تولیدات گیاهی

علمی پژوهشی - اکولوژی گیاهان زراعی

ارزیابی مدل APSIM-Barley برای ارقام مختلف جو آبی تحت تنش آب و نیتروژن

حسن شهبازی؛ خسرو عزیزی؛ سجاد رحیمی مقدم؛ سلیمان محمدی؛ ناصر اکبری

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43267.2092

چکیده

مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری ... بیشتر مدل های شبیه سازی رشد گیاهان زراعی امکان مطالعه تأثیر مدیریت کشاورزی بر فعالیت های تولیدی در محیط های معین را مهیا می سازند. مدل ها مکانیستیک و فرآیندگرا می باشند که با به کارگیری زیرمدل های مختلف (زیرمدل های بیولوژیک، محیطی، مدیریتی و اقتصادی) که با موتور اصلی مدل مرتبط می شوند قادر به شبیه سازی سیستم های کشاورزی در مناطق مختلف از جمله نواحی خشک و نیمه خشک مانند ایران می باشند. مدل APSIM-Barley می تواند جهت ارزیابی مدیریت در محصول جو مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه بررسی و ارزیابی مدل APSIM-Barley در رابطه با شبیه سازی رشد، نمو و عملکرد سه رقم جو آذران، جلگه و بهمن، تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن و آبیاری بود. به منظور ارزیابی مدل APSIM-Barley در راستای شبیه سازی و کمی سازی مراحل رشد فنولوژیک، زیست توده و عملکرد دانه ارقام مختلف جو از یک سری آزمایش مستقل استفاده شد. به منظور واسنجی مدل زراعی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی واقع در شهر همدان در سال 1398 انجام شد. در طرح مذکور سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و رقم مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (40-30، 70-60 و 100-90 درصد ظرفیت مزرعه) و فاکتورهای فرعی شامل سطوح رقم (آذران، جلگه و بهمن به ترتیب ارقام زودرس، متوسطرس و دیررس) و نیتروژن (سه سطح صفر، متوسط و بهینه) بودند. برای اعتبارسنجی و واسنجی مدل از یکسری مجموعه داده مستقل دیگر در سال های مختلف شامل مقالات چاپ شده و همچنین گزارش نهایی طرح های تحقیقاتی انجام شده استفاده شد. برای ارزیابی کارایی مدل زراعی و مقایسه مقدارهای شبیه سازی و اندازه گیری شده از شاخص های آماری شامل ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا نرمال شده، شاخص توافق و میانگین انحراف خطا استفاده شد. در این تحقیق برای تمامی تجزیه های آماری و رسم شکل ها از نرم افزار OriginPro استفاده شد. یافته های حاصل از شبیه سازی توسط مدل APSIM-Barley در مرحله واسنجی نشان داد که مقدار ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده در رابطه با پیش بینی مراحل فنولوژی گیاه (روز تا گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک) به ترتیب برابر 43/2 و 4/2 درصد بود. همچنین دقت مدل برای شاخص سطح برگ برای ارقام آذران، جلگه و بهمن تحت شرایط تیمار مصرف کامل آب و نیتروژن به ترتیب 5/13، 1/14 و 7/10 درصد و تحت شرایط تیمار تنش شدید آب و نیتروژن به ترتیب 5/16، 6/18 و 5/26 درصد بود. در این مرحله مقادیر ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و شاخص توافق برای عملکرد زیست توده و دانه برابر 9/24 درصد و 98/0و 2/15 درصد و 96/0 بود. در مرحله اعتبارسنجی مدل زراعی، مقادیر شاخص های ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، شاخص توافق، ضریب تبیین و میانگین انحراف خطا به ترتیب برای عملکرد دانه 02/15درصد، 96/0، 82/0 و 34/0 تن در هکتار بود. به طور کلی نتایج نشان داد که مدل APSIM-Barley قادر است رشد، نمو و عملکرد دانه ارقام مختلف جو را با دقت قابل قبولی تحت شرایط مختلف مدیریت آب و نیتروژن در سال ها و مناطق مختلف شبیه سازی کند. بنابراین مدل مذکور می تواند به عنوان ابزاری قابل اعتماد در مطالعات آینده در زمینه ارزیابی تغییر اقلیم، آنالیز خلاء عملکرد، پهنه بندی و غیره مورد استفاده قرارگیرد.

علمی پژوهشی - باغبانی

ارزیابی کیفیت میوه پرتقال‌های ارقام فوکوموتو، ناولیت و تامسون‌ناول روی دو پایه سیتروملو و C-35

جواد فتاحی‌مقدم؛ سیده الهام سیدقاسمی؛ نگین اخلاقی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 19-35

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43862.2102

چکیده

کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان ... بیشتر کیفیت میوه مرکبات معمولا تحت تاثیر نوع رقم، پایه و شرایط پس از برداشت قرار می‌گیرد. در این پژوهش کیفیت میوه سه رقم پرتقال تامسون‌ناول، فوکوموتو و ناولیت روی دو پایه سوئینگل سیتروملو و سیترنج C-35 در زمان برداشت و طی نگهداری (در دو مکان قائم‌شهر و رامسر) بررسی شد. میوه با نسبت ماده جامد محلول به اسید قابل‌تیتراسیون (TSS/TA) برابر 5/6 تا 7 برداشت و ضمن ارزیابی میوه در زمان برداشت، قابلیت نگهداری میوه نیز در سردخانه با دمای 5 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 85 درصد در روزهای 30 و 60 انبارداری طی دو سال (97 و 98) ارزیابی شد. نتایج نشان داد میوه پرتقال ناولیت روی پایه سیتروملو و پرتقال فوکوموتو روی پایه C-35 دارای ویژگی‌های فیزیکی ‌کوچک‌تری نسبت به تامسون‌ناول و سایر ترکیب پایه و پیوندک بود. رقم ناولیت مشابه تامسون‌ناول روی پایه C-35 میوه درشت‌تر و سنگین‌تری تولید نمود. خطای دو حجم در هر دو رقم فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه نسبت به شاهد ‌کم‌تر بود. در زمان برداشت، میوه رقم فوکوموتو روی هر دو پایه ضخامت پوست بیش‌تری (بیش از 4 میلی‌متر) نسبت به دو رقم دیگر داشت. در شروع انبارداری میزان آب‌میوه هر دو رقم اختلاف معناداری با شاهد نداشت لیکن در پایان نگهداری میوه ناولیت روی پایه C-35 ‌کم‌ترین میزان آب‌میوه (73/35 درصد) را داشت. میوه‌های فوکوموتو و ناولیت روی هر دو پایه، شاخص فناوری بالاتری نسبت به تامسون‌ناول در زمان برداشت داشتند. میزان TSS در زمان برداشت در میوه پرتقال‌های تامسون‌ناول و ناولیت روی پایه سیتروملو ‌کم‌ترین (به ترتیب 22/9 و 78/9 درصد) بود. میوه ناولیت و تامسون‌ناول روی پایه C-35 میزان TA بالاتری داشتند. در همه تیمارها میزان TA طی نگهداری روند کاهشی داشت. پایه C-35 بیش‌ترین سهم را در بالابودن نسبت TSS/TA در میوه فوکوموتو داشت که همین نسبت طی نگهداری نیز حفظ شده است. میوه ناولیت در زمان برداشت روی هر دو پایه میزان TSS/TA ‌کم‌تری (5/7 و 12/7) داشت. در شروع انبارداری، متوسط آسکوربیک‌اسید در هر سه رقم روی پایه C-35 بالاتر از همان ارقام روی پایه سیتروملو بود. لیکن طی نگهداری و در پایان انبارداری سطح آسکوربیک‌اسید میوه فوکوموتو روی هر دو پایه حفظ شد. مقدار *a، زاویه رنگ و شاخص رنگ‌گیری (CCI) پوست میوه پرتقال ناولیت در زمان برداشت به دلیل منفی بودن روی پایه سیتروملو (12/1-) و C-35 (61/0-) متفاوت از دو رقم دیگر بود. در زمان برداشت ظرفیت آنتی‌اکسیدانی میوه فوکوموتو روی سیتروملو 99/43 درصد و روی پایه C-35 به میزان 12/62 درصد بود. مقدار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و فنل‌کل طی نگهداری روند افزایشی داشت. ارزیابی ارگانولپتیک نشان داد که میوه فوکوموتو همانند تامسون‌ناول از نظر وضعیت ظاهری پوست و گوشت، ترشی، عطر و طعم روی پایه C-35 امتیاز بهتری نسبت به میوه همین ارقام روی پایه سیتروملو کسب نمود. میوه ناولیت تولید شده روی پایه سیتروملو از نظر طعم و شیرینی امتیاز بالاتری (7) نسبت به حالت استفاده از پایه C-35 (6) داشت. برای داشتن میوه زودرس ترکیب فوکوموتو/ C-35 مناسب است.

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

ارزیابی تغییرات راندمان مصرف نور و شاخص‌های رشد ارقام کلزا در شرایط قطع آبیاری و سطوح افزایش یافته‌ تراکم بوته

هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ سید امیر موسوی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 37-52

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43064.2086

چکیده

با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب ... بیشتر با توجه به اهمیت شاخص های رشد گیاه زراعی و تأثیر آن بر میزان جذب نور در شرایط قطع آبیاری، این پژوهش در سال زراعی 1401-1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این پژوهش قطع آبیاری (شاهد (بدون اعمال قطع آبیاری)، قطع آبیاری از مرحلۀ گلدهی تا 50 درصد خورجین دهی و قطع آبیاری از مرحلۀ خورجین دهی تا برداشت) به عنوان عامل اصلی و ارقام (هایولا 4815 و آرام) و تراکم بوته (80، 110 و 140 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. طی آزمایش تغییرات شاخص های رشد شامل شاخص سطح برگ ( LAI)، شاخص دوام سطح برگ (LAD) ، سرعت رشد نسبی (RGR)، سرعت رشد گیاه (CGR) و ماده خشک تجمعی (TDW) و کارایی مصرف نور (RUE) و تشعشع فعال فتوسنتزی (PAR) ارزیابی شد. تغییرات شاخص برداشت، دوام سطح برگ و تجمع ماده خشک در ابتدای توسعۀ برگها تا کمی قبل از ظهور گل آذین روندی کند داشت، اما پس از آن شیب افزایش شاخص های ذکر شده بیشتر گردید. براساس نتایج بدست آمده در سطوح مختلف شاهد و قطع آبیاری RUE86 بین مقادیر 544/1-588/0 گرم ماده خشک بر مگاژول و RUE100 بین مقادیر858/0-255/0 گرم ماده خشک بر مگاژول متغیر بود. به نظر می‌رسد تیمار قطع آبیاری مرحلۀ دوم در تراکم 80 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815 با حفظ سطح سبز بیشتر از طریق دوام سطح برگ بیشتر و استهلاک نوری پایین تر در شرایط قطع آبیاری انتهایی فصل رشد، توانست RUE100 بالاتری در مقایسه با سایر تیمارها به خود اختصاص دهد. بیشترین میزان عملکرد دانه(61/1572 کیلوگرم در هکتار) نیز به تراکم 110 بوته در متر مربع و رقم هایولا 4815، اختصاص یافت.

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

ارزیابی تحمل به کلروز آهن ناشی ازآهکی بودن خاک در پایه‌ بذری گلابی P.betulifolia

میترا میرعبدالباقی؛ حمید عبدالهی؛ سید مهیار طاووسی نائینی؛ علی رضایی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 53-64

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45717.2137

چکیده

در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب ... بیشتر در آزمایشی گلدانی و در باغ تحقیقاتی کمال اباد کرج اثرات بستر خاکهایی با آهک در محدوده 15% (بافت: clay-loam ) ، 20 % (بافتclay :)، 25 % (بافت: loam) و 45% (بافت: sandy loam) برصفات رشد (طول و عرض برگ، قطر، ارتفاع و طول میانگره) و جذب برگی عناصر غذایی (نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، بور، روی وآهن فعال وآهن آهن کل) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تحمل بهکلروز آهن ناشی از آهکی بودن خاک در مقادیر مختلف "شاخص قدرت کلرزه شدن" یا CPI خاک برای هردوپایه مورد بررسی اندازهگیری گردید. این آزمایش در قالب طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی به شکل گلدانی انجام گرفت. پایه P.betulifolia در مقایسه با پایه پیرودوارف (شاهد)، به"شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک حساسیت کمتری نشان داد. روابط رگرسیونی منفی و معنیداری بین افزایش "شاخص قدرت کلرزه شدن" خاک و صفات مورد بررسی در پایه بتولیفولیا مشاهده نگردید. از ویژگیهای برتر پایه بتولیفولیا در مقایسه با پایه پیرودوارف میزان تحمل به آهک فعال خاک حتی تا محدوده 45% آهک (بابافت sandy loam وpH قلیایی) از لحاظ جذب برگی عناصر غذایی نظیر پتاسیم (25/. %)، کلسیم (63/. %)، منیزیم (83/. %)، روی (2/35ppm)، بور(76/3ppm)، مقدار کلروفیل برگ (23/42 برای ارزش SPAD و 748/. برای شاخص FV/FM) و صفات رشد نظیر عرض قطر تنه ( 97/3 میلی متر) در ارجحیت قرار داشت.

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

تأثیر محلول‏پاشی اسیدهای آمینه در شرایط تنش کم ‏آبی آخر فصل بر برخی از فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه کلزا (Brassica Napus L.)

