین کارایی مصرف نیتروژن را نداشت.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 241.73 K