فاطمه چهارلنگ بدیل؛ خسرو عزیزی؛ حمیدرضا عیسوند؛ علی حیدر نصرالهی؛ احمد اسماعیلی
چکیده
گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیبهای اقتصادی واثرات مخرب زیستمحیطی ناشی از استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شدهاند. در ...
بیشتر
گندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیبهای اقتصادی واثرات مخرب زیستمحیطی ناشی از استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شدهاند. در حال حاضر، از کودهای زیستی بهعنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی بر اساس اصول زیستمحیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده میشود. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنشهای غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. بهمنظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلولپاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش خشکی آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با: عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلیمتر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلیمتر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتیگراد، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرتهای فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین+50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز+50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کودهای زیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با آب و محلولپاشی با غلظت یک میلیمولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتئین دانه و مالوندیآلدئید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلولپاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالوندیآلدئید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلولپاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز)+ 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلولپاشی اسید سالیسیلیک میتواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرمآباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند. کلیدواژهها: تغذیه گیاه، سطوح آبیاری، رتگیزه فتوسنتزی، مالوندیآلدئیدگندم (Triticum aestivum L.) یکی از محصولات مهم و راهبردی در سراسر جهان است. امروزه آسیبهای اقتصادی واثرات مخرب زیستمحیطی ناشی از استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی در کشاورزی در سطح جهانی شناخته شدهاند. در حال حاضر، از کودهای زیستی بهعنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی بر اساس اصول زیستمحیطی کشاورزی پایدار و تحمل گیاهان به تنش استفاده میشود. اسید سالیسیلیک یک ترکیب فنلی طبیعی است که در کاهش اثرات مضر ناشی از تنشهای غیرزنده محیطی و تنظیم فرآیندهای فیزیولوژیکی حیاتی گیاهان نقش دارد. بهمنظور بررسی اثر تغذیه کودی و محلولپاشی اسید سالیسلیک بر تحمل گندم رقم چمران دو به تنش خشکی آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان با: عرض جغرافیایی 33 درجه و 26 دقیقه شمالی، طول جغرافیایی 45 درجه و 17 دقیقه شرقی، و ارتفاع 1210 متری با آب و هوای نیمه خشک، میانگین بارندگی سالانه 8/462 میلیمتر، میانگین تبخیر سالانه 52/1842 میلیمتر و میانگین دمای سالانه 16.6 درجه سانتیگراد، در سه تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل سطوح آبیاری در دو سطح عدم تنش (100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) و کرتهای فرعی شامل کود در پنج سطح شامل عدم مصرف کود زیستی + 50 درصد کود شیمیایی، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال کود زیستی نیتروکسین+50 درصد کود شیمیایی، مصرف بذرمال مایکوریز+50 درصد کود شیمیایی، مصرف همزمان کودهای زیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی، و تیمار محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با آب و محلولپاشی با غلظت یک میلیمولار اسید سالیسلیک) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش پروتئین دانه و مالوندیآلدئید و کاهش دیگر صفات مورد ارزیابی شد. تیمار تغذیه کودی و تیمار محلولپاشی اسید سالیسلیک هرکدام به تنهایی سبب افزایش صفات مورد ارزیابی و کاهش میزان مالوندیآلدئید نسبت به عدم مصرف کود زیستی+50 درصد کود شیمیایی و عدم محلولپاشی اسید سالیسیلک (شاهد) شدند. تیمار ترکیبی کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز)+ 50 درصد کود شیمیایی و اسید سالیسلیک توانست اثر تنش خشکی را در صفات مورد ارزیابی این پژوهش بر گندم رقم چمران دو کاهش دهد. بهطورکلی میتوان نتیجه گرفت کاربرد کودزیستی (نیتروکسین+مایکوریز) + 50 درصد کود شیمیایی و محلولپاشی اسید سالیسیلیک میتواند به عنوان یک کود موثر و جایگزین به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و کمبود آب در شرایط خرمآباد در جهت کشاورزی پایدار عمل کند.