اسماعیل فیاض؛ علی سروش زاده؛ علی حیدرزاده

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 65-83

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45873.2138

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های ... بیشتر این تحقیق به منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی اسیدهای آمینه روی پارامترهای فیزیولوژیک کلزا در شرایط قطع آبیاری آخر فصل (مرحله رشد زایشی) انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل (دو عاملی) در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 02-1401 در دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری (آبیاری کامل در طول فصل زراعی، قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی، قطع آبیاری از مرحله خورجین‏دهی) و پنج سطح محلول‌پاشی (بدون محلول‏پاشی، محلول‏پاشی به ترتیب صفر (آب مقطر)، یک، دو و سه گرم اسیدهای آمینه در یک لیتر آب) در سه مرحله رشد (رشد طولی ساقه (رشد نه میانگره به طور آشکار)، مرحله ظهور گل‌آذین (محصور شدن جوانه‌های گل توسط برگ‌ها) و مرحله گلدهی بود. اثرات تیمارها یک هفته بعد از آخرین محلول‌پاشی، بر صفات مختلف شامل: رنگدانه‏های فتوسنتزی شامل کلروفیل a،b و کاروتنوئید، سرعت فتوسنتز، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسیدکربن زیر روزنه‌ای و هدایت روزنه‌ای، شاخص‌های مختلف فلورسانس اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد برهمکنش تنش کم‏آبی و محلول‏پاشی روی سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، میزان تعرق، غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای و نسبت آن به دی‌اکسید کربن محیط، رنگدانه‌های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید ) و شاخص‏های فلورسانس کلروفیل تأثیر معناداری گذاشت. در بررسی همبستگی بین صفات مشخص گردید کاروتنوئید تنها با صفات غلظت دی‌اکسید کربن زیر روزنه‌ای (r= 0.84**) و نسبت آن به دی‌اکسیدکربن محیط (r= 0.88**) و همچنین فلورسانس کمینه (r= 0.84**) همبستگی مثبت و معنادار دارد. کلروفیل aوb بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با شاخص فلورسانس بیشینه (r= 0.94**) داشتند. شاخص‌های فلورسانس کلروفیل بالاترین همبستگی مثبت و معنادار را با صفات سرعت فتوسنتز، هدایت‌ روزنه‌ای، میزان تعرق و کلروفیل‌ها داشتند با این وجود فلورسانس کمینه تنها با صفات مرتبط با تبادل دی‌اکسیدکربن و کاروتنوئید همبستگی مثبت و معنادار ایجاد نمود. عملکرد دانه بیشترین همبستگی مثبت را با سرعت فتوسسنز (**89/0 r=) و میزان تعرق (**91/0 r=) دارد. براساس نتایج اعمال تیمار دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط آبیاری کامل صفات سرعت فتوسنتز را 22 درصد، هدایت روزنه‌ای را 80 درصد، میزان تعرق را 30 درصد، کلروفیل b را 40 درصد و کاروتنوئید را 27 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. از طرف دیگر با محلول‌پاشی یک گرم اسیدهای آمینه در لیتر در شرایط قطع آبیاری از گل‌دهی بیشترین میزان کلروفیل a و حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II به دست آمد که با تیمار شاهد (بدون محلول‌پاشی) اختلاف 20 و 5/5 درصدی داشتند. همچنین بالاترین عملکرد دانه در تیمار قطع آبیاری از گل‌دهی (1440 کیلوگرم در هکتار)، قطع آبیاری از خورجین دهی (2346 کیلوگرم در هکتار) و آبیاری کامل (4514 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد برگی دوگرم اسید آمینه در لیتر حاصل شد.

علمی پژوهشی - زراعت

ارزیابی عملکرد کمی و کیفی هیبریدهای نوین چغندر قند در شرایط اقلیمی نیر

امید سفالیان؛ فرهاد ثنایی نیری؛ سلیم فرزانه؛ علی اصغری؛ سیده یلدا رییسی ساداتی؛ اباذر رجبی

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 85-100

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45256.2131

چکیده

امروزه پس از حدود 200 سال سابقه چغندرقند، حدود 40 درصد ساکارز مورد نیاز انسان از طریق این محصول تامین می شود. 8/1 درصد از چغندرقند کشور در استان اردبیل تولید می شود. عوامل بیماری‌زای برگ و ریشه چغندرقند ... بیشتر امروزه پس از حدود 200 سال سابقه چغندرقند، حدود 40 درصد ساکارز مورد نیاز انسان از طریق این محصول تامین می شود. 8/1 درصد از چغندرقند کشور در استان اردبیل تولید می شود. عوامل بیماری‌زای برگ و ریشه چغندرقند از جمله عواملی هستند که بر کمیت و کیفیت محصولات چغندرقند تأثیر می‌گذارند و در بسیاری از موارد مانع توسعه و حتی محدود شدن کشت این محصول می‌شوند. این آزمایش بهمنظور ارزیابی صفات مختلف کمی و کیفی چغندرقند (20 هیبرید) چغندرقند در مزرعه‌ تحقیقاتی نیر با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397-1398 اجرا گردید. برای این مطالعه 20 هیبرید منوژرم چغندرقند که در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل تولید شده بود به همراه 9 والد پدری و مادری استفاده شد. برای تعیین صفات موثر بر عملکرد ریشه و عملکرد قند و درصد قند قابل استحصال از تجزیه کلاستر و برای تعیین ضریب همبستگی از روش پبرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که صفات درصد پوشش سبز مزرعه، تعداد بوته و میزان سدیم و پتاسیم در سطح احتمال پنج درصد و صفات تعداد ریشه کل و منشعب، میزان نیتروژن مضره، ضریب آلکالیته، درصد قند ملاس، عملکرد قند ناخالص و خالص، عملکرد ریشه و نمره سبزی- زردی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌داری در بین هیبریدها داشتند. همچنین برای صفت تعداد بوته هیبرید 17 و تعداد ریشه هیبرید شماره 7 نسبت به بقیه هیبرید‌ها برتر بودند. در تحقیق حاضر، حداکثر آلودگی به بیماری ریزومانیا (7/13 درصد) در هیبرید شماره 9 مشاهده شد و کمترین مقدار آن متعلق به دو هیبرید شماره 10 و 12 بود. بیشترین میزان سدیم و پتاسیم در هیبرید 15 بود، در حالی‌که هیبرید شماره 20 بالاترین میزان نیتروژن مضره را داشت. هیبرید 3 بالاترین ضریب آلکالیته را داشت، در صورتی‌که بالاترین درصد قند ملاس به هیبرید 15 تعلق داشت. بالاترین عملکرد قند ناخالص، خالص و ریشه (بهترتیب 69/10، 193/8 و 59/85 تن در هکتار) از هیبرید 12 بهدست آمد و کمترین مقادیر این صفات متعلق به هیبرید 3 بود. بهطور کلی از نظر شاخص‌های عملکردی هیبریدهای شماره 3، 12 و 15 مناسب ترین هیبریدها نسبت به سایر هیبریدها بودند.

علمی پژوهشی - علوم علف های هرز

بررسی کنترل تلفیقی علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد و صفات کیفی کلزا در تناوب با ذرت

نگار آتش بار؛ علی منصفی؛ اسفندیار فاتح

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 101-115

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.43934.2106

چکیده

علف‌های هرزیکی از عوامل کاهش دهنده محصولات کشاورزی است خاکورزی حفاظتی و باقی گذاشتن بقایای گیاهی بر سطح خاک موجب کاهش تبخیر و تعرق از سطح خاک و کنترل علف‌های هرز می گردد. این پژوهش در ... بیشتر علف‌های هرزیکی از عوامل کاهش دهنده محصولات کشاورزی است خاکورزی حفاظتی و باقی گذاشتن بقایای گیاهی بر سطح خاک موجب کاهش تبخیر و تعرق از سطح خاک و کنترل علف‌های هرز می گردد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده با 3 تکرار درمزرعه آموزشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز درسال 1401-1400 اجرا گردید. خاکورزی متناوب در سه سطح بدون خاکورزی-بدون خاکورزی، کم خاکورزی- خاکورزی متداول و خاکورزی متداول- بدون خاکورزی در کرت های اصلی و کنترل علف هرز در شش سطح شاهد (بدون اعمال تیمار)، وجین دستی (20 و 40 روز بعد از کاشت)،علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی و تقسیط 15 و 30 روز بعد از کاشت، علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار 30 روز بعد از کاشت به صورت پس رویشی+ بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) و علف‌کش سیکلوکسیدم 5/1 لیتر در هکتار به صورت پس رویشی 30 روز بعد از کاشت + بقایای گیاهی ذرت (5 تن در هکتار) در کرت های فرعی مقایسه گردید. نتایج نشان داد بالاترین تعداد دانه در خورجین، بالاترین عملکرد دانه، بالاترین عملکرد بیولوژیکی و درصد روغن در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاکورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود. اما بالاترین تعداد خورجین در بوته و وزن هزاردانه در شرایط خاکورزی متداول-بدون‌خاکورزی و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط مشاهده شد. استفاده خاکورزی متداول و کاربرد علف‌کش سیکلوکسیدم 2 لیتر در هکتار به‌صورت تقسیط یا وجین دستی میتواند در مهار علف‌های هرز و افزایش عملکرد گیاه کلزا مؤثر باشد. بالاترین میزان فسفر دانه با (63/11) کیلوگرم در هکتار در تیمار مربوط به اثرات متقابل خاکورزی متداول-بدون خاکورزی و وجین دستی علف‌های هرز بود و کمترین میزان فسفر دانه با (57/7) کیلوگرم در هکتار در تیمار بدون خاکورزی-بدون خاکورزی و عدم کنترل علف‌های هرز مشاهده شد. . با توجه به نتایج آزمایش، عدم خاکورزی در کشت پاییزه کلزا با استفاده از بقایای ذرت و استفاده مقدار کاهش یافته علفکش، باعث عدم تاخیر در کشت به موقع این محصول استراتژیک می‌شود.

علمی پژوهشی - کشت بافت

اثر نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان و تنش شوری ملایم بر ریزغده‌زایی درون شیشه ای سیب زمینی رقم آگریا

رقیه قاسمی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ سیما پناهی راد؛ امین جهانیان

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 117-130

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43532.2097

چکیده

در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در ... بیشتر در سال های اخیر، کاربرد‌ نانوذرات به طور موفقیت‌آمیزی در کشت بافت گیاهی استفاده شده است که کاربرد این مواد تاثیر شگرفی در حذف آلودگی‌های میکروبی ریز نمونه‌ها دارد. همچنین این مواد نقش مثبتی در القای پینه‌زایی، اندام‌زایی، جنین‌زایی سوماتیکی، ایجاد تنوع سوماکلونال و تهییج متابولیت‌های ثانویه داشته است. با توجه به نقش مثبت ترکیبات نانو و نانوکامپوزیت در علوم مختلف، این آزمایش با هدف تاثیر مواد نانو در مطالعات کشت بافت و ریزغده‌زایی سیب‌زمینی انجام گرفت.کامپوزیت‌ها موادی هستند که از 2 جزء یا بیشتر تشکیل شده‌‍‌اند که خواص برتری را نسبت به مواد پایه تشکیل دهنده آن دارا هستند. استفاده از روش کشت بافت برای تولید میکروتیوبر و مینی‌تیوبر برای ایجاد گیاهان یکنواخت و عاری از بیماری سیب‌زمینی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است و افزایش میزان تولید میکرو و مینی‌تیوبر در اولویت‌ قرار گرفته است که در سال‌های اخیر با استفاده از علم نانو و کاربرد مواد نانوکامپوزیت تاثیر مثبتی در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی انجام پذیرفته است. این آزمایش در سال 1400 بمدت 4 ماه اجرا گردید. بدین منظور محیط کشت MS دارای 80 گرم ساکارز حاوی پرولین در دو غلظت 20 و 40 میلی‌گرم در لیتر، کیتوزان در غلظت 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 20 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، پرولین 40 میلی‌گرم و کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 120 میلی‌گرم در لیتر، نانوکامپوزیت پرولین-کیتوزان 240 میلی‌گرم در لیتر و تیمار شاهد به عنوان فاکتور اول آزمایش با 8 سطح، همچنین فاکتور دوم آزمایش در دو سطح با (50 میلی‌مولار کلرید سدیم) و بدون تنش شوری کشت شد. نتایج مقایسه میانگین عملکرد ریزغده نشان داد که بیشترین عملکرد ریزغده مربوط به تیمار 240 میلی‌گرم کیتوزان همراه با 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین همراه با شوری ملایم با میانگین وزن 210 میلی‌گرم بدست آمده است. علاوه بر این، غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر پرولین به تنهایی در شوری ملایم جهت تحریک‌کنندگی ریزغده کافی نبود ولی غلظت 40 میلی‌گرم در لیتر پرولین در شوری ملایم نتیجه رضایت بخشی داده است. با توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه ریز‌غده‌زایی سیب‌زمینی انجام شده است و بررسی داده‌های مرتبط با عملکرد مشاهده می‌شود که نتایج داده‌های نانوکامپوزیت در مقایسه با سایر مواد مورد کاربرد در زمینه کشت بافت سیب‌زمینی مثبت ارزیابی شد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان پیشنهاد نمود که استفاده از ترکیبات کیتوزان به همراه پرولین و استفاده از مواد نانوکامپوزیت پرولین پوشش‌دار شده با کیتوزان همراه با شوری ملایم می‌تواند برای تولید ریزغده مناسب در شرایط درون شیشه‌ای سیب‌زمینی مورد استفاده قرار گیرد.

