مریم کشاورزی؛ محمود اثنی عشری
چکیده
شوری یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که میتواند تغییرات آناتومیکی قابل توجهی در بافتهای داخلی اندامهای گیاهی ایجاد کند. بهمنظور مطالعه اثر شوری ناشی از کلریدسدیم بر بافتهای داخلی اندامهای ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که میتواند تغییرات آناتومیکی قابل توجهی در بافتهای داخلی اندامهای گیاهی ایجاد کند. بهمنظور مطالعه اثر شوری ناشی از کلریدسدیم بر بافتهای داخلی اندامهای هوایی و ریشه انگور یاقوتی، این پژوهش در قالب طرح کامل تصادفی با اعمال شوری در چهار سطح صفر (شاهد)، 25، 50 و100 میلیمولار کلریدسدیم در 3 تکرار و در هر تکرار 2 نهال یکساله در شرایط گلخانه و طی دو سال متوالی 1399 و 1400 به اجرا درآمد. اندامهای مختلف گیاه شامل ریشه، ساقه، برگ، دمبرگ و رگبرگ با استفاده از روشهای متداول نمونهبرداری، تثبیت نمونهها، برشدهی، رنگآمیزی و مشاهدات میکروسکوپی مورد بررسی قرارگرفتند. نتایج ذیل طی دو سال حاصل شد و یافتههای سال دوم، نتایج سال اول را مورد تأیید قرار داد: در ساقه: ضخامت اپیدرم تا سطح شوری 50 میلیمولار افزایش و در تنش 100میلیمولارکاهش نشان داد، در تنش 100 میلیمولار افزایش ضخامت اسکلرانشیم و مغز و نیز زیاد شدن تعداد دستجاتآوندی که بهصورت باریک و متراکم درکنار هم قرار گرفته بودند، مشاهده گردید، درحالیکه ضخامت کلانشیم، کامبیوم، فلوئم، متاگزیلم، پروتوگزیلم وکورتکس ساقه در مقایسه با شاهد کاهش نشان دادند. در ریشه: کاهش ضخامت کورتکس و افزایش تعداد و ضخامت دستجاتآوندی، قطر مغز و استوانهآوندی و ضخامت بیشتر پریدرم در تنش 100 میلیمولار در مقایسه با شاهد مشاهده شد و همچنین تمرکز آوندهای چوب به سمت بافت مغز پدیدار گردید. در دمبرگ: افزایش ضخامت اسکلرانشیم و تعداد دستجاتآوندی همراه با کاهش ضخامت فلوئم،کامبیوم، متاگزیلم، پروتوگزیلم و کورتکس در تنش 100 میلیمولار در مقایسه با شاهد رؤیت گردید. در برگ و رگبرگ اصلی: تنش 100 میلیمولار منجر به کوچکتر و متراکمتر شدن سلولهای پارانشیمی نردبانی همراه با افزایش تعداد آنها، کمتر وکوچکتر شدن سلولهای پارانشیمی اسفنجی درکنار افزایش فضای بینسلولی آنها و افزایش ضخامت اپیدرم برگ در مقایسه با شاهد شد. همچنین در تنش 100 میلیمولار افزایش تعداد دستجاتآوندی، ضخامت اسکلرانشیم و قطر مغز همراه با کاهش ضخامت دستجاتآوندی و کلانشیم در رگبرگ اصلی برگ در مقایسه با شاهد رؤیت گردید. علاوه بر ظهور ویژگیهای بالا، تعداد متعددی بلورهای نمکی در همه اندامهای تنشدیده گیاه بهویژه در ریشه نیز جود داشت.