سیده فاطمه موسوی؛ محمد رضا سیاهپوش؛ کریم سرخه
چکیده
چکیدهمراحل فنولوژیک ارقام تجاری گندم از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده تحمل به گرما بوده که در برنامه‌های اصلاحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بررسی اثر تاریخ کشت و تنش گرما بر صفات فنولوژیک، ...
بیشتر
چکیدهمراحل فنولوژیک ارقام تجاری گندم از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده تحمل به گرما بوده که در برنامه‌های اصلاحی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به منظور بررسی اثر تاریخ کشت و تنش گرما بر صفات فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 95-1394در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی 30 ژنوتیپ گندم نان با طول مراحل فنولوژیک متفاوت اجرا شد. ارقام در دو تاریخ کاشت به‌موقع و دیرهنگام (تنش گرمای انتهای فصل) کشت شده و داده‌های حاصل به‌صورت تجزیه مرکب تجزیه گردید. در این تحقیق تنش گرما اثر معنی‌دار در کاهش صفات فنولوژیک مورد مطالعه داشت. عملکرد و اجزای عملکرد نیز تحت تأثیر تنش گرمای انتهای فصل قرار گرفت و کاهش یافتند. بر اساس نتایج حاصل همبستگی بین صفات فنولوژیک و اجزای عملکرد در شرایط بدون تنش مثبت و در اکثر موارد در شرایط تنش گرما منفی بود. نتایج همبستگی کانونیک نشان داد که صفات فنولوژیک در همبستگی کانونیک اول در شرایط بدون تنش 38 درصد و در شرایط تنش گرما 47 درصد واریانس در اجزای عملکرد را تفسیر نمودند که نشان‌دهنده تأثیر شدیدتر صفات فنولوژیک بر اجزای عملکرد در شرایط تنش گرما است. نتایج تجزیه خوشه‌ای نیز نقش بسیار مهم مراحل فنولوژیک در گروه‌بندی ارقام تجاری گندم کشور را نشان داد. به‌طور‌کلی، اگر در مناطق گرم انتخاب ژنوتیپ‌های مطلوب بر اساس طول مراحل فنولوژیک مناسب صورت پذیرد، می‌توان به ارقام متحملی دست یافت که ضمن تولید عملکرد بالا، پایداری بیشتری در عملکرد دانه داشته باشند.