علمی پژوهشی - گیاهان دارویی و معطر

پاسخ آنتی اکسیداتیو و رنگدانه‌ای گیاه زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii) به نانو الیسیتورهای اکسید روی و دی‌اکسید سریم

حدیثه صادقی؛ جعفر احمدی؛ فرهاد حبیب زاده؛ صدیقه فابریکی اورنگ

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 131-146

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44522.2119

چکیده

زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچه‌ای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان می‌روید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی ... بیشتر زرشک ژاپنی (Berberis thunbergii)، درختچه‌ای چندساله و چوبی است که در مناطق مختلفی از ایران و جهان می‌روید. به منظور مطالعه تغییرات صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی زرشک ژاپنی تحت تأثیر الیسیتورهای غیرزنده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) در سال زراعی‌ 1400-1399 انجام شد. در این پژوهش، سه تیمار شامل الیسیتورهای نانو اکسید روی (ZnO) با غلظت 1/0 گرم در لیتر و نانوذره دی‌اکسید سریم (CeO2) با غلظت 0002/0 گرم در لیتر و شاهد (بدون الیسیتور)، در سه تکرار بررسی و میزان پروتئین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و همچنین رنگیزه‌های فتوسنتزی مورد استخراج و اندازه‌گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر تیمار با الیسیتورهای نانوذرات دی‌اکسید ‌سریم و اکسید روی بر میزان پروتئین برگ، فعالیت آنتی اکسیدان‌ها و همچنین میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که این دو الیسیتور محتوای پروتئین برگ را نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 2/26 و 4/12 درصد افزایش دادند ولی بر محتوای پروتئین ریشه تاثیر معنی‌داری نداشته‌اند. دی‌اکسید سریم باعث کاهش 1/77 درصدی فعالیت آنزیم گایاکول ‌پراکسیداز در ریشه گردید؛ ولی در برگ، فعالیت این آنزیم بر اثر تیمار با اکسید روی 8/134 درصد افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز برگ (افزایش 2/25 درصدی نسبت به شاهد) به تیمار اکسید روی مرتبط بود. کم‌ترین محتوای آنزیم کاتالاز برگ و ریشه با دی‌اکسید سریم و اکسید روی به دست آمد. اکسید روی باعث افزایش 8/111 درصدی فعالیت آنزیم آسکوربات ‌پراکسیداز برگ گردید؛ در ریشه، بیشترین و کم‌ترین میزان فعالیت این آنزیم به ترتیب از تیمار شاهد و دی‌اکسید سریم به دست آمد. هر دو الیسیتور، فعالیت آنزیم پراکسیداز برگ را نسبت به شاهد بطور معنی‌داری افزایش دادند (به ترتیب 6/128 و 1/157 درصد)؛ ولی، تنها تیمار با اکسید روی موجب افزایش معنی‌دار و 5/25 درصدی فعالیت این آنزیم در ریشه گردید. بیشترین فعالیت آنزیم گلوتاتیون ‌ردوکتاز برگ و ریشه در تیمار با اکسید روی مشاهده شد (افزایش 3/23 و 5/12 درصدی نسبت به شاهد). نانو اکسید روی میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید برگ را نسبت به شاهد به ترتیب 4/93 و 5/67 درصد افزایش داد. از این تحقیق چنین نتیجه‌گیری شد که الیسیتور نانوذرات اکسید روی بیشترین تأثیر را در افزایش میزان رنگدانه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم‌ها داشته است. با استفاده از این الیسیتور در کشت‌ زرشک ژاپنی می‌توان میزان آنزیم‌های آنتی اکسیدانی را افزایش داد و از عصاره گیاه به عنوان آنتی‌اکسیدان قوی در تولیدات دارویی بهره‌مند شد.

علمی پژوهشی - گیاهان دارویی و معطر

تاثیر محلول پاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد و اجزای اسانس نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)

سعیده علیزاده سالطه؛ سمیه نجارزاده؛ جابر پناهنده؛ قاسم اقلیما

دوره 47، شماره 1 ، خرداد 1403، صفحه 147-160

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45206.2129

چکیده

متابولیت‌های ثانویه ساختارهای پیچیده‌ای دارند که سنتز شیمیایی برخی از آنها در بسیاری از موارد بسیار سخت یا غیر ممکن می باشد و ناچار باید از گیاهان استخراج شوند. نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، از گیاهان ... بیشتر متابولیت‌های ثانویه ساختارهای پیچیده‌ای دارند که سنتز شیمیایی برخی از آنها در بسیاری از موارد بسیار سخت یا غیر ممکن می باشد و ناچار باید از گیاهان استخراج شوند. نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، از گیاهان دارویی مهم است که ترکیبات آن ارزش اقتصادی بالایی دارند. کاربرد الیسیتورها یکی از راهکارهای موجود برای افزایش عملکرد و تغییر در میزان اجزای اسانس می‌باشد. آزمایش حاضر با هدف بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوترسین برتغییر عملکرد و نیز ترکیبات اسانس نعناع فلفلی انجام شد. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای پوتریسین (0، 1/0 و 1 میلی‌مولار) و اسید سالیسیک (0، 1/0 و 1 میلی‌مولار) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بصورت مزرعه ای اجرا شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که میانگین عملکرد اسانس با کاربرد سالیسیک‌اسید 1 میلی‌مولار به طور قابل توجهی نسبت به شاهد (1/41 درصد) افزایش یافت. در مجموع 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی نعناع فلفلی شناسایی شد که ترکیبات اصلی اسانس شامل منتون (14/26)، منتول (21/23)، 8،1-سینئول (49/7) و ال-منتول (73/6) درصد بود. بنا بر نتایج بدست آمده، غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید و پوتریسین تولید ترکیبات منتون، منتول، ال منتول و متیل استات اسانس را نسبت به شاهد افزایش داد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین‌ داده‌ها نشان داد که میزان ال-منتول از 57/4 تا 73/6 درصد متغیر بود. بیشترین میزان آن در تیمار با سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار حاصل شد. اثرات غلظت‌های مختلف پوتریسین تاثیر معنی‌داری در افزایش ال-منتول نسبت به شاهد نداشت. نتایج نشان داد که تیمار با سالیسیلیک‌اسید موجب کاهش میزان پولگون در اسانس نبست به شاهد شد. کمترین میزان پولگون در تیمار پوتریسین 1/0 میلی‌مولار (79/2 درصد) و سالیسیلیک‌اسید 1 میلی‌مولار (04/3 درصد) بدست آمد. نتایج همبستگی بین ترکیبات اسانس نشان داد که منتون با متیل استات، کاریوفیلن اکسید و منتوفوران دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار در سطح یک درصد و با نئومنتول دارای همبستگی منفی و معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد می‌باشد. کمیت و کیفیت اسانس نعناع‌فلفلی تحت تاثیر محلول‌پاشی غلظت‌های مختلف اسیدسالیسیلیک و پوتریسین قرار گرفت. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده از تیمار اسیدسالیسیلیک 1 میلی‌مولار بیشترین تاثیر را در افزایش اسانس و ترکیبات اصلی اسانس در نعناع فلفلی داشت. نتایج این پژوهش می‌تواند برای کاربرد در کشاورزی مدرن جهت افزایش کیفیت اسانس نعناع فلفلی مفید باشد.

بررسی مناسب ترین روش و زمان پیوند درخت کُنار (.Ziziphus spina-christi L) در منطقه‌ی اهواز

عزیز تراهی؛ مجید علی‌حوری

دوره 34، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 81-86

چکیده

درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه ... بیشتر درخت کُنار از جملـه درختان میـوه مناطق گرمسیـری و نیمه گرمسیـری است که در کشورهای مختلفی از اروپا، امریکا، افریقا، استرالیا و آسیا از جمله ایران گسترش یافتهاست. کُنار از جمله مقاوم‎ترین درختان میوه به شرایط سخت محیطی به ویژه شرایط خشکی و کم‎آبی، شوری و درجه حرارت های بالا به شمار می رود. کُنار درختی است که علاوه بر مصرف میوه آن به صورت تازه خوری دارای کاربردهای متعدد نیز می باشد. با وجود ویژگی های مطلوب این درخت، کشت و کار آن در کشور هنوز به صورت تجاری متداول نشده است. از جمله مهم ترین دلایل عدم توسعه ی کشت باغ‌های تجاری آن، کمبود نهال پیوندی و نبود اطلاعات کافی در مورد پیوند این گیاه است. لذا به منظور بررسی تکثیر به روش پیوند، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه فاکتور زمان پیوند (خرداد و شهریور)، روش پیوند {تی (T)، تی معکوس (┴) و لوله ای} و نوع اکوتیپ (پیوندک درختان اکوتیپ A، اکوتیپ B و اکوتیپ C) از سال 1382 به مدت دو سال به مرحله ی اجرا گذاشته شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در استان خوزستان پیوند در شهریورماه با 26/80 درصد گیرایی مناسب تر از خرداد ماه و روش پیوند پیوند تیمعکوس (┴) با 15/86 درصد گیرایی مناسب تر از روش‌های پیوند تی و لوله‌ای است. اکوتیپ اثر معنی داری بر میزان گیرایی پیوند نداشته است که می تواند نشان دهنده ی میزان سازگاری بالای نهال‌های بذری با پیوندک‌های مورد آزمون باشد.

اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی برکیفیت و عمر انباری میوه زردآلوی رقم قربان مراغه

محمد زرین‌بال؛ عادل دباغ محمدی نسب؛ راحله رسولی پیروزیان

دوره 36، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 1-11

چکیده

میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری ... بیشتر میوه زردآلو به دلیل شدت تنفسی بالا و سرعت زیاد فرآیند رسیدگی، عمر انباری کوتاهی داشته و بلافاصله پس از برداشت به بازار عرضه می‌شود. برداشت میوه‌های زردآلو در زمان مناسب و بسته‌بندی مطلوب آنها عمر انباری میوه‌ها را افزایش می‌دهد. این پژوهش با هدف بررسی اثر زمان برداشت و روش بسته‌بندی زردآلو بر افزایش عمر انباری و کاهش ضایعات آن انجام شد. طرح آزمایشی اسپلیت- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود که در آن میوه‌های زردآلوی رقم "قربان مراغه" در سه مرحله مختلف رسیدگی میوه (فاکتور اصلی) بر اساس شاخص رنگ پوست میوه برداشت شدند. سپس میوه‌ها در جعبه‌های بدون پوشش و یا با پوشش پلی‌اتیلن بسته‌بندی شده (فاکتور فرعی) و در سردخانه با دمای 2-0 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85% بمدت صفر (شاهد)، 7، 14‌، 21 و 28 روز (فاکتور فرعی) نگهداری شدند. پس از پایان هر مرحله از انبار نمودن میوه‌ها در سردخانه، خصوصیات میوه‌ها شامل وزن میوه، سفتی بافت، میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که مناسب‌ترین زمان برداشت میوه زردآلو در رقم "قربان مراغه" مرحله دوم برداشت (رنگ پوست میوه زمینه زرد با لکه‌های سبز) و همزمان با 82 روز پس از تمام گل معادل با 1176 درجه روز (28224 درجه ساعت) واحد حرارتی بوده و استفاده از پوشش پلی‌اتیلنی در بسته‌بندی میوه‌ها در افزایش عمر انباری آنها اثر معنی‌داری داشت. در این شرایط میوه‌های رقم "قربان مراغه" تا 28 روز با کیفیت مناسب در سردخانه قابل نگهداری بودند. تاخیر در برداشت میوه‌های زردآلو عمر انباری میوه‌ها را بصورت معنی‌داری کاهش داد. همچنین با افزایش مدت انبارداری میوه‌های زردآلو در سردخانه، سفتی میوه‌ها کاهش و میزان مواد جامد محلول، pH و هدایت الکتریکی عصاره میوه‌ها افزایش یافت.

تحریک ریشه‌های موئین تراریخت در گیاه دارویی شقایق (Papaver somniferum L) با استفاده از آگروباکتریوم رایزوژنز (Agrobacterium rhizogenes)

احمد جلیلیان؛ احمد اسماعیلی؛ فرهاد نظریان فیروزابادی؛ سیده زهرا حسینی

دوره 39، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22055/ppd.2017.12057

چکیده

گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی ... بیشتر گیاه شقایق (Papaver somniferum L.) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان داروئی شناخته شده است. با توجه به این‌که پتانسیل مواد دارویی گیاهان دارویی درشرایط طبیعی بسیار محدود می‌باشد، از این رو کشت بافت گیاهی به‌عنوان یکی از روش‌های کاربردی نقش مهمی در راستای تولید صنعتی متابولیت‌های ثانویه در گیاهان دارویی دارد. از میان سیستم‌های کشت بافت، سیستم ریشه‌های موئین در شرایط کشت بدون تنظیم‌کننده رشد بسیار پایدار است و به دلیل ثبات ژنتیکی و بیوشیمیایی ذاتی، متابولیت‌های ثانویه را در طی یک دوره‌ی طولانی تولید می‌کنند. در این پژوهش به منظور بهینه‌سازی شرایط کشت ریشه‌های موئین از سویه‌های مختلف آگروباکتریوم رایزوژنز (ATCC15834،A4 و GMI9534)، محیط‌های کشت MS و ½MS، دو دمای 25 و 17 درجه سلسیوس در دوره هم‌کشتی و دو نوع ریزنمونه‌ی اندام هوایی و محور زیرلپه استفاده گردید. صفت‌های درصد تحریک ریشه موئین، تعداد ریشه موئین در ریزنمونه و تعداد انشعاب فرعی ریشه موئین در طول یک سانتی‌متر از ریزنمونه اندازه‌گیری شد. واکاوی نتایج نشان داد که سویه‌ی ATCC15834، محیط کشت ½ MS، دمای 25 درجه سلسیوس همکشتی و ریزنمونه اندام هوایی بهترین ترکیب تیماری جهت تحریک ریشه موئین در گیاه شقایق هستند. با استفاده از واکنش PCR تأیید تراریختی ریشه‌های موئین با آغازگرهای اختصاصی ژن rolB انجام گرفت.

