تولیدات گیاهی

اثر کاربرد تلفیقی کود شیمیایی نیتروژن،کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای انتهای فصل اهواز

معصومه مکوندی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ علی مشتطی؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ آیدین خدایی جوقان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2025.48005.2209

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد گندم (رقم چمران 2) در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر مصرف تلفیقی کود نیتروژنه با کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد گندم (رقم چمران 2) در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در مزرعۀ پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت یک آذر، 20 آذر و 10 دی در کرت‌های اصلی، شش سطح مصرف تلفیقی نیتروژن با کمپوست شامل شاهد،100 درصد نیتروژن (150 کیلوگرم در هکتار)، 75 درصد نیتروژن+ 25 درصد کمپوست (5/7 تن در هکتار)، 50 درصد نیتروژن+ 50 درصد کمپوست (15 تن در هکتار)، 25 درصد نیتروژن+ 75 درصد کمپوست (5/22 تن در هکتار) و 100 درصد کمپوست (30 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد باکتری در کرت‌های فرعی فرعی بود. مقایسه میانگین نشان داد که مصرف تلفیقی 50 درصد کود نیتروژن+ 50 درصد کود کمپوست با باکتری محرک رشد باعث افزایش معنی‌دار نیتروژن خاک و عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول (5864 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت سوم (1116 کیلوگرم در هکتار) از تیمار شاهد (بدون کود شیمیایی و آلی) به‌دست آمد. به طور کلی در تاریخ‌های کاشت مختلف، مصرف تلفیقی 50 درصد کود نیتروژن+ 50 کود آلی نسبت به تیمار 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن، موجب افزایش 9 تا 18 درصدی عملکرد دانه گندم شد. همچنین بیشترین مقدار کربن آلی (12/1 درصد) و هدایت الکتریکی (EC) خاک (56/4 دسی زیمنس بر متر)، با مصرف 100 درصد کمپوست و عدم کاربرد باکتری محرک رشد و کمترین میزان آن از تیمار شاهد حاصل شد. در رابطه با اثر کمپوست بر افزایش EC خاک، به دلیل شور بودن کمپوست نیشکر، EC خاک افزایش یافت. بیشترین تخلخل خاک (49/0)، با مصرف 100 درصد کمپوست و کاربرد باکتری محرک رشد و کمترین آن (30/0) از تیمار شاهد به‌دست آمد که با تیمار تلفیقی تفاوت معنی‌دار داشت. کودهای آلی با ایجاد منافذ درشت، باعث بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک شد که این امر منجر به تسهیل نفوذ ریشه‌ها و آب و هوا و افزایش تخلخل خاک شد. به طور کلی نتایج نشان داد که کمپوست تهیه شده از بقایای نیشکر می‌تواند اصلاح کنندۀ آلی مناسبی برای بهبود مادۀ آلی و کیفیت خاک و افزایش عملکرد گیاه باشد. بنابراین در صورت تکرار این آزمایش و تأیید این نتایج، می‌توان این یافته‌ها را توصیه نمود.

ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

حمید مطوریان؛ آیدین خدایی جوقان؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ بنیامین ترابی

دوره 47، شماره 3 ، آبان 1403، ، صفحه 373-385

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43754.2101

چکیده

این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. اطلاعات مورد نیاز مربوط به مزارع (موقعیت و وضعیت زهکشی)، مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه زمین (نوع ادوات، نوع، تعداد و زمان شخم و دیسک)، رقم مورد استفاده (نحوه ضدعفونی بذر، میزان بذر و وسیله کاشت)، زمان کاشت، کود (نوع کود، میزان کود، و زمان مصرف کود پایه و سرک)، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز (میزان مصرف و نوع سموم مصرفی)، تعداد، میزان و زمان آبیاری (روش‌های آبیاری سنتی و تحت فشار) و مسائل مربوط به برداشت (نوع ادوات، زمان برداشت و میزان عملکرد) از طریق پرسشنامه از کشاورزان و یا مشاهده و اندازه‌گیری تکمیل و در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان ثبت گردید. در این مطالعه خلاء عملکرد به روش آنالیز خط مرزی و با رسم پراکنش داده‌های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی و بیشترین عملکردها در سـطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم به‌ترتیب 3654، 4839 و 1185 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌های مورد بررسی مزارع گندم نشان داد که جهت رسیدن به عملکرد قابل حصول به مصرف 258 کیلوگرم در هکتار بذر، استفاده از رقم مهرگان، تاریخ کاشت تا 24 مهرماه، کاربرد 280 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، مصرف حداقل 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر، حداقل 6 بار آبیاری و استفاده از حداقل 70 کیلوگرم کود پتاسیم نیاز است. همچنین متوسط عملکرد کشاورزان کلزاکار 2063 کیلوگرم بود که با بهبود مدیریت زراعی می‌توان به عملکرد 2939 کیلوگرم در هکتار دست یافت و برای این منظور مصرف حداکثر هفت کیلوگرم بذر در هکتار، تاریخ کاشت حداکثر تا 17 آبان، استفاده از حداقل 300 کیلوگرم کود نیتروژن، کاربرد حداقل 42 کیلوگرم کود فسفر و استفاده از رقم هایولا50 لازم است. بر اساس یافته‌های این پژوهش درصد خلاء عملکرد در گندم 5/31 درصد و کلزا 48 درصد بود که نشان‌دهنده تاثیرپذیری بالای گندم و کلزا نسبت به استفاده از روش‌های مدیریتی مناسب دارد.

