سعیده علیزاده سالطه؛ سمیه نجارزاده؛ جابر پناهنده؛ قاسم اقلیما
چکیده
متابولیتهای ثانویه ساختارهای پیچیدهای دارند که سنتز شیمیایی برخی از آنها در بسیاری از موارد بسیار سخت یا غیر ممکن می باشد و ناچار باید از گیاهان استخراج شوند. نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، از گیاهان ...
بیشتر
متابولیتهای ثانویه ساختارهای پیچیدهای دارند که سنتز شیمیایی برخی از آنها در بسیاری از موارد بسیار سخت یا غیر ممکن می باشد و ناچار باید از گیاهان استخراج شوند. نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، از گیاهان دارویی مهم است که ترکیبات آن ارزش اقتصادی بالایی دارند. کاربرد الیسیتورها یکی از راهکارهای موجود برای افزایش عملکرد و تغییر در میزان اجزای اسانس میباشد. آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوترسین برتغییر عملکرد و نیز ترکیبات اسانس نعناع فلفلی انجام شد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای پوتریسین (0، 1/0 و 1 میلیمولار) و اسید سالیسیک (0، 1/0 و 1 میلیمولار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بصورت مزرعه ای اجرا شد. نتایج بهدست آمده نشان داد که میانگین عملکرد اسانس با کاربرد سالیسیکاسید 1 میلیمولار به طور قابل توجهی نسبت به شاهد (1/41 درصد) افزایش یافت. در مجموع 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی نعناع فلفلی شناسایی شد که ترکیبات اصلی اسانس شامل منتون (14/26)، منتول (21/23)، 8،1-سینئول (49/7) و ال-منتول (73/6) درصد بود. بنا بر نتایج بدست آمده، غلظتهای مختلف سالیسیلیک اسید و پوتریسین تولید ترکیبات منتون، منتول، ال منتول و متیل استات اسانس را نسبت به شاهد افزایش داد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین دادهها نشان داد که میزان ال-منتول از 57/4 تا 73/6 درصد متغیر بود. بیشترین میزان آن در تیمار با سالیسیلیکاسید 1 میلیمولار حاصل شد. اثرات غلظتهای مختلف پوتریسین تاثیر معنیداری در افزایش ال-منتول نسبت به شاهد نداشت. نتایج نشان داد که تیمار با سالیسیلیکاسید موجب کاهش میزان پولگون در اسانس نبست به شاهد شد. کمترین میزان پولگون در تیمار پوتریسین 1/0 میلیمولار (79/2 درصد) و سالیسیلیکاسید 1 میلیمولار (04/3 درصد) بدست آمد. نتایج همبستگی بین ترکیبات اسانس نشان داد که منتون با متیل استات، کاریوفیلن اکسید و منتوفوران دارای همبستگی مثبت و معنیدار در سطح یک درصد و با نئومنتول دارای همبستگی منفی و معنیدار در سطح احتمال پنج درصد میباشد. کمیت و کیفیت اسانس نعناعفلفلی تحت تاثیر محلولپاشی غلظتهای مختلف اسیدسالیسیلیک و پوتریسین قرار گرفت. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تیمار اسیدسالیسیلیک 1 میلیمولار بیشترین تاثیر را در افزایش اسانس و ترکیبات اصلی اسانس در نعناع فلفلی داشت. نتایج این پژوهش میتواند برای کاربرد در کشاورزی مدرن جهت افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی مفید باشد.
