مریم درانی نژاد؛ سونیا عقیقی؛ قاسم محمدی نژاد
چکیده
چکیدهزیره سبز (Cuminum cyminum L.) از مهمترین گیاهان دارویی و ادویهای، با داشتن دوره رشد کوتاه و نیاز آبی پایین، مناسب کشت در مناطق خشک و نیمهخشک ایران میباشد. به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپهای ...
بیشتر
چکیدهزیره سبز (Cuminum cyminum L.) از مهمترین گیاهان دارویی و ادویهای، با داشتن دوره رشد کوتاه و نیاز آبی پایین، مناسب کشت در مناطق خشک و نیمهخشک ایران میباشد. به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپهای برتر زیره سبز ایران، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1396-1395 انجام شد. در این آزمایش 15 ژنوتیپ برتر زیره سبز در شرایط نرمال و تنش رطوبتی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شدند. تنش خشکی بهصورت قطع آبیاری در اوایل مرحله گلدهی اعمال شد. بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش، شاخصهای تحمل به خشکی شامل شاخص تحمل (TOL)، میانگین تولید (MP)، میانگین هندسی تولید (GMP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، میانگین هارمونیک (HM)، شاخص عملکرد (YI) و شاخص پایداری عملکرد (YSI) محاسبه شدند. نتایج تجزیه همبستگی عملکرد دانه در شرایط نرمال و تنش رطوبتی با شاخصهای محاسبهشده نشان داد شاخصهای MP، GMP و STI مناسبترین شاخصها برای شناسایی ژنوتیپهای متحمل به تنش خشکی میباشند. تجزیه به مؤلفههای اصلی ژنوتیپهای شماره 7، 12، 8 و 13 را بهعنوان متحملترین ژنوتیپها و ژنوتیپهای 6، 9، 10 و 14 را بهعنوان حساسترین ژنوتیپها معرفی کرد. همچنین براساس STS محاسبهشده برای هر ژنوتیپ، مشخص گردید ژنوتیپهای شماره 7، 4، 12، 8 و 13 جزو ژنوتیپهای متحمل و ژنوتیپهای 14، 10، 6، 9 و 2 بهعنوان حساسترین ژنوتیپها شناسایی شدند. بنابراین میتوان ژنوتیپهای شماره 7، 4، 12، 8 و 13 را برای ایجاد یک جامعه اصلاحشده ژنتیکی پیشنهاد داد.