تأثیر سطوح مختلف پلوییدی بر قابلیت باروری دانه‌گرده، جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری گیاهچه تولیدی بادمجان

حامد کاوه؛ سید حسین نعمتی

دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22055/ppd.2018.18116.1350

چکیده

به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، ... بیشتر به منظور بررسی اثر اتوتتراپلوییدی در گیاه بادمجان (Solanum melongenaL.)، بر قابلیت باروری، تعداد روز تا تشکیل میوه، سرعت و درصد جوانه‌زنی بذر و نشاپذیری؛ آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی برروی چهار رقم کشتزار، یلدا، چاه‌بلند و پاسارگاد انجام گرفت. در آزمایشی جداگانه و در سه تکرار اندازه‌گیری درصد و سرعت جوانه‌زنی در هر رقم و سطح پلوییدی انجام گرفت. بذور تتراپلویید از گیاهان اتوتتراپلویید که با تیمار کلشیسین به‌دست آمده ‌بودند، تهیه شدند. برای مقایسه صفات بین سطوح مختلف پلوییدی موجود، بذرها در شرایط گلخانه‌ای در تخته پرورش نشا، کشت‌شده و درصد و سرعت ظهور گیاهچه محاسبه گردید. با گذر از دوره دانهالی، نشاها به گلخانه با بستر خاکی منتقل شدند. از زمان کشت بذرها در جعبه کاشت، سرعت نمو مراحل مختلف نونهالی (دو برگی شدن، چهار برگی شدن)، اندازه‌گیری شد. تعداد روز تا تشکیل میوه، خصوصیات بذر و دانهال و سرعت نمو در مراحل دانهالی به‌طور معنی‌داری در سطح احتمال 5 درصد تحت تأثیر تغییرات ‌القا‌شده در تعداد دسته‌جات کروموزومی ‌بودند. رنگ‌آمیزی دانه‌های گرده با استوکارمن به منظور تعیین درصد باروری آن‌ها نشان‌داد که با افزایش سطح پلوییدی، قابلیت باروری دانه‌های گرده در سطح احتمال 5 درصد افزایش می‌یابد. در تلاش برای تولید گیاهان تری‌پلویید، هیچ یک از تلاقی‌های انجام‌شده بین دو فرم دیپلویید و تتراپلویید موفقیت‌آمیز نبوده و میوه‌ای تشکیل نگردید.تتراپلویید، سرعت نمو، کلشیسین

تأثیر تاریخ کاشت بر مراحل نموی و صفات کیفی چهار رقم کلزای پاییزه در یاسوج

محمدحسن فلاح هکی؛ علیرضا یدوی؛ محسن موحدی دهنوی؛ حمیدرضا بلوچی؛ هوشنگ فرجی

دوره 35، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 99-113

چکیده

بیشتر

علمی - پژوهشی

تأثیر نظام‏های کشاورزی فشرده، پایدار و ارگانیک بر عملکرد دانه و کارآیی استفاده از انرژی در گیاهان کنجد، ماش و ذرت

آرام گورویی؛ امیر آینه بند؛ افراسیاب راهنما

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 آبان 1399

https://doi.org/10.22055/ppd.2020.32356.1871

چکیده

با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش ... بیشتر با توجه به منابع طبیعی محدود و اثرات سوء ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع مختلف انرژی بر سلامت انسان و محیط زیست لزوم بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش کشاورزی امری ضروری به‏نظر می‏رسد. بر این اساس آزمایش در تابستان سال 1398 در مزرعه‏ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‏های یک‏بار خردشده در قالب پایه بلوک‏های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی نوع سیستم کشاورزی در سه سطح شامل کشاورزی رایج (تمامی نهاده‏های مصرفی شامل کود، علف‏کش‏ها و ‏آفت‏کش‏ها به‏صورت شیمیایی بودند)، پایدار (نهاده‏های ورودی تلفیقی از شیمیایی و آلی بود) و زیستی (نهاده‏های مصرفی به‏صورت کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک بودند و از هیچگونه کود و سم شیمیایی در این سیستم کشاورزی استفاده نشد، مبارزه با علف‏های هرز به‏صورت مکانیکی انجام گرفت) و فاکتور فرعی شامل کاشت سه گیاه زراعی ماش، ذرت و کنجد بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه هر سه گیاه ماش، ذرت و کنجد در شرایط کشاورزی رایج بیشترین و در شرایط زیستی کمترین مقدار را دارا بود. کمترین (18/1) و بیشترین (69/3) کارآیی مصرف انرژی به‏ترتیب در تولید کنجد به روش رایج و تولید ذرت به‏روش زیستی به‏دست آمد. بیشترین (34/34396 مگاژول) و کمترین (8247 مگاژول) انرژی مصرفی نیز به‏ترتیب مربوط به تولید ذرت به‏روش رایج و تولید ماش به‏روش زیستی بود. تولید رایج ذرت بطور معنی داری بیشترین انرژی خروجی (09/94045 مگاژول) را داشت. درحالیکه تولید ماش به روش زیستی کمترین (02/15279 مگاژول) انرژی خروجی را تولید کرد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - سبزی و صیفی

بهبود خصوصیات رشدی، عملکردی و کیفی گوجه فرنگی گلخانه ای با استفاده از آب استخر پرورش ماهی تراکم بالا

امین باجی؛ ادریس شعبانی؛ ناصر عالم زاده انصاری؛ محمد الباجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43551.2098

چکیده

یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها ... بیشتر یکی از مشکلات کشور ما کمبود آب شیرین جهت پرورش گیاهان به‌خصوص سبزی‌ها می‌باشد. هم‌اکنون تعداد نسبتاً زیادی استخر پرورش ماهی در کشور وجود دارد که آب‌های آن پس از چند روز استفاده در استخر از زهکش‌ها رها می‌شوند. استفاده مجدد از پساب ماهی در کشاورزی یکی از ابعاد مهم برنامه ریزی منابع آب می‎‌باشد. بازیافت آب زهکشی از مزارع آبزی پروری یکی از ضرورت‌ها است زیرا سرشار از موادی است که استفاده از آن در کشاورزی می‌تواند مفید واقع گردد. این ترکیبات حاصل‌خیزی خاک را افزایش داده و تولید محصول را بهبود می‌بخشد و علاوه بر آن با مصرف کمتر کود سبب کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد. کمبود آب و رشد سریع جمعیت سبب گردید تا امکان استفاده از آب‌های غیرمتعارف بررسی گردد. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. این پژوهش در فصل پاییز و زمستان سال 1400 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام پذیرفت. تیمار‌ها شامل محلول رش، آب استخر ماهی و آب استخر ماهی اصلاح‌شده و سه لاین امیدبخش گوجه فرنگی با نام‌های V4، AZ4 و AZ5 بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که رقم V4 و AZ4 دارای بیش‌ترین وزن‌تر ساقه و برگ در مقایسه با رقم AZ5 بود. همچنین نتایج نشان داد که محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین وزن خشک ‌ریشه (به ترتیب 58 و 56 گرم) در مقایسه با تیمار آب استخر ماهی (47 گرم) بود. یافته‌های این پژوهش نشان داد که استفاده از محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده در قیاس با تیمار آب استخر ماهی به ترتیب سبب افزایش 88/23% و 69/18% تعداد برگ گیاهان گوجه‌فرنگی گردید. بیش‌ترین مقدار کلروفیل کل در محلول رش و آب استخر اصلاح‌شده به ترتیب با غلظت‌های 3/2 و 2/2 میلی‌گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین میزان عملکرد کل در رقم V4 و در تیمارهای محلول‌غذایی رش و آب استخر اصلاح شده مشاهده گردید. نتایج نشان داد که آب استخر اصلاح‌شده دارای بیش‌ترین هدایت الکتریکی عصاره گوجه‌فرنگی بود (dS/m 9/1). همچنین نتایج اثرمتقابل رقم و محلول‌غذایی نشان داد که بیش‌ترین سفتی میوه در محلول رش و در رقم‌های V4 و AZ4 مشاهد شد که اختلاف معنی‌داری با تیمار آب استخر اصلاح‌شده نداشت. به نظر می‌رسد با توجه به نتایج فوق امکان استفاده از آب استخر با تراکم بالای ماهی در پرورش گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای وجود دارد. از بین رقم‌های مورد آزمایش نیز می‌توان لاین امیدبخش V4 را جهت کشت در گلخانه برای استفاده از آب استخر ماهی اصلاح‌شده توصیه نمود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - زراعت

ارزیابی خلاء عملکرد گندم و کلزا با استفاده از روش آنالیز خط مرزی (BLA) در شهرستان خرمشهر

حمید مطوریان؛ آیدین خدایی جوقان؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاء اله سیادت؛ بنیامین ترابی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2023.43754.2101

چکیده

این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 ... بیشتر این پژوهش به منظور مستندسازی فرایند تولید مرتبط با مدیریت زراعی 60 مزرعه گندم و57 مزرعه کلزا با تنوع در سطح زیرکشت، عملیات زراعی و میزان عملکرد براساس اطلاعات مراکز خدمات و پایش مستمر در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. با استفاده از پرسشنامه و بازدیدهای میدانی کلیه داده‌های مدیریتی شامل عملیات تهیه زمین، الگوهای زراعی انجام شده از نظر تناوب، تاریخ کشت، ارقام کشت شده و داده‌های مربوط به آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز برای هر دو محصول گردآوری شد. اطلاعات مورد نیاز شامل اطلاعات مزارع (موقعیت و وضعیت زهکشی)، مدیریت زراعی شامل عملیات تهیه زمین (نوع ادوات، نوع، تعداد و زمان شخم و دیسک)، رقم مورد استفاده (نحوه ضدعفونی بذر، میزان بذر و وسیله کاشت)، زمان کاشت، کود (نوع کود، میزان کود، و زمان مصرف کود پایه و سرک)، مبارزه با آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز (میزان مصرف و نوع سموم مصرفی)، تعداد، میزان و زمان آبیاری (روش‌های آبیاری سنتی و تحت فشار) و مسائل مربوط به برداشت (نوع ادوات، زمان برداشت و میزان عملکرد) از طریق پرسشنامه از کشاورزان و یا مشاهده و اندازه‌گیری تکمیل و در پایان فصل رشد میزان عملکرد واقعی برداشت شده توسط کشاورزان ثبت گردید. در این مطالعه خلاء عملکرد به روش آنالیز خط مرزی و با رسم پراکنش داده‌های عملکرد در مقابل متغیرهای مختلف مدیریتی و بیشترین عملکردها در سـطوح مختلف هر نهاده یا مدیریت خاص انتخاب شد. با استفاده از این روش میانگین عملکرد، عملکرد قابل حصول و خلاء عملکرد گندم به‌ترتیب 3740، 5455 و 1715 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. تجزیه و تحلیل داده‌های مورد بررسی مزارع گندم نشان داد که جهت رسیدن به عملکرد قابل حصول به مصرف 258 کیلوگرم در هکتار بذر، استفاده از رقم مهرگان، تاریخ کاشت تا 24 مهرماه، کاربرد 280 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن، مصرف حداقل 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفر، حداقل 6 بار آبیاری و استفاده از حداقل 70 کیلوگرم کود پتاسیم نیاز است. همچنین متوسط عملکرد کشاورزان کلزاکار 1663 کیلوگرم بود که با بهبود مدیریت زراعی می‌توان به عملکرد 3197 کیلوگرم در هکتار دست یافت و برای این منظور مصرف حداکثر هفت کیلوگرم بذر در هکتار، تاریخ کاشت حداکثر تا 17 آبان، استفاده از حداقل 300 کیلوگرم کود نیتروژن، کاربرد حداقل 42 کیلوگرم کود فسفر و استفاده از رقم هایولا50 لازم است. بر اساس یافته‌های این پژوهش درصد خلاء عملکرد در گندم 5/31 درصد و کلزا 48 درصد بود که نشان‌دهنده تاثیرپذیری بالای گندم و کلزا نسبت به استفاده از روش‌های مدیریتی مناسب دارد.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

بررسی گلدهی و برخی ویژگی‌های فیزیکوبیوشیمیایی گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula L.) در شرایط تنش شوری و کاربرد تعدیل کننده‌ نانوذرات نقره

خاتون بهزاد؛ عبداله احتشام نیا؛ محمدرضا راجی؛ حسن مومیوند؛ مجید علیخانی کوپائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 اسفند 1402

