افسانه عباسی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد رضا فایضی زاده
چکیده
شدت نور یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد، ریتم درونی گیاه و سنتز متابولیتهای ثانویه را کنترل میکند. این پژوهش در اتاق پرورش گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز ...
بیشتر
شدت نور یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد، ریتم درونی گیاه و سنتز متابولیتهای ثانویه را کنترل میکند. این پژوهش در اتاق پرورش گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در بهمن ماه سال 1402 انجام شد. در این مطالعه اثرات شدتهای مختلف نور ال ای دی قرمز+آبی دائمی شامل 8/82 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه، 6/165 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه، 4/248 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه و 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه بر عملکرد و سنتز متابولیتهای ثانویه سه رقم (کاپور، رد روبین، وایولتا) و یک ژنوتیپ (ابلق) ریزسبزی ریحان بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر ساده شدت نور بر تمام صفات مورد مطالعه اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1 درصد داشت و همچنین اثر ساده رقم و اثر متقابل شدت نور و رقم بر تمام صفات مورد مطالعه اختلاف معنیداری ایجاد کردند. شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه توانست خصوصیات بیوشیمیایی و عملکرد تمامی ارقام ریزسبزی ریحان را افزایش دهد. بیشترین عملکرد در رقم رد روبین (1/4 کیلوگرم در مترمربع) با شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه به دست آمد و این رقم از نظر عملکرد با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنیداری نداشت. بالاترین ظرفیت آنتیاکسیدانی (31/78 درصد مهارکنندگی DPPH)، آنتوسیانین (0/31 میلیگرم در 100 گرم وزنتر)، ویتامین ث (1/306 میلیگرم در 100 گرم وزنتر) و ترکیبات فنولی (6/2039 میلیگرم در 100 گرم وزنتر) در ژنوتیپ ابلق تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازهگیری شد و این ژنوتیپ از نظر صفات مورد مطالعه با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنیداری نداشت. بیشترین مقدار فلاونوئیدها در رقم وایولتا (42/8 میلیگرم در گرم وزنتر) تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازهگیری شد و با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنیداری نداشت. بیشترین میزان پرولین در رقم رد روبین (61/3 میلیگرم در گرم وزنتر) تحت شدت نور 2/331 میکرومول بر مترمربع در ثانیه اندازهگیری شد و با سایر ارقام در این شدت نور تفاوت معنیداری نداشت. عملکرد ریزسبزی ریحان با ظرفیت آنتیاکسیدانی (**997/0r=)، آنتوسیانین (**991/0r=)، کربوهیدرات (**889/0r=)، پرولین (**981/0r=)، ویتامین ث (**998/0r=)، ترکیبات فنولی کل (**995/0r=)، و فلاونوئیدها (**935/0r=) همبستگی مثبت و معنیداری در سطح احتمال 1 درصد داشت. براساس نتایج تمام ارقام ریزسبزی ریحان مورد مطالعه تحت شدت نور 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه پتانسیل بالایی در سنتز ترکیبات آنتیاکسیدانی نشان دادند. بهطورکلی ژنوتیپ ابلق تحت طیف نور ال ای دی قرمز و آبی دائم با شدت نور 2/331 میکرو مول بر مترمربع در ثانیه به دلیل خواص آنتیاکسیدانی بالا و ارزش غذایی بیشتر میتواند جهت پرورش ریزسبزی ریحان در سامانه شناور استفاده گردد.