حدیثه صادقی؛ جعفر احمدی؛ فرهاد حبیب زاده؛ صدیقه فابریکی اورنگ
چکیده
زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچهای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان میروید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی ...
بیشتر
زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچهای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان میروید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) در سال زراعی 1400-1399 انجام شد. در این پژوهش، سه تیمار شامل الیسیتورهای نانو اکسید روی (ZnO) با غلظت 1/0 گرم در لیتر و نانوذره دیاکسید سریم (CeO2) با غلظت 0002/0 گرم در لیتر و شاهد (بدون الیسیتور)، در سه تکرار بررسی و میزان پروتئین، آنزیمهای آنتیاکسیدانی و همچنین رنگیزههای فتوسنتزی مورد استخراج و اندازهگیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر تیمار با الیسیتورهای نانوذرات دیاکسید سریم و اکسید روی بر میزان پروتئین برگ، فعالیت آنتی اکسیدانها و همچنین میزان رنگیزههای فتوسنتزی معنیدار بود. مقایسه میانگینها نشان داد که این دو الیسیتور محتوای پروتئین برگ را نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 2/26 و 4/12 درصد افزایش دادند ولی بر محتوای پروتئین ریشه تاثیر معنیداری نداشتهاند. دیاکسید سریم باعث کاهش 1/77 درصدی فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز در ریشه گردید؛ ولی در برگ، فعالیت این آنزیم بر اثر تیمار با اکسید روی 8/134 درصد افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز برگ (افزایش 2/25 درصدی نسبت به شاهد) به تیمار اکسید روی مرتبط بود. کمترین محتوای آنزیم کاتالاز برگ و ریشه با دیاکسید سریم و اکسید روی به دست آمد. اکسید روی باعث افزایش 8/111 درصدی فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز برگ گردید؛ در ریشه، بیشترین و کمترین میزان فعالیت این آنزیم به ترتیب از تیمار شاهد و دیاکسید سریم به دست آمد. هر دو الیسیتور، فعالیت آنزیم پراکسیداز برگ را نسبت به شاهد بطور معنیداری افزایش دادند (به ترتیب 6/128 و 1/157 درصد)؛ ولی، تنها تیمار با اکسید روی موجب افزایش معنیدار و 5/25 درصدی فعالیت این آنزیم در ریشه گردید. بیشترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ردوکتاز برگ و ریشه در تیمار با اکسید روی مشاهده شد (افزایش 3/23 و 5/12 درصدی نسبت به شاهد). نانو اکسید روی میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید برگ را نسبت به شاهد به ترتیب 4/93 و 5/67 درصد افزایش داد. از این تحقیق چنین نتیجهگیری شد که الیسیتور نانوذرات اکسید روی بیشترین تأثیر را در افزایش میزان رنگدانههای فتوسنتزی و فعالیت آنزیمها داشته است. با استفاده از این الیسیتور در کشت زرشک ژاپنی میتوان میزان آنزیمهای آنتی اکسیدانی را افزایش داد و از عصاره گیاه به عنوان آنتیاکسیدان قوی در تولیدات دارویی بهرهمند شد.