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45252.2130

چکیده

شوری یکی از اصلی‌ترین تنش‌های محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، ... بیشتر شوری یکی از اصلی‌ترین تنش‌های محیطی است که استقرار گیاهچه و عملکرد گیاهان فضای سبز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در دهه اخیر، تمایل به استفاده از ترکیبات نانوذرات فلزات در بخش کشاورزی، ژنتیک و اصلاح گیاهی، علوم دامی و علوم باغبانی رایج شده است. کاربرد نانوذرات نقره در تنش‌های غیرزیستی و به روش‌های متنوع، تحمل گیاهان را در برابر تنش‌ها بهبود می‌بخشد. نانوذرات نقره به‌علت کوچک بودن و حلالیت بالا سریع‌تر توسط گیاهان جذب می‌شوند و بنابراین با کاربرد این مواد شرایط بهینه برای رشد گیاه ایجاد می‌شود و از ایجاد هرگونه شرایط تنشی در گیاه جلوگیری می‌شود. به همین منظور، جهت بررسی اثر نانو ذرات نقره بر تحمل به شوری گل جعفری فرانسوی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل تیمار شوری در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 100 میلی‌مولار) و فاکتور دوم کاربرد نانوذرات نقره در چهار سطح (صفر، 10، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) بود. آزمایش در اردیبهشت سال 1400 در گلخانه گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی واقع در شهرستان خرم آباد، استان لرستان انجام شد. بذرهای گل جعفری فرانسوی (Tagetes patula L.) از شرکت پاکان بذر اصفهان خریداری شد و بذرها در گلدان‌های پلاستیکی حاوی مخلوط خاکی شامل خاک، کود دامی پوسیده و ماسه با نسبت وزنی 2:1:1 کشت شد. در این بررسی کاربرد نانونقره نه تنها به طور قابل توجهی تمام پارامترهای ارزیابی شده را بهبود بخشید، بلکه تا حدی اثرهای مخرب در شرایط شوری (50 و 100 میلی‌ مولار) کاهش داد، این اثر تدریجی نانونقره زمانی که درغلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم در لیتر اعمال شد، برجسته‌تر بود. کاربرد نانونقره سبب افزایش ویژگی‌های زینتی گل جعفری از جمله وزن تر گل (به میزان 024/5 گرم) و زمان غنچه‌دهی و گلدهی کامل (به ترتیب 57 و 70 روز) شد. نانونقره در غلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم بر لیتر موجب افزایش محتوای نسبی آب برگ (22/8 درصد)، محتوای فنل کل (16/3 میلی‌گرم گالیک اسید بر گرم وزن تازه)، محتوای فلاونوئید کل (542/0 میلی‌گرم کوئرستین بر گرم وزن تازه) و میزان پتاسیم برگ (055/4 درصد) در شرایط تنش شوری گردید. همچنین در این تیمار، کم‌ترین میزان سدیم برگ (162/0 درصد)، نشت یونی (36/30 درصد) و مالون‌دی‌آلدئید (448/0 میکروگرم در گرم وزن تازه) ثبت شد. نتایج حاضر نشان داد کاربرد نانوذرات نقره در بهبود تحمل به شوری در گیاه جعفری فرانسوی مفید بود و کاربرد غلظت‌های 10 و 50 میلی‌گرم در لیتر این ماده می‌تواند اثرات تنش شوری را کاهش دهد، درحالی‎‎که در غلظت‌های بالاتر (100میلی‌گرم در لیتر) احتمالا به دلیل سمیت یون نانوذرات برای بهبود رشد و گلدهی این گیاه در مناطق شور پیشنهاد نمی‌شود.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - مدل سازی

شبیه‌سازی پاسخ ارقام عدس به تاریخ کاشت و رطوبت اولیه خاک در استان لرستان

مجتبی کوهرو؛ سجاد رحیمی مقدم؛ خسرو عزیزی؛ سعید حیدری؛ سیدرضا امیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 فروردین 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.45041.2127

چکیده

حبوبات پس از غلات دومین منبع غذایی که در کشورهای در حال توسعه هستند و تقریبا یک چهارم نیاز پروتئین در این کشورها توسط حبوبات تامین می‌گردد.. تولید عدس مانند گیاهان دیگر تحت تاثیر سه فاکتور مدیریت، ژنتیک ... بیشتر حبوبات پس از غلات دومین منبع غذایی که در کشورهای در حال توسعه هستند و تقریبا یک چهارم نیاز پروتئین در این کشورها توسط حبوبات تامین می‌گردد.. تولید عدس مانند گیاهان دیگر تحت تاثیر سه فاکتور مدیریت، ژنتیک و محیط می‌باشد. با بهینه‌سازی این عوامل می‌توان به تولید بیشتری دست پیدا کرد. بر این اساس، مطالعه حاضر به منظور شبیه‌سازی اثرات رقم، تاریخ کاشت و رطوبت اولیه خاک بر عملکرد دانه عدس در مناطق مختلف استان لرستان انجام شد. مناطق مورد بررسی شامل الیگودرز، نورآباد، خرم‌آباد و کوهدشت بودند. به منظور شبیه‌سازی رشد و نمو محصول عدس از مدل SSM-iCrop2استفاده شد. داده‌های مورد نیاز برای اجرای مدل شامل داده‌های اقلیمی، خاکی، مدیریتی و گیاهی بودند. تیمارهای مورد بررسی شامل چهار تاریخ کاشت (9 بهمن، 23 بهمن، 13 اسفند و 30 فرودین)، دو رقم (زودرس و دیررس) و چهار آب اولیه خاک (32، 36، 42 و 58 میلی‌متر) بودند. تعداد سال‌های شبیه‌سازی برابر با 41 سال (1399-1358) بود. برای به دست آمدن آب‌های اولیه خاک و تاریخ کاشت ها یک آزمایش اولیه شبیه‌سازی انجام شد. نتایج نشان داد که به طور میانگین در همه‌ی تیمارهای مورد بررسی، بالاترین عملکرد دانه با 388 کیلوگرم در هکتار در منطقه خرم‌آباد به علت طول فصل رشد بیشتر بدست آمد. همچنین اختلاف ایجاد شده توسط تیمارهای تاریخ کاشت از 124 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 30 فروردین تا 364 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت 9 بهمن بود. دلیل بالا بودن عملکرد دانه در تاریخ کاشت 9 بهمن نسبت به تاریخ کاشت‌های دیگر بیشتر بودن بارندگی تجمعی در طول فصل رشد (3/149 میلی‌متر در مقابل 2/99 میلی‌متر) و پایین‌تر بودن میانگین دما در طول فصل رشد (9/22 درجه ‌سانتی‌گراد در مقابل 9/23 درجه ‌سانتی‌گراد) بود. به طور میانگین در همه‌ی مناطق، تاریخ‌ کاشت‌ها و ارقام مورد بررسی بیشترین عملکرد دانه (263 کیلوگرم در هکتار) در آب اولیه خاک 58 میلی‌متر شبیه‌سازی شد. همچنین به طور میانگین در همه‌ی تاریخ کاشت‌ها، آب‌های اولیه خاک و مناطق، عملکرد دانه رقم زودرس (405 کیلوگرم در هکتار) به علت اجتناب از تنش خشکی آخر فصل بیشتر از رقم دیررس (63 کیلوگرم در هکتار) بود. با در نظر گرفتن برهمکنش‌های مختلف به طور میانگین در همه‌ی مناطق، بیشترین عملکرد دانه با 704 کیلوگرم‌ در هکتار در برهمکنش رقم زودرس، تاریخ کاشت 9 بهمن و آب اولیه خاک 58 میلی‌متر شبیه‌سازی شد. به طور کلی نتایج مشخص کرد که عملکرد دانه عدس در بین تیمارها (تاریخ کاشت، رقم و آب اولیه خاک) و مناطق مختلف مورد بررسی در استان لرستان متفاوت بود. کشاوزان استان لرستان با استفاده از برهمکنش تاریخ کاشت زودهنگام (9 بهمن) × رقم زودرس (کیمیا) × آب اولیه خاک بالاتر (58 میلی‌متر) می‌توانند افزایش دهند. باید ذکر شود که مطالعه حاضر تحت شرایط محدودیت آب انجام شده است و پیشنهاد می‌شود محققان در مطالعات آینده بر روی دیگر فاکتورهای محدودکننده و کاهنده متمرکز شوند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تأثیر پاکلوبوترازول بر مشخصات رشدی دو گیاه چمنی فستوکا بلند (Festuca arundinaceae Scherb.) و پوآ (Poa pratensis L.)

مصطفی فاضلی؛ منصور Matloobi؛ فریبرز زارع نهندی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44964.2124

چکیده

پاکلوبوترازول (Paclobutrazol) تنظیم ‌کننده رشدی است که برای کنترل رشد و کاهش تعداد دفعات چمن‌ زنی در انواع گیاهان چمنی به کار می‌رود. این ماده همچنین ارتفاع و کیفیت گونه‌های مختلف چمن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ... بیشتر پاکلوبوترازول (Paclobutrazol) تنظیم ‌کننده رشدی است که برای کنترل رشد و کاهش تعداد دفعات چمن‌ زنی در انواع گیاهان چمنی به کار می‌رود. این ماده همچنین ارتفاع و کیفیت گونه‌های مختلف چمن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای تعیین تأثیر پاکلوبوترازول در ارتفاع و دیگر ویژگی‌های ظاهری چمن مانند تراکم گیاه، زیست توده (وزن تر)، شاخص سبزینگی برگ، طول و عرض پهنک برگ، دو گیاه چمنی پوآ (Poa pratensis L.) و فستوکا بلند (Festuca arundinaceae Scherb.) با ماده پاکلوبوترازول در غلظت‌های مختلف تیمار شدند. گیاهان چمنی با غلظت‌های صفر (شاهد)، 15، 30 و 45 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول به صورت اسپری برگی در 4 تکرار از هر تیمار، مورد آزمایش قرار گرفتند. این پژوهش به صورت کرت‌های خرده شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه اجرا گردید، به‌طوری‌که نوع چمن به عنوان فاکتور اصلی در 2 سطح و پاکلوبوترازول به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. آزمایش در طول فصل بهار انجام شد. بذرکاری در هفته آخر فروردین ماه و محلول پاشی بعد از دو ماه از زمان شروع آزمایش اجرا شد. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع، زیست توده، طول و عرض پهنک برگ، پس از تیمار پاکلوبوترازول کاهش و صفات تراکم گیاه و شاخص سبزینگی برگ در هر دو چمن پوآ و فستوکا بلند افزایش یافتند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که مؤثرترین و اقتصادی‌ترین غلظت پاکلوبوترازول 30 میلی‌گرم در لیتر می‌باشد. به طورکلی، تیمار پاکلوبوترازول باعث ایجاد برگ‌های باریک‌تر و کوتاه‌تر شد. در مورد عملکرد نیز بهترین تأثیر با غلظت 30 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول مشاهده شد. بیشترین تراکم در چمن فستوکا بلند، در 40 روز پس از اعمال تیمار در غلظت 45 میلی‌گرم در لیتر پاکلوترازول دیده شد. تیمار 45 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول در تمام تیمارها به جز در فستوکا بلند و اندازه‌گیری اول (10 روز پس از تیمار) تراکم یکسانی را ایجاد نمود. به طورکلی با تیمار غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول، تعداد شاخه‌های هوایی تولید شده در فستوکا بلند بیشتر از پوآ بود. از آنجایی که پاکلوبوترازول ماده بازدارنده رشد بوده و از طریق جلوگیری از سنتز هورمون جیبرلین سبب جلوگیری از طویل شدن گیاهان می-شود، می‌توان از این ماده برای کنترل رشد گیاهان چمنی استفاده کرد. این کنترل رشد موجب کاهش تعداد دفعات چمن‌زنی، کاهش مصرف کود، افزایش کارایی استفاده از آب و در نهایت صرفه‌جویی در هزینه نگهداری گیاهان چمنی می‌شود. از آنجایی که پاکلوبوترازول در ریشه‌ها تجمع می‌یابد و به مرور باعث ایجاد شاخه‌های جدید می‌شود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اثر پاکلوبوترازول روی تراکم فستوکا بلند بیشتر از پوآ باشد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

تأثیر تنش شوری بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ارقام کینوا در شرایط گلخانه

مجتبی کبودخانی؛ هادی سالک معراجی؛ کیوان آقائی؛ افشین توکلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46220.2145

