فاطمه سورنی نیا؛ عبداله نجفی؛ دانیال کهریزی؛ علی مصطفایی؛ علی اشرف مهرابی
چکیده
کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه بهکارگیری فرایندهای اصلاحی، منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژنهای مفید میشود. از اینرو مطالعه تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی با استفاده از الکتروفورز پروتئینهای ...
بیشتر
کاهش تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی درنتیجه بهکارگیری فرایندهای اصلاحی، منجر به از دست رفتن تعداد زیادی از ژنهای مفید میشود. از اینرو مطالعه تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی با استفاده از الکتروفورز پروتئینهای ذخیرهای دانه میتواند ابزاری سودمند درجهت بررسی خصوصیات آنها از نظر پروتئینهای ذخیرهای و در نتیجه تنوع باشد. در مطالعه حاضر، تنوع پروتئینهای دانه 25 ژنوتیپ گندم دوروم بهدست آمده از نواحی مختلف ایران که شامل برخی ارقام محلی و ارقام تجاری هستند با استفاده از روش الکتروفورز SDS-PAGE بررسی شدند. پروتئینهای ذخیرهای ژنوتیپهای مورد مطالعه بعد از استخراج و پس از الکتروفورز، نمرهدهی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. صفات محتوای پروتئین دانه، از بذور برداشت شده با استفاده از دستگاه NIR و محتوای گلوتن کل با استفاده از دستگاه گلوتنشوی اندازهگیری شدند.این مطالعه در سال زراعی 97-1396 در مزرعه و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی انجام پذیرفت. الکتروفورز منجر به شناسایی 14 نوار چندشکل گردید. تجزیه خوشهای با استفاده از ضرایب جاکارد و به روش UPGMA ژنوتیپهای مورد مطالعه را به 4 گروه تقسیم کرد. نمودار دوبعدی حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی نیز این 4 گروه را تایید کرد. بر اساس ماتریس تشابه جاکارد کمترین تشابه و بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای شماره 24 (رقم محلی اسلام آباد غرب) با ژنوتیپهای شماره 21 (رقم دهدشت)، 22 (رقم محلی خرمآباد) ، 23 (رقم دنا) و 25 (رقم محلی خرم آباد) با ضریب تشابه 41/0 بهدست آمد. از طرفی مقایسه میانگین ژنوتیپها برای صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل بیشترین میزان این دو صفت را برای ژنوتیپهای شماره 3 (رقم محلی کرمانشاه)، 4 (رقم محلی ایرانی با منشاء نامشخص)، 1 (رقم محلی خرمآباد) و 2 (رقم محلی خرمآباد) نشان داد و کمترین میزان هردو صفت نیز برای ژنوتیپ شماره 24 (رقم محلی اسلامآباد غرب) بهدست آمد. ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) نیز جزو ژنوتیپهای با مقادیر بالای گلوتن میباشد. با توجه به بررسی ژنوتیپها با استفاده از تجزیه واریانس صفات کیفی محتوای پروتئین دانه و گلوتن کل و مقایسه میانگین و نیز گروهبندی آنها با استفاده از اطلاعات حاصل از الکتروفورز، میتوان تلاقی بین ژنوتیپهای شماره3 (رقم محلی کرمانشاه) ،4 (رقم محلی ایرانی با منشاء ناشناخته)، 1 (رقم محلی خرمآباد) و 2 (رقم محلی خرمآباد) را به دلیل دارا بودن مقادیر بالای گلوتن و پروتئین با ژنوتیپ شماره 18 (رقم محلی اهر) به دلیل داشتن مقادیر بالای گلوتن و نیز فاصله ژنتیکی قابل قبول با ژنوتیپهای ذکر شده را پیشنهاد داد.
