هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ سید امیر موسوی
چکیده
مقدمهتجزیه و تحلیل رشد، دیدگاه قابل توجهی در خصوص کارکرد گیاهان زراعی دارد. در مراحل اولیه رشد گیاه شاخصهای رشدی از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول به صورت کاهشی میباشد و پس از آن به دلیل پوشش گیاهی ...
بیشتر
مقدمهتجزیه و تحلیل رشد، دیدگاه قابل توجهی در خصوص کارکرد گیاهان زراعی دارد. در مراحل اولیه رشد گیاه شاخصهای رشدی از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول به صورت کاهشی میباشد و پس از آن به دلیل پوشش گیاهی مناسبتر، جذب تشعشع نوری نیز بهتر صورت میگیرد. و تجمع ماده خشک گیاهی نیز افزایش مییابد. پس از آن به دلیل پیری و زرد شدن برگها، کاهش مییابد. میزان تشعشع نوری که توسط گیاه جذب میگردد در طول دوره رشد متغیر است که به شاخص سطح برگ و آرایش برگ های گیاه وابسته است.مواد و روش هادر این تحقیق تاثیر سه عامل قطع آبیاری، ارقام و تراکم در قالب اسپلیت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. عامل (بدون اعمال قطع آبیاری (شاهد)، قطع آبیاری مرحلهی گلدهی تا 50 درصد خورجیندهی و فطع آبیاری مرحلهی خورجیندهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی، ارقام کلزا هایولا 4815 و آرام و تراکم بوته در متر مربع (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات پارامترهای رشد شامل LAI، LAD، RGR، CGR وTDW ارزیابی شد. تشعشع فعال فتوسنتزی در زمان بسته شدن کانوپی و با استفاده از دستگاه پارسنج در فاصله ساعات 10 تا 12 اندازهگیری شد.نتایج و بحثقطع آبیاری باعث کاهش شاخصهای رشدی از جمله میزان تجمع ماده خشک گیاه، شاخص سطح برگ، دوام سطح برگ گردید. تغییرات شاخص برداشت و دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعه برگها تا کمی قبل از ظهور گلآذین روندی کند داشت اما پس از آن شیب افزایش پارامترهای ذکر شده بیشتر گردید. . در ابتدای فصل رشد گیاه به دلیل کامل نبودن پوشش گیاهی و کارایی مصرف نور مناسب، سرعت رشد محصول پایین بود. در تمامی تیمارها با گذشت زمان سرعت رشد محصول به تدریج افزایشی بود و در مراحل زایشی به حداکثر مقدار رسید و پس از آن روند کاهشی را طی نمود.اثرات قطع آبیاری بر وزن خشک مشهود بود و تجمع ماده خشک در طول زمان افزایشی مشاهده شد. که میتواندبه دلیل افزایش وزن خشک ساقه، برگ و اندامهای زایشی در طول زمان باشد. سرعت رشد نسبی نیز با افزایش شاخص سطح برگ در ابتدا روند افزایش و پس از آن روند کاهشی نشان داد.نتیجهگیریبیشترین میزان عملکرد دانه، تشعشع فعال فتوسنتزی و کمترین استهلاک نوری نیز به ژنوتیپ هایولا 4815 اختصاص یافت. ژنوتیپ آرام از شاخص سطح برگ بالایی برخوردار بود و افزایش شاخص سطح برگ بیش از اندازه در گیاه سبب سایه-اندازی بیشتر گیاهان روی هم میشود و برگهای جوان به برگهای پیرتر تبدیل میگردند.