چکیده

تنش شوری از مهمترین عوامل غیرزنده کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان محسوب می‌شود. کینوا گیاهی با ارزش غذایی بالا و متحمل به شوری بوده که این تحمل در بین ارقام کینوا بسیار متفاوت است. آزمایش حاضر به‌منظور بررسی ... بیشتر تنش شوری از مهمترین عوامل غیرزنده کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان محسوب می‌شود. کینوا گیاهی با ارزش غذایی بالا و متحمل به شوری بوده که این تحمل در بین ارقام کینوا بسیار متفاوت است. آزمایش حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام کینوا، به-صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1399 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح شوری صفر، 15 و30 دسی‌زیمنس ‌بر متر به-عنوان فاکتور اول و سه رقم کینوا (Giza 1،Titicaca وQ 26) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. رقم Titicaca در شوری 30 دسی‌زیمنس، کمترین ارتفاع بوته (23 سانتی‌متر) و شاخص سبزینگی (7/34) را داشت. رقم Giza 1 بالاترین وزن خشک اندام هوایی (2/1 گرم در بوته) و کمترین وزن خشک ریشه (11/0 میلی‌گرم در گرم وزن خشک) را دارا بود. همچنین رقم Q 26 کمترین وزن خشک اندام هوایی و بالاترین سطح برگ و وزن خشک ریشه را داشت. همچنین با وجود تفاوت در غلظت عناصر پتاسیم، سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم در اندام‌های ساقه، ریشه و برگ، تفاوت معنی‌داری از نظر عملکرد دانه در بین ارقام مورد بررسی مشاهده نشد. بالاترین غلظت سدیم و پتاسیم ریشه به ترتیب با 30/0 و 16/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک در رقم Q 26 مشاهده گردید، در حالی که کمترین نسبت سدیم به پتاسیم برگ (67/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) را داشت. به‌طور کلی نتایج نشان داد که ارقام کینوا در شرایط شوری، واکنش متفاوتی داشته که احتمالاً منشأ ارقام در این امر دخیل باشد. بر همین اساس پیشنهاد می‌گردد که در انتخاب ارقام در پژوهش‌های آتی، منشأ آن‌ها نیز مد نظر قرار گیرد. تنش شوری از مهمترین عوامل غیرزنده کاهش‌دهنده عملکرد گیاهان محسوب می‌شود. کینوا گیاهی با ارزش غذایی بالا و مقاوم به شوری بوده که این مقاومت در بین ارقام کینوا بسیار متفاوت است. آزمایش حاضر به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و عملکرد دانه ارقام کینوا، به-صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح شوری صفر، 15 و30 دسی‌زیمنس ‌بر متر به‌عنوان فاکتور اول و سه رقم کینوا (Giza 1،Titicaca وQ 26) به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. رقم Titicaca در شوری 30 دسی‌زیمنس، کمترین ارتفاع بوته (23 سانتی‌متر) و شاخص سبزینگی (7/34) را داشت. رقم Giza 1 بالاترین وزن خشک اندام هوایی (2/1 گرم در بوته) و کمترین وزن خشک ریشه (11/0 میلی‌گرم در گرم وزن خشک) را دارا بود. همچنین رقم Q 26 کمترین وزن خشک اندام هوایی و بالاترین سطح برگ و وزن خشک ریشه را داشت. عملکرد دانه بین ارقام نیز با یکدیگر تفاوتی نداشت. بالاترین غلظت سدیم و پتاسیم ریشه به ترتیب با 30/0 و 16/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک در رقم Q 26 مشاهده گردید. به‌طور کلی نتایج نشان داد که صفات ارقام در شرایط شوری با یکدیگر متقاوت بودند و که احتمالاً منشأ ارقام در این امر دخیل باشد. بر همین اساس پیشنهاد می‌گردد که در انتخاب ارقام در پژوهش‌های آتی، منشأ آن‌ها نیز مد نظر قرار گیرد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری

اثر محلول پاشی سولفات پتاسیم و سیلیسیم بر برخی خصوصیات میوه انار رقم ملس ساوه

عبدالکریم زارعی؛ فرزاد عبداللهی؛ جواد عرفانی مقدم؛ محمود رستمی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46385.2150

چکیده

تولید انار در ایران، به عنوان یکی از مهمترین کشورهای تولید کننده انار دنیا، با چالش‌هایی روبرو می‌باشد. ترک‌خوردگی میوه انار یکی از مهمترین این چالش‌ها می‌باشد که باعث کاهش بسیار زیاد در کیفیت میوه‌های ... بیشتر تولید انار در ایران، به عنوان یکی از مهمترین کشورهای تولید کننده انار دنیا، با چالش‌هایی روبرو می‌باشد. ترک‌خوردگی میوه انار یکی از مهمترین این چالش‌ها می‌باشد که باعث کاهش بسیار زیاد در کیفیت میوه‌های تولیدی گردیده و هر ساله صدمات اقتصادی بسیار زیادی به باغداران تحمیل می‌کند. مدیریت صحیح باغ، بخصوص عملیات داشت مناسب، می‌تواند نقش بسیار مهمی در کنترل این عارضه و کاهش صدمات ناشی از آن داشته باشد. تغذیه مناسب گیاه از جمله موارد تاثیر گذار در این زمینه می‌باشد که می‌تواند با بهبود شرایط فیزیولوژیکی گیاه و میوه در کاهش این عارضه موثر باشد. در این پژوهش، اثرات محلول-پاشی سیلیسیم و سولفات پتاسیم بر میزان ترک‌خوردگی و برخی از خصوصیات کمی و کیفی میوه انار بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با محلول‌پاشی سیلیسیم در چهار سطح (صفر، 100، 300 و 500 پی-پی‌ام) در ترکیب با سولفات پتاسیم در سه سطح (صفر، 75/0 و 5/1 درصد)، روی انار رقم ملس ساوه کشت شده در سال 1401 روی یکی از باغات تجاری انار واقع شده در شهرستان چرداول استان ایلام انجام شد. تیمارهای مورد بررسی سه بار در طول فصل رشد تکرار شدند. نتایج حاصله نشان داد که اکثر صفات کمی و کیفی میوه تحت تأثیر محلول‌پاشی ترکیبات مذکور قرار گرفتند. همچنین نتایج مطالعه نشان داد محلول‌پاشی سیلیسیم، سولفات پتاسیم و اثر متقابل بین آنها بر میزان ترک‌خوردگی میوه انار معنی‌دار است. بیشترین ترک‌خوردگی میوه (87/27 درصد) در درختان شاهد ثبت شد وکمترین آن (64/2 درصد) در محلول‌پاشی سیلیسیم 500 پی‌پی‌ام و سولفات پتاسیم 75/0 درصد به دست آمد. همچنین محلولپاشی با سیلیسیم و سولفات پتاسیم علاوه بر کاهش ترکیدگی میوه باعث بهبود دیگر صفات میوه هم گردید، به‌طوریکه بیشترین میزان وزن میوه با مقدار 204 گرم در تیمار سولفات پتاسیم 5/1 درصد مشاهده شد و کمترین مقدار آن (144 گرم) در نمونه شاهد ثبت شد. نتایج نشان داد هر دو تیمار استفاده شده بر وزن میوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش وزن میوه و آریل نسبت به شاهد شدند. در مجموع، بر اساس نتایج حاصل شده از این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که محلول‌پاشی ترکیبی سیلیسیم با سولفات پتاسیم نسبت به تیمارهای انفرادی آنها کارآمدتر بوده و منجر به بهبود عملکرد، کیفیت میوه و همچنین کاهش ترک‌خوردگی میوه گردید که نشان می‌دهد بین این ترکیبات اثرات هم افزایی وجود دارد. بر اساس نتایج این پژوهش استفاده همزمان از سیلیسیم و سولفات پتاسیم بعنوان راهکاری عملی برای کاهش عارضه ترکیدگی میوه و بهبود کمی و کیفی میوه انار پیشنهاد می‌گردد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - اصلاح نباتات

تجزیه پایداری عملکرد گندم دوروم با استفاده از مدل‌های SHMM و GGE بای پلات

حسن زالی؛ نوحید نجفی میرک؛ منوچهر دست فال؛ منوچهر سیاح فر؛ حسین فرزادی؛ شهریار ساسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46214.2144

چکیده

گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum) یک محصول مهم برای رژیم غذایی انسان است که در بسیاری از نقاط جهان عمدتاً برای سمولینا و در نتیجه تولید ماکارونی کشت می شود. به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه، 17 لاین امیدبخش ... بیشتر گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum) یک محصول مهم برای رژیم غذایی انسان است که در بسیاری از نقاط جهان عمدتاً برای سمولینا و در نتیجه تولید ماکارونی کشت می شود. به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه، 17 لاین امیدبخش گندم دوروم به همراه دو شاهد گندم دوروم (هانا و آران) و یک شاهد گندم نان (مهرگان) در مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه، خرم آباد، کرج، دزفول و فارس (داراب) مقایسه شدند. این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و در دو سال زراعی (1401-1399) انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه نشان داد اختلاف بین محیط های اجرای آزمایش، ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در سطح 1 درصد معنی دار می باشد. بیشترین عملکرد دانه در سال اول اجرای آزمایش در کرمانشاه (Ker1) و کمترین عملکرد دانه در خرم آباد در سال اول (Kho1) و کرج در سال دوم (Kar2) مشاهده شد. با توجه به نتایج GGE بای پلات، دو گروه محیطی مشخص گردید. اولین گروه محیطی شامل محیط های Kho1، Dar1، Kar1، Kar2 و Dar2 بود و ژنوتیپ های 18، 17، 2 و 19 جزء ژنوتیپ های برتر در این محیط ها بودند. دومین گروه محیطی شامل Kho2، Dez1، Ker2، Dez2 و Ker1 بود و ژنوتیپ‌های 12، 9 و 8 جزء ژنوتیپ های برتر در این محیط ها بودند. نتایج بای پلات نشان داد ژنوتیپ های 10، 5، 13، 18 و 16 به ترتیب پایداری عملکرد بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها داشتند. مقایسه ژنوتیپ های مورد بررسی با ژنوتیپ ایده آل نشان داد که ژنوتیپ های 18 و 10 به ترتیب نزدیک ترین ژنوتیپ ها به ژنوتیپ ایده آل می باشند که علاوه بر عملکرد بالای دانه، دارای پایداری عملکرد بالا نیز هستند. همچنین، Dar2 نزدیکترین محیط به محیط ایده آل بود. نتایج نشان داد دسته بندی محیط ها بر اساس مدل SHMM کاملاً با مدل GGE بای پلات انطباق داشت. محیط های Dar2 و Ker1 نسبت به سایر محیط ها از قابلیت تمایز بالایی برخوردار بودند. در نهایت نتایج نشان داد که ژنوتیپ های 18 (DW-99-18) و 10 (Dw-99-10) جزء بهترین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه بالا و پایداری عملکرد هستند. این لاین ها در آزمایشات تحقیقی - ترویجی در شرایط زارعین مورد بررسی بیشتر قرار خواهند گرفت و هر کدام از آنها که در مزارع زارعین نیز برتری خود را نشان دهد به عنوان رقم جدید برای مناطق معتدل و گرم کشور معرفی خواهد شد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - سبزی و صیفی

بررسی پاسخ مورفولوژیکی و فیتوشیمایی نشای کلم‌بروکلی به کاربرد ساکارز، بردوفیکس و سیلیکات پتاسیم در شرایط تنش سرمای ناگهانی

علیرضا نیکخو؛ کامران قاسمی؛ وحید اکبرپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 خرداد 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44617.2120

چکیده

کلم بروکلی (Brassica oleracea var. italica)، از خانواده براسیکاسه و جنس براسیکا، یکی از واریته‌های کلم‌ محسوب می‌گردد که گل نارس سبزرنگ آن خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. کشت گیاه بروکلی، بهاره یا پاییزه است ... بیشتر کلم بروکلی (Brassica oleracea var. italica)، از خانواده براسیکاسه و جنس براسیکا، یکی از واریته‌های کلم‌ محسوب می‌گردد که گل نارس سبزرنگ آن خوراکی بوده و ارزش غذایی بالایی دارد. کشت گیاه بروکلی، بهاره یا پاییزه است و در مراحل اولیه به شرایط خیلی سرد و خشکی حساس می‌باشد. کاهش ناگهانی دما در زمستان‌های شمال کشور، خطری جدی برای برخی گونه‌های سبزی از جمله کلم بروکلی محسوب می‌گردد. در این پژوهش برای بررسی تأثیر تیمارهای ضدتنش بر افزایش تحمل نشای کلم‌ بروکلی به تنش یخ‌زدگی (منفی 2 درجه سلسیوس به مدت 12 ساعت)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار شامل شاهد، ساکارز 1 درصد، سیلیکات پتاسیم 2/0 درصد، بردوفیکس 2/0 درصد، ساکارز+سیلیکات پتاسیم، ساکارز+بردوفیکس، سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس و ساکارز+سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس انجام شد. نتایج به‌دست آمده یک هفته بعد از اعمال تنش یخ‌زدگی نشان داد که تأثیر تیمارهای به‌کاررفته بر شاخص‌های مختلف رشد رویشی کلم بروکلی شامل ارتفاع ساقه، تعداد برگ، وزن خشک هوایی، وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه، از نیز آماری معنی‌دار نبود. از نظر عملکرد کوآنتومی خاموشی غیرفتوشیمیایی، بیشترین مقدار این شاخص در تیمار شاهد و سیلیکات‌پتاسیم تنها دیده شد که به‌طور معنی‌داری نسبت به تمامی تیمارهای دیگر بیشتر بود. کمترین میزان عملکرد کوآنتومی خاموشی غیرفتوشیمیایی در تیمار سیلیکات‌پتاسیم+بردوفیکس دیده شد که اختلاف معنی‌داری با دو تیمار ساکارز+سیلیکات‌پتاسیم و تیمار سه‌گانه (ساکارز+ سیلیکات‌پتاسیم+ بردوفیکس) نداشت. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی در تیمار ساکارز تنها (26/50 درصد مهار) دیده شد که اختلاف معنی داری با دو تیمار ساکارز+سیلیکات پتاسیم و بردوفیکس تنها نداشت، ولی هر سه این تیمارها نسبت به سایر تیمارهای بکارفته در این آزمایش از نظر آماری برتر بودند. در میزان قند محلول نیز دو تیمار سیلیکات پتاسیم تنها و تیمار سه‌گانه، بهتر از شاهد بودند و سایر تیمارها در مقایسه با شاهد تفاوت معنی‌داری نشان ندادند. بیشترین نشت‌یونی در تیمار ساکارز+بردوفیکس دیده شد که نسبت به شاهد و تمامی تیمارهای دیگر بیشتر بود. بیشترین میزان پرولین در تیمار ساکارز+سیلیکات پتاسیم دیده شد، که به‌طور معنی‌داری نسبت به همه تیمارهای دیگر برتر بود. از آنجایی‌که در تیمار سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس وضعیت شاخص‌های مختلف آنتی‌اکسیدانی و رنگیزه‌های فتوسنتزی بالا نبوده است، لذا مکانیسم تأثیر این تیمار در تعدیل تنش یخ‌زدگی مرتبط با سیستم دفاعی آنتی‌اکسیدانی گیاه نبوده و احتمالا به اثر مستقیم عناصر مس، سیلیسیم و پتاسیم برمی‌گردد. نتیجه‌گیری کلی این آزمایش نشان می‌‎دهد که تیمارهای برتر این آزمایش سیلیکات پتاسیم+بردوفیکس و ساکارز+سیلیکات پتاسیم بودند که توانستند تحمل نشای کلم بروکلی به تنش یخ‌زدگی را افزایش دهند.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - تنش محیطی یا زیستی

اثر پرتو فرا بنفش B بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی مرتبط با تحمل سرما در انگور یاقوتی (Vitis vinifera L.)