ارزیابی اثر دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز در مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیر

رضا زاهدی پور؛ آیدین خدایی جوقان؛ احمد زارع

دوره 46، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 105-115

https://doi.org/10.22055/ppd.2022.40244.2017

چکیده

به منظور ارزیابی اثر دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر عملکرد سوخ، اجزای عملکرد سیر و وزن خشک علف های هرز تحت تاثیر مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ... بیشتر به منظور ارزیابی اثر دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر عملکرد سوخ، اجزای عملکرد سیر و وزن خشک علف های هرز تحت تاثیر مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397-1398 در رامهرمز انجام شد. فاکتور اول شامل مدیریت تغذیه (شیمیایی و آلی) و فاکتور دوم شامل 12 تیمار دوره های تداخل و کنترل علف های هرز (0، 20، 40،60، 80، 120 و 160 روز) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر مدیریت تغذیه به جزء ارتفاع ساقه سیر برای صفات اندازه گیری شده علف های هرز (شامل وزن خشک علف های هرز باریک برگ، پهن برگ و کل علف های هرز) و صفات سیر شامل قطر سوخ، وزن سوخ، تعداد سیرچه در سوخ و عمکلرد سوخ معنی دار بود. همچنین تیمار دوره های تداخل و کنترل علف های هرز بر تمامی صفات اندازهگیری شده علفهای هرز و سیر معنیدار بود. برهمکنشی از تیمارهای مدیریت تغذیه و علفهای هرز بر صفات مورد مطالعه مشاهده نشد. نتایج نشان داد که بین دو مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی برای صفات اندازه گیری شده سیر اختلاف معنی داری مشاهده گردید. اکثر صفات عملکرد و اجزای عملکرد سیر در کاربرد کودهای آلی نسبت به کودهای شیمیایی بیشتر بود. همچنین وزن خشک علف های هرز باریک، پهنبرگ و کل علف های هرز در شرایط کاربرد کودهای شیمیایی نسبت به کودهای آلی 5/11، 9 و 5/10 درصد افزایش یافت. نتایج دوره های تداخل و کنترل علف های هرز نشانداد که با افزایش دوره تداخل علف های هرز، عملکرد و اجزای عملکرد سیر کاهش و از دوره تداخل 120 روز عملکرد سیر 100 درصد کاهش داشت و با افزایش دوره کنترل (کنترل در تمام فصل رشد) عملکرد سوخ به بالاترین مقدار خود 3230 گرم در مترمربع رسید. همچنین کنترل علف های هرز به مدت20 روز در مراحل اولیه رشد سیر منجر به کاهش 86 درصدی عملکرد سوخ گردید. نتایج نشان داد که با توجه به حضور علف های هرز و قدرت رقابتی ضعیف سیر در برابر علف های هرز، مزرعه بایستی به مدت طولانی کنترل گردد و استفاده از کودهای آلی به دلیل آزادسازی تدریجی عناصر غذایی به خاک و افزایش ماده آلی در جهت حرکت به سمت مدیریت پایدار کشاورزی توصیه میگردد.

اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش خشکی

سیدناصر صافی؛ علی مشتطی؛ محمد حسین قرینه؛ آیدین خدایی جوقان

دوره 45، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 253-266

https://doi.org/10.22055/ppd.2021.36017.1961

چکیده

به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر به منظور بررسی اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد تریتیکاله در شرایط تنش خشکی، آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1398-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار سطح تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله ظهور سنبله، قطع آبیاری از مرحله گرده‌افشانی و قطع آبیاری از مرحله شیری- خمیری دانه) در کرت‌های اصلی و پنج مقدار کمپوست بقایای نیشکر (صفر، 10، 20، 30 و 40 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی بودند. تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی، کمپوست بقایای نیشکر بر صفات شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر مقدار صفات گیاهی فوق در تیمار آبیاری کامل حاصل شد و کمترین میزان آن‌ها در تنش خشکی از ظهور سنبله تا رسیدگی کامل مشاهده شد. هم‌چنین با افزایش مصرف کمپوست بقایای نیشکر، میزان صفات گیاهی مذکور افزایش یافت و در سطح 40 تن در هکتار به حداکثر رسید. مقایسه میانگین صفت عملکرد دانه تحت اثر متقابل تنش خشکی و کمپوست بقایای نیشکر نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (4288 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و مصرف 40 تن در هکتار کمپوست بقایای نیشکر و کمترین عملکرد دانه (1134 کیلوگرم در هکتار) در شرایط تنش خشکی از مرحله ظهور سنبله و عدم مصرف کمپوست بقایای نیشکر حاصل شد. به‌طور‌کلی افزایش مصرف کود کمپوست نیشکر توانست اثر منفی ناشی از تنش خشکی بر صفات گیاهی اندازه گیری شده تریتیکاله را کاهش دهد.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 48 (1404)

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

نویسنده = آیدین خدایی جوقان

اثر کاربرد تلفیقی کود شیمیایی نیتروژن،کمپوست بقایای نیشکر و باکتری محرک رشد بر صفات فیزیکوشیمیایی خاک و عملکرد گندم در شرایط تنش گرمای انتهای فصل اهواز

چکیده

ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

چکیده

ارزیابی اثر دوره‌های تداخل و کنترل علف‌های هرز در مدیریت تغذیه شیمیایی و آلی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیر

چکیده

اثر کمپوست بقایای نیشکر بر رشد و عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش خشکی

چکیده