احمد عروجی؛ روح الله کریمی؛ علیرضا شایگان فر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46261.2146

چکیده

این آزمایش روی نهال‌های ریشه‌دار انگور رقم یاقوتی (Vitis vinifera L.) به صورت فاکتوریل (3×3) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ملایر در بهار و تابستان سال 1401 اجرا شد. در مرحله 15 ... بیشتر این آزمایش روی نهال‌های ریشه‌دار انگور رقم یاقوتی (Vitis vinifera L.) به صورت فاکتوریل (3×3) در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ملایر در بهار و تابستان سال 1401 اجرا شد. در مرحله 15 برگی تاک‌ها تحت سه تیمار پرتو فرابنفش B به ترتیب ذیل قرار گرفتند تیمار اول (شاهد): نور طبیعی، تیمار دوم (متوسط): 98/5 کیلو ژول بر متر مربع در روز (برابر با 55/0 وات در متر مربع به مدت 3 ساعت) و تیمار سوم (شدید): 66/9 کیلو ژول بر متر مربع در روز (برابر با 55/0 وات در متر مربع به مدت 5/4 ساعت). این تیمارها تحت طول روز طبیعی موجود در گلخانه در خرداد ماه به مدت 3 روز روی گیاهان اعمال شد. بعد از اعمال تیمارهای پرتو فرابنفش B ، یک گروه از گلدان‌ها در گلخانه (دمای ºC1±24) نگهداری و گروه دیگری از گلدان‌ها (تاک‌های شاهد و تیمار شده با پرتو فرابنفش B) جهت اعمال تنش سرما به اتاقک سرماساز منتقل و تحت دمای 4 و 4- درجه سانتی گراد (مدت 6 ساعت در هر دما) قرار داده شد. بر اساس نتایج بیشترین و کمترین محتوای کلروفیل کل مربوط به تیمار بدون پرتودهی و دمای C°24 و تیمار پرتودهی شدید و دمای C°4- بود. بیشترین و کمترین محتوای کاروتنوئید مربوط به تیمار شدید پرتو فرابنفش B و دمای C°24 و تیمار بدون پرتودهی و دمای C°24 بود. محتوای نسبی آب در تیمارهای بدون پرتو و دمای C°24 بیشترین و در تیمار پرتودهی متوسط و دمای C°4- کمترین بود. بیشترین و کمترین درصد نشت الکترولیت‌ها در تیمارهای بدون پرتودهی و دمای C°4- و تیمار بدون پرتودهی و دمای C°24 مشاهده گردید. محتوای مالون‌دی‌آلدئید و پراکسیدهیدروژن تاک‌های تحت تیمار شدید پرتو فرابنفش B تحت دمای C°4- بیشترین و تیمار بدون پرتودهی و دمای C°24 کمترین بود. بیشترین محتوای قند محلول و پروتئین محلول در گیاهان تحت تیمارهای پرتودهی شدید و دمای C°4- و کمترین مقدار این ترکیبات در تیمار بدون پرتو فرابنفش B و C°24 مشاهده گردید. محتوای پرولین در تیمارهای پرتودهی شدید و دمای C°4 بیشترین و تیمار بدون پرتو و دمای C°24 کمترین بود. بیشترین و کمترین فعالیت آنزیم آسکوربات‌پراکسیداز در تیمارهای پرتودهی شدید و دمای C°4 و پرتودهی متوسط و دمای C°4- مشاهده گردید. فعالیت آنزیم‌های گایاکول‌پراکسیداز و کاتالاز در گیاهان تحت تیمار متوسط پرتودهی و دمای C°4 بیشترین و تیمار بدون پرتودهی و دمای C°4- کمترین بود. بیشترین و کمترین محتوای فنول و فلاونوئید کل مربوط به تاک‌هایی بود که به ترتیب با پرتو شدید فرابنفش B همراه با دمای C°4 و بدون پرتودهی همراه با C°24 تیمار شده بودند. در کل می‌توان نتیجه گرفت که تیمار متوسط پرتو فرابنفش B از طریق انگیزش سامانه‌های آنتی اکسیدانی، تجمع ترکیبات جاذب پرتو فرابنفش B و اسمولیت های سازگاری در گیاه منجر به افزایش توان تحملی آنها در مواجهه با دمای سرمازدگی شد ولی تاثیری بر تحمل به یخ زدگی نداشت. تیمار شدید پرتو فرابنفش B هم در دمای معمولی و هم در دماهای پایین باعث آسیب به غشاءهای سلولی و نکروز برگ شد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - زراعت

مطالعه رنگریزه‌ فتوسنتزی، عملکرد و ترکیبات روغن کاملینا (Camelina sativa L.) تحت تاثیر محلول‌پاشی اوره و رژیم‌های آبیاری در منطقه تهران

کیمیا مومنی شیجانی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی حیدرزاده؛ امیر محمد عابدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46765.2161

چکیده

با توجه به بحران آب و نیاز روزافزون مصرف‌کنندگان به روغن، لزوم مطالعات به جهت بهبود تولید دانه‌های روغنی و در راستای بهبود تغذیه و سلامت جامعه مشهود است بدین منظور این پژوهش با هدف بررسی عملکرد و ترکیبات ... بیشتر با توجه به بحران آب و نیاز روزافزون مصرف‌کنندگان به روغن، لزوم مطالعات به جهت بهبود تولید دانه‌های روغنی و در راستای بهبود تغذیه و سلامت جامعه مشهود است بدین منظور این پژوهش با هدف بررسی عملکرد و ترکیبات روغن کاملینا تحت تاثیر محلول‌پاشی اوره و رژیم‌های آبیاری به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1399-1400 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. در این پژوهش عوامل بررسی شده شامل رژیم‌های مختلف آبیاری در زمان گلدهی گیاه در چهار سطح به عنوان عامل اصلی تعریف شد. این سطوح شامل آبیاری مطلوب (بدون تنش)، کم‌آبیاری ملایم، کم‌آبیاری متوسط و کم‌آبیاری شدید بود. که به ترتیب آبیاری تا زمانی ادامه یافت که رطوبت قابل استفاده گیاه در منطقه ریشه به 20، 40، 60 و 80 درصد برسد و سپس ادامه آبیاری تا حد ظرفیت زراعی مزرعه و عامل فرعی شامل کاربرد کود نیتروژن از منبع اوره به صورت محلول‌پاشی برگی در شش سطح (1%، 2%، 3%، 4% و محلول‌پاشی آب مقطر و عدم محلول‌پاشی) بود. با توجه به نتایج این پژوهش مشاهده شد که در شرایط آبیاری مطلوب، عملکرد دانه و مقدار روغن بیشترین مقدار را نشان دادند. عملکرد دانه در شرایط کم‌آبیاری ملایم نسبت به شاهد (آبیاری مطلوب) 83/12 درصد کاهش داشت و محلول‌پاشی اوره 1، 2، 3 و 4 درصد نسبت به شاهد (عدم محلول‌پاشی) به ترتیب 23/18، 95/27، 30/16 و 74/11 درصد عملکرد دانه را افزایش داد. استفاده از محلول‌پاشی کود اوره با غلظت 3% منجر به افزایش بیشتری در عملکرد دانه و مقدار روغن نسبت به سایر غلظت‌ها شد. عملکرد روغن در شرایط کم‌آبیاری ملایم و متوسط نسبت به شاهد (آبیاری مطلوب) به ترتیب 42/4 و 23/21 درصد کاهش داشت. همچنین محلول‌پاشی اوره 1، 2 و 3 درصد نسبت به شاهد (عدم محلول‌پاشی) به ترتیب 85/23، 37/35 و 81/23 درصد عملکرد روغن را افزایش داد. تیمار کم‌آبیاری ملایم و محلول‌پاشی اوره 4 درصد بیشترین مقادیر اسید چرب پالمیتیک، استئاریک، اولئیک و لینولئیک را ایجاد کرد. از سوی دیگر، بیشترین مقدار اروسیک‌اسید از تیمار آبیاری مطلوب و محلول‌پاشی اوره 1 درصد به دست آمد. تیمار کم‌آبیاری ملایم و محلول‌پاشی اوره 4 درصد بیشترین مقادیر اسید چرب پالمیتیک، استئاریک، اولئیک و لینولئیک را ایجاد کرد. از سوی دیگر، بیشترین مقدار اروسیک‌اسید از تیمار آبیاری مطلوب و محلول‌پاشی اوره 1 درصد به دست آمد. تیمار کم‌آبیاری ملایم و محلول‌پاشی اوره 4 درصد بیشترین مقادیر اسید چرب پالمیتیک، استئاریک، اولئیک و لینولئیک را ایجاد کرد. از سوی دیگر، بیشترین مقدار اروسیک‌اسید از تیمار آبیاری مطلوب و محلول‌پاشی اوره 1 درصد به دست آمد.

مشاهده مقاله

علمی پژوهشی - فیزیولوژی و اصلاح درختان میوه

تأثیر پایه‏ های رویشی و آب مغناطیسی روی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی نهال ‏های سیب (Malus domestica) در شرایط تنش شوری

زهرا اسماعیل لو؛ محمدرضا اصغری؛ فریبرز زارع نهندی؛ ابراهیم سپهر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46457.2154

چکیده

شوری یکی از مهم‏ترین تنش‏های محیطی می‏باشد که رشد و نموگیاهان و درختان را محدود کرده و سبب تغییرات فیزیولوژیک و متابولیکی در آن‏ها می‏شود. روش‏های متعددی برای مقابله با تنش شوری از جمله استفاده ... بیشتر شوری یکی از مهم‏ترین تنش‏های محیطی می‏باشد که رشد و نموگیاهان و درختان را محدود کرده و سبب تغییرات فیزیولوژیک و متابولیکی در آن‏ها می‏شود. روش‏های متعددی برای مقابله با تنش شوری از جمله استفاده از پایه‏های متحمل و استفاده از آب مغناطیس شده وجود دارد. این پژوهش گلخانه‏ای، به منظور بررسی تأثیر پایه‏های رویشی و آب مغناطیسی در شرایط تنش شوری روی سیب به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‏های 99-1398 در دانشگاه ارومیه انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل پایه‏های رویشی در دو سطح (M7 و MM106)، آب مغناطیسی در سه سطح (0- 1/0 و 2/0 تسلا) و تنش شوری درسه سطح (0، 40 و 80 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد بیشترین سطح برگ و رشد شاخه در پایه M7 و در شرایط بدون تنش شوری بدست آمد. همچنین، کاربرد آب مغناطیس 2/0 تسلا در شرایط شوری 40 میلی‌مولار سطح برگ را 7/96 درصد و در شرایط شوری 80 میلی‌مولار میزان سطح برگ را 83 درصد بهبود داد. کاربرد 1/0 و 2/0 تسلا آب مغناطیسی در شرایط عدم تنش شوری بالاترین رشد شاخه را داشت. بیش‌ترین میزان فنل در ترکیبات تیماری استفاده از آب مغناطیس 2/0 تسلا در شرایط شوری 80 میلی‌مولار و در پایه MM106 (83/10 میلی‌گرم گالیک اسید در گرم وزن‏تر برگ) بدست آمد. بالاترین طول میان‌گره (58/17 سانتی‌متر) و قطر پایه (2/18 میلی‌متر) در تیمار آب مغناطیس 2/0 تسلا بدست آمد. با افزایش شدت تنش، طول میان‏گره در هر دو پایه M7 و MM106 کاهش یافت و بیشترین طول میان‏گره در پایه M7 و در شرایط عدم تنش شوری با 35/19 سانتی‏متر تولید شد. همچنین، بیشترین قطر پایه در پایه MM106 با 83/19 میلی‏متر مشاهده شود و با افزایش شدت تنش شوری، قطر پایه بطور معنی‏داری کاهش یافت و بیشترین مقدار آن در عدم تنش شوری حاصل شد. رطوبت نسبی آب برگ در پایه M7 با 70/82 درصد، بیشتر از پایه MM106 بود. بالاترین فعالیت آنزیم PAL (77/62 نانومول در گرم وزن‌تر) از تیمار تنش شوری 80 میلی‌مولار، کاربرد آب مغناطیس 1/0 تسلا و در پایه M7 مشاهده شد. نتایج نشان داد آب مغناطیسی قطر پایه، رشد شاخه، محتوای نسبی آب برگ، سطح برگ، ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم PAL نسبت به شاهد را بهبود بخشید. با توجه به نتایج این پژوهش کاربرد آب مغناطیس و پایه M7 اثرات نامطلوب شوری در سیب را تعدیل نموده و استفاده از پایه M7 و آب مغناطیسی در شرایط تنش شوری و عدم شوری توصیه می‏شود.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

ارزیابی و مقایسه درصد و عملکرد روغن دانه در جمعیت‌های مختلف بالنگوی شهری (Lallemantia iberica Fisch. et Mey) در شمال غرب کشور

جلیل شفق کلوانق؛ عادل دباغ محمدی نسب؛ یعقوب راعی؛ پیوند صمیمی فر؛ مینا امانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.46229.2148

چکیده

مقدمه: گیاه بالنگوی شهری، به‌ دلیل نیاز آبی کم و یا به عبارت دیگر توقع آب کم، دوره رشد کوتاه برای شرایط اقلیمی کشور به‌ ویژه آذربایجان، می‌تواند مناسب باشد. با‌توجه‌ به کاشت اکوتیپ‌های متعدد با خصوصیات ... بیشتر مقدمه: گیاه بالنگوی شهری، به‌ دلیل نیاز آبی کم و یا به عبارت دیگر توقع آب کم، دوره رشد کوتاه برای شرایط اقلیمی کشور به‌ ویژه آذربایجان، می‌تواند مناسب باشد. با‌توجه‌ به کاشت اکوتیپ‌های متعدد با خصوصیات رشدی و عملکردی متنوع و اندازه‌گیری صفات مختلف کمّی و کیفی و همچنین کاربرد روش‌های آماری در تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌توان اکوتیپ‌های سازگار و مناسب برای منطقه را شناسایی و معرّفی کرد و در صورت نیاز در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار داد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی عملکرد دانه، درصد و عملکرد روغن 49 اکوتیپ بالنگوی شهری می‌باشد. مواد و روش‌ها: به منظور ارزیابی ویژگی‌های مرتبط با درصد و عملکرد روغن 49 اکوتیپ بالنگوی شهری (قَرَه‌زَرَک) جمع‌آوری‌ شده از مناطق مختلف کشور، پژوهشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و طی سال‌های 1395 و 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. مهم‌ترین صفات اندازه‌گیری شده شامل طول شاخه‌ فرعی بارور، عملکرد دانه در واحد سطح و تعداد دانه در شاخه اصلی و فرعی و همچنین برخی صفات کیفی از قبیل درصد و عملکرد روغن بود. آزمون نرمال بودن داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و تجزیه آماری داده‌ها به صورت تجزیه مرکب با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای MSTAT-C و SPSS انجام شد. مقایسه میانگین داده‌های صفات موردارزیابی با استفاده از آزمون توکی در سطح احتمال یک درصد انجام گرفت. همچنین برای گروه‌بندی اکوتیپ‌ها تجزیه خوشه‌ای به روش Ward انجام و محل برش دندروگرام حاصل با استفاده از تجزیه تابع تشخیص تعیین گردید، همچنین برای ترسیم شکل‌ها از نرم‌افزار Excel استفاده گردید. نتایج: نتایج به‌ دست‌آمده نشان داد که اکوتیپ‌ها در اکثر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نشان دادند. در تجزیه رگرسیونی عملکرد روغن، بالاترین ضریب رگرسیونی (098/1) در عملکرد دانه در واحد سطح مشاهده گردید. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، اکوتیپ‌های شماره 37 (روستای الوار بستان‌‌آباد) با میانگین 3/116 گرم در مترمربع، شماره 23 (تبریز 4) با میانگین 7/107 گرم در هر مترمربع و شماره 24 (توده محلی کلوانق 14) با میانگین 7/101 گرم در هر مترمربع دارای بیشترین عملکرد دانه در واحد سطح بودند. باتوجه ‌به نتایج جدول تجزیه واریانس اثر اکوتیپ بر درصد روغن دانه و عملکرد روغن در واحد سطح، معنی‌دار گردید. به‌طوری‌که اکوتیپ شماره 8 (توده بومی شهرستان کلوانق 7) با میانگین 3/44 درصد بیشترین درصد روغن در دانه را بین 49 اکوتیپ مورد آزمایش به خود اختصاص داد و اکوتیپ شماره 27 (توده بومی روستای پارام 1 هریس) در رتبه بعدی قرار گرفت. بیشترین عملکرد روغن نیز در اکوتیپ شماره 37 (توده بومی روستای الوار بستان‌آباد) با میانگین 4/44 گرم به دست آمد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق اکوتیپ شماره 37 (روستای الوار بستان‌آباد)، 23 (تبریز 4) و 24 (کلوانق 14) از نظر صفت عملکرد دانه و روغن به‌عنوان مناسب‌ترین و سازگارترین اکوتیپ‌ها برای شهر تبریز شناخته شدند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تأثیر سلنیوم، سلسیوم و زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس رازیانه(Foeniculum vulgare Miller.) در منطقه خسروشهر

جلیل شفق کلوانق؛ محمدباقر تاج خلیلی؛ احمد بایبوردی؛ مینا امانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.44762.2122

چکیده

مقدمه: بررسی‌ها نشان داده است که کاربرد بعضی از ترکیباتی که اغلب توسط محققان و کشاورزان اهمیت آن نادیده گرفته شده، می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر رشد و عملکرد گیاهان داشته باشد و در گیاهان دارویی ... بیشتر مقدمه: بررسی‌ها نشان داده است که کاربرد بعضی از ترکیباتی که اغلب توسط محققان و کشاورزان اهمیت آن نادیده گرفته شده، می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر رشد و عملکرد گیاهان داشته باشد و در گیاهان دارویی بر میزان تولید اسانس بیفزاید. لذا این تحقیق با هدف بررسی اثرات محلول‌پاشی سلنیوم و سلسیوم و خاک مصرف زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و درصد و عملکرد اسانس رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) انجام شد. مواد و روش‌ها: این آزمایش به‌صورت اسپلیت اسپلیت پلات (دوبار خرد شده) بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خسروشهر در سال زراعی 1399 اجرا گردید. فاکتور اول شامل محلول‌پاشی سلسیوم (صفر و 4 گرم در لیتر) و فاکتور دوم محلول‌پاشی سلنیوم (صفر و 4 گرم در لیتر) به‌ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی و فاکتور سوم شامل کاربرد زئولیت (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) در کرت‌های فرعی فرعی قرار داده شدند. در مرحله رسیدگی کامل، 50 بوته از یک مترمربع هر کرت برداشت گردید و ماده خشک کل بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس اندازه‌گیری شدند. نتایج: نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر سلنیوم بر تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر و بوته معنی‌دار بوده است. تعداد دانه در چتر و بوته به‌ترتیب تحت تأثیر سلسیوم و زئولیت قرار گرفتند. اثرات اصلی این تیمارها روی صفات عملکرد دانه، ماده خشک کل و عملکرد اسانس معنی‌دار گردید. عملکرد دانه با کاربرد این تیمارها افزایش یافت که نتیجه آن افزایش عملکرد اسانس رازیانه در واحد سطح بود. براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده‌ها، کاربرد هر سه ترکیب زئولیت، سلسیوم و سلنیوم افزایش معنی‌داری را در عملکرد اسانس رازیانه باعث شد و این صفت را به‌‌ترتیب به‌میزان 24، 1/23 و 5/22 درصد افزایش داد. سلسیوم و سلنیوم با افزایش عملکرد دانه تولیدی، عملکرد اسانس را افزایش داد. علاوه بر آن زئولیت از طریق تعداد دانه، بر عملکرد دانه اثر مثبت داشت، درحالی‌‌که سلسیوم و سلنیوم، هر دو ویژگی اجزای عملکرد شامل وزن هزاردانه و تعداد دانه را افزایش داد. نتیجه‌گیری: در این بررسی افزایش محصول اسانس تحت تأثیر کاربرد زئولیت، مربوط به افزایش درصد اسانس بود، درحالی‌که سلسیوم و سلنیوم باعث افزایش محصول اسانس رازیانه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که کاربرد هر سه ترکیب زئولیت، سلنیوم و سلسیوم افزایش قابل قبولی را در محصول اسانس باعث شدند که در اغلب موارد اثرات هر سه ترکیب به صورت مجزا بر صفات مورد بررسی اثر داشت و لذا می‌توان گفت این سه ترکیب با مکانیسم‌های مختلف بر گیاه مورد بررسی اثربخش بودند.

مشاهده مقاله

علمی - پژوهشی

تاثیر بیوچار بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیکی تلخون تحت تنش شوری (Artemisia dracunculus L.)

لمیا وجودی مهربانی؛ مهدیه صفوی؛ مائده محمدزاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1403

https://doi.org/10.22055/ppd.2024.47046.2173

چکیده

تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که به‌عنوان سبزی طعم‌دهنده در بسیاری از کشورها استفاده می‌شود. این گیاه کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این ... بیشتر تلخون (Artemisia dracunculus L.) گیاهی معطر و پایا می‌باشد که به‌عنوان سبزی طعم‌دهنده در بسیاری از کشورها استفاده می‌شود. این گیاه کاربرد گسترده‌ای در صنایع غذایی، دارویی آرایشی و بهداشتی دارد. ارزش دارویی این گیاه به‌دلیل وجود اسانس، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، اسیدهای فنلی، کومارین، و الکالوئیدها می‌باشد. در دهه اخیر، به‌دلیل ایجاد تغییرات اقلیمی، تنش شوری به یکی از مهم‌ترین مشکلات زیستی تبدیل شده، که موجب کاهش‌ عملکرد گیاهان می‌شود. لذا، یافتن راهکارهایی که موجب غلبه یا کاهش اثرات تنش شوری بر گیاه بشود حائز اهمیت می‌باشد. به‌منظور بررسی تاثیر تنش شوری (صفر، 75 و 150 میلی‌مولار) و کاربرد خاکی بیوچار (صفر، 7 و 14 درصد حجمی)، بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک تلخون، آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در طی سال‌های 1402-1401 انجام شد. ارتفاع گیاه، وزن‌خشک بخش هوایی، محتوای کلروفیل a، پراکسید هیدروژن، مالون‌ دی‌آلدئید، پرولین، سدیم و پتاسیم تحت تأثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. تیمارهای بدون تنش شوری و تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار، موجب افزایش ارتفاع و وزن‌خشک بخش هوایی گیاه شد. بیشترین محتوای کلروفیل a در تیمار بدون تنش شوری با هر دو سطح بیوچار و تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد. تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم در شرایط عدم کاربرد بیوچار، موجب افزایش محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دی‌آلدئید و سدیم ( 35 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) شد. بالاترین محتوای پرولین در تیمارهای تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با هر دو سطح کاربرد بیوچار و عدم کاربرد آن مشاهده شد. بالاترین محتوای پتاسیم در تیمار بدون تنش شوری با کاربرد 14% حجمی بیوچار حاصل شد که نشان‌دهنده افزایش 71 درصدی نسبت‌ به شاهد بود. نسبت پتاسیم به سدیم تحت تاثیر اثر اصلی بیوچار قرار گرفت و کاربرد 7 و 14% بیوچار باعث افزایش نسبت پتاسیم به سدیم گیاه شد. اثرات اصلی تنش شوری و بیوچار محتوای آب نسبی برگ، محتوای اسانس، کلروفیل b و کارتنوئید گیاه را تحت تأثیر قرار داد. اثر اصلی تیمارهای 7 و 14% بیوچار، محتوای کلروفیل b را نسبت ‌به شاهد افزایش داد. کاربرد 14% بیوچار موجب افزایش محتوای آب نسبی برگ (افزایش 17 درصدی نسبت‌به شاهد)، و کاروتنوئید، شد. با افزایش تنش شوری به 150 میلی-مولار از محتوای آب نسبی برگ به میزان 22 درصد نسبت‌به شاهد کاسته شد و بالاترین محتوای نسبی آب برگ در شاهد مشاهده شد. هر دو تیمار تنش شوری 75 و 150 میلی‌مولار موجب افزایش محتوای کاروتنوئید شد. بیشترین محتوای اسانس در تیمار 14% حجمی بیوچار مشاهده شد که نشان‌دهنده افزایش 76 درصدی نسبت‌به شاهد بود. اثر اصلی تنش شوری 75 میلی-مولار موجب افزایش محتوای اسانس شد. 18 جزء در اسانس تلخون شناسایی شد. استراگول (8/90-3/84 %) جزء غالب اسانس در تلخون بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 150 میلی‌مولار کلریدسدیم با کاربرد 14% بیوچار حاصل شد. دومین جزء ازنظر فراوانی dl-limonene (02/3-05/1 %) بود که بیشترین جزء این ترکیب در تیمار تنش شوری 75 میلی‌مولار با کاربرد 7% حجمی بیوچار مشاهده شد. نتایج حاصل از بررسی حاضر نشان داد که تنش شوری 150 میلی‌مولار تاثیر منفی بر صفات رشدی و فیزیولوژیک تلخون داشت اما کاربرد بیوچار به میزان 14% موجب بهبود صفات رشدی، فیزیولوژیک و افزایش جزء غالب اسانس تحت تنش شوری شد.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	46
تعداد شماره‌ها	54
تعداد مقالات	578
تعداد نویسندگان	1,522
تعداد مشاهده مقاله	681,398
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	323,371
نسبت مشاهده بر مقاله	1178.89
نسبت دریافت فایل بر مقاله	559.47
تعداد مقالات ارسال شده	1,185
درصد عدم پذیرش	59
درصد پذیرش	30
زمان پذیرش (روز)	180
تعداد پایگاه های نمایه شده	4

دوره 47 (1403)

دوره 46 (1402)

دوره 45 (1401)

دوره 44 (1400)

دوره 43 (1399)

دوره 42 (1398)

دوره 41 (1397)

دوره 40 (1396)

دوره 39 (1395)

دوره 38 (1394)

دوره 37 (1393)

دوره 36 (1392)

دوره 35 (1391)

دوره 34 (1390)

دوره 33 (1389)

دوره 32 (1388)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان